Amerikalı müzisyenin Aşık Veysel hayranlığı

Cumhuriyet Üniversitesi (CÜ) Kültür Merkezi'nde 25 Kasım'da konser vermek üzere Sivas'a gelen 58 yaşındaki Nyofu Tyson, CÜ Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Zekariya Kaptan ile birlikte, Aşık Veysel hayranı olan Sivaslı saz ustası Şentürk İyidoğan'ı (40) 4 Eylül Sanayi Sitesi'ndeki atölyesinde ziyaret etti.

Caz sanatçısı Nyofu, İyidoğan'ın atölyesindeki Aşık Veysel'in sazını eline alarak ünlü ozandan ezgileri seslendirdi. Şentürk İyidoğan ile düet yapan Nyofu, Aşık Veysel, Yunus Emre ve Pir Sultan Abdal'a ait eserleri Türkçe ve İngilizce seslendirdi. Gitar gibi çaldığı bağlaması ve akıcı Türkçesiyle Türk ozanların eserlerini çok iyi yorumlayan Nyofu'yu, İyidoğan'ın atölyesinde bulunanlar hayranlıkla dinledi.

Los Angeles'ta dünyaya gelen, Amerika ve İsveç'te yaşamını sürdüren Nyofu, Türkiye'ye ilk olarak Aşık Veysel'in vefat ettiği 1973 yılında geldiğini söyledi. O dönemde Aşık Veysel'in isminin herkesin dilinde olduğunu ve çok konuşulduğunu, kendisinin de Aşık Veysel'in türkülerini ilk o zaman duyduğunu belirten Nyofu, şunları söyledi:

''Türkçe öğrenmeye de yeni başlamıştım ama 'Uzun İnce Bir Yoldayım, Gidiyorum Gündüz Gece' sözlerini anlamak çok zor değil, acemi bir Türkçe ile bile anlaşılıyor ve hemen ilgimi çekti. Zaten bağlama sesini de çok sevmeye başlamıştım. Ankara'da bir grupla çalışıyordum ve onun bağlamacısı esas gitaristti, elektro bağlamayı hem gitar tekniğiyle, hem de otantik Türk teknikleriyle harmanlaştırıyordu. Orhan Gencebay'ın tarzındaydı. Bir caz müzisyeni olarak bu bana çok cazip geldi. Bir enstrümanın hem batı, hem de doğu müzik tarzlarını yapabilme durumunu çok sevdim ve bağlama çalmayı öğrenmeye başladım.''

Türkiye'de uzun süre kalmadığını ve gidip geldiğini anlatan Nyofu, İsveç'teki sosyal çevresinin çoğunluğunu Türklerin oluşturduğunu, günlük hayatta Türkçe konuştuğunu söyledi. 1970'li yıllarda Aşık Veysel'in bir plağını aldığını ve bu plaktaki tüm eserlerini öğrendiğini ifade eden Nyofu, ''Bağlama ile ilk çalıp türkü söylemeyi ilk Ankara'da İlhan Ertan'dan öğrendim. Kendisi gitaristti, piyasada öyle çalışıyordu, aynı zamanda saz çalıyor, halk müziğini çok seviyordu. İlk türküleri İlhan Ertan'dan öğrendim. Daha sonra Ayla Algan adlı sanatçıyla çalışıyordum, ona kontrbas ile eşlik ediyordum, kendisi Kültür Bakanlığına bir albüm yapmıştı, türküleri çeşitli dillerde okuyordu, yorumluyordu, bana türküleri başka dillerde yorumlama fikri kendisinden geldi'' ifadelerini kullandı.

Amerika'da sahneye çıktığı zaman Aşık Veysel'in eserlerini seslendirdiğini belirten Nyofu, ''Yaklaşık 20 eserini biliyorum, ama hepsi repertuvarda taze değil, 10-12 eserini sürekli olarak çalıyorum. Ama bunlar İngilizce'ye çevirdiğim eserler. Çevirirken esas hecelerini tutarak çeviriyorum, 11 heceyse 11 heceye göre İngilizce olarak yorumluyorum'' dedi. Amerika'da Türk müziğinin ilgi gördüğünü anlatan Nyofu, ''Shakespeare, dünyanın her tarafında çeşitli lisanslarda yorumlanıyor, Aşık Veysel, Pir Sultan Abdal, Yunus Emre de dünyanın çeşitli dillerinde bence yorumlanmalı'' diye konuştu. Nyofu, Aşık Veysel, Yunus Emre, Pir Sultan Abdal ve Karacaoğlan'ın eserlerini seslendirmesinin yanı sıra Türkçe kendi besteleri olduğunu da sözlerine ekledi.

