Afganistan'da banka paniği

Afganistan’ın en büyük bankası Kabul Bank’ın 2 tepe yöneticisinin yolsuzlukla suçlanması üzerine müşterilerin 2 gün içinde hesaplarındaki 180 milyon doları çektiği bildirildi. Bankanın 2 büyük ortağından Halilullah Firuzi, mudilerin paralarını çekmeye devam etmeleri ve Afgan hükümeti ile ABD’nin gelişmelere seyirci kalması halinde iflas etmelerinin kaçınılmaz olduğunu söyledi. Firuzi, “Eğer insanlar bankalara güvenlerini kaybederse, finansal sistemde bir devrim olur” uyarısında bulundu.

Kabul Bank, 2001’de Amerikan işgaliyle dinci Talibanın iktidardan devrilmesinden 3 yıl sonra, ülkenin mali sisteminin yeniden yapılandırılması amacıyla kurulmuştu. Bankanın Başkanı Şir Han Fernud ile İcra Kurulu Başkanı Firuzi hafta başında bankayı siyasi amaçları için kullanmakla suçlanmış ve istifa etmelerinin istendiği kaydedilmişti.

Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai önceki gün paniği önlemek için, tüm banka hesaplarının garanti altında olduğunu açıkladı,

Afgan hükümetinin bankaya 250 bin kamu çalışanı ve güvenlik görevlisinin maaşını ödemesi için 100 milyon dolar aktardığı duyuruldu. Karzai, finansal sistemi korumak için fazlasıyla nakit paraya sahip olduklarını belirterek, “Batı basını olumsuz ve kışkırtıcı yayın yapıyor” dedi. Afganistan Maliye Bakanı Ömer Zehilvel de herkesin parasının yüzde 100 garanti altında olduğunu dile getirdi.

ABD izlemede

Beyaz Saray sözcüsü Tommy Vietor ise ABD’nin olaya müdahale etme niyetinde olmadığını ifade ederek, “Afgan Merkez Bankası’nın şeffaflık konusunda uluslararası standartları sağlama çabasını ve Kabul Bank’taki yolsuzluk haberleri karşısında kesin eylemini destekliyoruz” diye konuştu.

Afganistan’ın döviz rezervi 4.8 milyar düzeyinde. Firuzi ve Afgan yetkililerin verdiği bilgilere göre, 1.1 milyar dolarlık mevduatı elinde tutan Kabul Bank’ın aktif varlığı 2 milyar dolar, sermayesi ise 120 milyon dolar. Firuzi, 2007’deki kriz ortamında Dubai’de 160 milyon dolarlık villa ve ofis binaları satın almalarının yanlış olduğunu kabul etti.

Bankanın büyük hissedarlarından biri Devlet Başkanı’nın kardeşi Mahmud Karzai. Devlet Başkan Yardımcısı Muhammed Kasım Fehim’in kardeşi Hasan Fehim’in de bankaya 100 milyon dolar borçlu olduğu belirtiliyor. Ülkedeki 150 bin ABD ve NATO askerinin komutanı General David Petraeus, güvenlik görevlilerinin maaşlarını aldığı bankanın çökmesinin dinci militanlara koz vereceğini ancak Maliye Bakanı ile Merkez Bankası’nın yerinde kararlar verdiğini gördüklerini söyledi.