Anayasa Mahkemesi'nin gündemi yoğun

Anayasa Mahkemesi, Türkiye'nin gündeminde önemli yer tutan, askere sivil yargı yolu açan düzenleme ile hakim ve savcı kararıyla telefon dinlemelerine izin veren Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) ilgili hükmünün iptal istemine ilişkin davaları önümüzdeki günlerde ele alacak.

Yüksek Mahkemede ayrıca, 2B arazilerinin satışını öngören kanun, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, yabancılara mülk satışına yeni düzenleme getiren kanunun aralarında bulunduğu 150'ye yakın düzenlemenin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemi görüşülmeyi bekliyor.

Heyet, bu istemleri Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın belirleyeceği takvim doğrultusunda ele alacak.

CMK'nin 135. maddesinde yer alan ve ''hakim veya cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla yaptığı iletişimin tespit, dinlenme, kayda alma ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesine'' izin veren hükmün iptal istemi esastan görüşülecek. Manisa 4. Asliye Ceza Mahkemesi'nin Anayasa Mahkemesi'ne yaptığı başvuruda, CMK'nin 135. maddesinin 5353 sayılı yasanın 17. maddesiyle değiştirilen 1 ve 3. fıkralarının iptali isteniyordu.

Anayasa Mahkemesi raportörünün konuyla ilgili raporunu henüz tamamlamadığı belirtildi. Rapor, tamamlandıktan sonra Anayasa Mahkemesi üyelerine dağıtılacak. Üyelerin rapor üzerindeki çalışmaları bittikten sonra Başkan Haşim Kılıç, bir gün belirleyecek ve dava görüşülmeye başlanacak.


Askere sivil yargı yolu

Anayasa Mahkemesi, askere sivil yargı yolunu açan 5918 Sayılı Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un iptali istemiyle CHP'nin açtığı davayı da belirlenecek günde sonuçlandırılacak.

5918 sayılı Kanun'un, askerlere sivil yargı yolunu açan 7. maddesi ile değiştirilen ''halinde'' ibaresi ile geçici 1. maddedeki, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 250. maddesinde yapılan değişiklik hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması isteniyor.

Dava dilekçesinde, Anayasa'nın, askeri mahkemelerin görev alanına ilişkin yaptığı görevlendirme hükmü yürürlükte iken yasa koyucunun bir yasa ile ve söz konusu Anayasa hükmünü değiştirmeksizin yeni bir düzenleme yapmasının, Anayasa'nın 145. maddesi ile bağdaşmayacağı savunulmuştu.

Anayasa Mahkemesi raportörü, iptal isteminin reddi yönünde görüş bildirdi. Anayasa Mahkemesi üyeleri açısından bağlayıcılığı bulunmayan rapor üyelere dağıtıldı. Dava, üyelerin çalışmaları tamamlandıktan sonra belirlenecek bir günde ele alınacak.


Genel sağlık sigortası

Anayasa Mahkemesi heyeti, 1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren 5754 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 18 maddesinin bazı hükümlerinin iptal istemini de esastan karara bağlayacak. Davayla ilgili ilk incelemesini 26 Haziran'da yapan ve dosyayı esastan görüşmeye karar veren Yüksek Mahkeme heyeti, dosyanın kapsamlı olması nedeniyle davayı yürürlük tarihi 1 Ekim'den önce sonuçlandıramadı. Anayasa Mahkemesi'nin, iptali istenen bir yasayı yürürlük tarihinden sonra ele almasında herhangi bir yasal engel bulunmuyor.


Tohumculuk yasası

Yüksek Mahkeme, kamuoyunda özellikle ziraatçiler tarafından eleştirilen, yurtiçinde sadece kayıt altına alınmış çeşitlere ait tohumlukların üretim ve ticaretine izin verilmesini öngören 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu'nun bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle açtığı davayı da esastan karara bağlayacak. CHP'nin açtığı davada kanunun, ''tohum alanından kamunun çekilmesi ve sektörün tümüyle çokuluslu şirketlere bağlanmasını sağlayacağı, yerli tohum çeşitliliğini yok edeceği'' savunuluyor.


Yabancılara mülk satışı

Anayasa Mahkemesi, yabancılara mülk satışına yeni düzenleme getiren 5782 sayılı Tapu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemini de esastan görüşecek. Heyet, belirlenecek görüşme gününde yürürlüğü durdurma istemini de ele alacak.

2B arazilerinin satışı

Heyet, CHP'nin açtığı bir başka davada, Hazine adına orman dışına çıkarılan 2B arazilerinin satışını öngören 5831 sayılı ''Tapu Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun''un bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemini esastan karara bağlayacak.

Kanunun, orman vasfını kaybetmiş arazilerinin satışını kolaylaştırmak için çıkarıldığı savunuluyor.


Mayınlı araziler

Yüksek Mahkeme, TBMM'deki tüm muhalefet partili milletvekillerinin imzasıyla açılan 5903 sayılı Türkiye ile Suriye Arasındaki Kara Sınırı Boyunca Yapılacak Mayın Temizleme Faaliyetleri ile İhale İşlemleri Hakkında Kanun'un iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemli davada, yürürlüğün durdurulması istemini karara bağlamıştı. Heyet, Milli Savunma Bakanlığı'nca temizleme işinin yaptırılamaması halinde taşınmazların tarımsal faaliyetlerde kullandırılması karşılığında, kullanım süresinden en fazla indirimi teklif edene ihale edilmek suretiyle yaptırılacağına ilişkin hükmün yürürlüğünü durdurmuştu.

Mahkeme, ''taşınmazların temizleme karşılığı tarımsal faaliyetlerde kullandırılmasına'' ilişkin hükmün de yürürlüğünü durdurma kararı vermişti. Heyet, kanunun bazı hükümlerinin iptal istemini ise daha sonra belirlenecek bir günde esastan sonuçlandıracak.


Milletvekili seçimi kanunu

Anayasa Mahkemesi ayrıca, nüfusu iki milletvekili çıkarmak için yeterli olmayan illere iki milletvekili çıkarma hakkı tanıyan kanun hükmünün iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle CHP'nin açtığı davayı da sonuçlandıracak.

Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 4. maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen cümle, ''Şu kadar ki nüfusu iki milletvekili çıkarmaya yetmeyen iller, artık nüfus sıralamasında da milletvekili sayısını ikiye çıkaramazsa önce iki milletvekili çıkaramayan illere ikinci milletvekili verilir'' hükmünü içeriyor.