Sivaslılara İngilizce türküler okuyacak

CÜ Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Zekeriya Kaptan ise Nyofu ile yaklaşık 8 yıldır tanışıklıklarının olduğunu belirterek, ''Nyofu'nun Aşık Veysel'e olan hayranlığı onu Sivas'a getirdi. Sivas'ta benimle buluşması, beraberinde Aşık Veysel'in köyüne gidilmesi, Aşık Veysel türkülerinin yorumlanması, bu şekilde gelişen dostluk sonucu bir konser projesi oluştu. Bu konser projesi, Aşık Veysel ve Türk halk ozanları temelinde bir caz fusion konseri olacaktır. Konser 25 Kasım akşamı Cumhuriyet Üniversitesi Kültür Merkezinde gerçekleştirilecek. Nyofu'ya bu konserde Sivas'ımızın değerli müzisyenleri eşlik edecek'' diye konuştu.

Bu konserin CD kaydının alınacağını belirten Kaptan, daha sonra bu CD kaydını Avrupa'da ve Türkiye'de dağıtmayı düşündüklerini, konser turnesi kapsamında ise Nyofu'nun özellikle Amerika'da ve Avrupa'da sahne almasını planladıklarını kaydetti.

Aşık Veysel'in eserlerinde evrensel bir takım öğeler ve düşüncelerin olduğunu anlatan Kaptan, Nyofu'nun da bu eserleri İngilizce seslendirmesinin Aşık Veysel'in türkülerini daha evrensel boyuta taşıdığını belirterek, ''Burada dikkat çekmek istediğim konu şu, Aşık Veysel'in şiirlerindeki 11'li hece ölçüsü Nyofu tarafından yine aynı şekilde 11'li hece ölçüsüyle çevrilmesi ve hiçbir anlam kaybolmadan söylenmesi. Nyofu'yu zaten önemli kılan şey de bu. Aşık Veysel'in şiirlerini daha evrensel bir boyuta, daha dünyasal bir boyuta taşıması benim için çok önemli'' dedi.

Nyofu ile birlikte Aşık Veysel eserleri seslendiren aşık Şentürk İyidoğan ise ''Ben Aşık Veysel hastasıyım, gece gündüz Aşık Veysel türküleri çalıp okuyorum ve hocamın da bu kadar keyifli bir şekilde çalması ve bunları da benimle birlikte okuması bana ayrı bir keyiftir. Bir de 18-20 tane Aşık Veysel türküsü biliyor hocam, Türkiye'de bakmak lazım, üniversitede kaç tane hoca 18-20 tane Aşık Veysel parçası biliyor. Ben de bunu hakikaten çok merak ediyorum, bazı üniversitelerde konserlerim oluyor, hocalar Aşık Veysel'i tanımıyor, yani buradan bir örnek almalılar diye düşünüyorum'' ifadelerini kullandı.

Türkçe-İngilizce ezgileriyle bağlamasını adeta konuşturan Nyofu'nun, Türk saz şairlerinin eserleri ve 13. yüzyıl ezgilerinin yer aldığı ''Timeless Songs'' ve Ortadoğu, Latin ve caz karışımı enstrümantal vokal mix'lerinden oluşan ''La Guitarra Turca'' adlı 2 CD'si'nin Türkiye'de DMS markasıyla müzik marketlerde yerini aldığı belirtildi.
Nyofu'nun, ''Timeless Songs'' albümünde Aşık Veysel'in ''Uzun İnce Bir Yol'' ve 'Kara Toprak'', Zülfü Livaneli'nin ''Leylim Ley'' ve ''Karlı Kayın Ormanı'', Pir Sultan Abdal'ın ''Yana Yana'' gibi eserlerini Türkçe ve İngilizce olarak çok iyi yorumladığı kaydedildi.
Zülfü Livanevli'nin de aralarında bulunduğu Türk müziğinin önemli isimleriyle bir dönem birlikte çalıştığı ifade edilen Nyofu'nun, Aşık Veysel, Barış Manço, Edip Akbayram ve Ruhi Su'ya ait eserler başta olmak üzere Türk Halk Müziği ezgilerini çok iyi bildiği belirtildi.