Ankara’da Endonezya seçimi...

Dünyanın en kalabalık Müslüman nüfusuna sahip Endonezya geçen çarşamba günü heyecanlı bir kampanya sürecinin yaşandığı seçimlere gitti. Bu seferki seçimin önemli bir özelliği tarihinde ilk kez başkanlık, meclis ve bölgesel seçimlerin aynı gün yapılacak olmasıydı. Bir de üstüne ülkedeki 3 farklı zaman dilimini eklerseniz, bu da 192 milyon kayıtlı seçmenin olduğu ülkede oy sayımına yönelik karmaşa yaşanabileceği kaygılarını da doğurdu. Bu çerçevede kimi sivil toplum örgütleri oy pusulalarına ilişkin eğitimler de verdi.

Bir önceki seçimde olduğu devlet başkanlığı için adaylar halihazırda bu koltukta oturan Joko Widodo ile muhalefet lideri Prabowo Subianto’ydu. Ben ise Endonezya’da sandığa gidilmesinden dört gün önce Ankara’da bu yarışa tanıktım... Abdullah Cevdet yeni adıyla Aziz Sancar sokağı 13 Nisan Cumartesi sabahı normal sakin görüntüsünün tersine bir hayli hareketliydi. Endonezya Büyükelçiliği’nin çevresindeki kafeler Endonezyalılar ile dolup taşıyordu. Çoğu öğrenci olan gençler gayet iyi Türkçe konuşuyordu. Sokaktaki bu hareketliliğin sebebi Endonezya seçimleriydi.

Endonezya’da 17 Nisan’da yapılan seçimlerin öncesinde yurtdışında elçilik ve konsolosluklarda sandıklar kurulmuştu. Elçilik binasında şenlik havası vardı, bir tarafta adayların fotoğrafları diğer tarafta bayraklar, kırmızı beyaz balonlar. İnsanlar heyecanla sohbetteydi. Ankara’daki görevine 6 ay önce başlayan Elçilik 3. Sekreteri Pak Hafid Santosa, elçiliğin bu süreçte tek sorumluluğunun yer temin etmek olduğunu, seçimle ilgili tüm hazırlığın sırf bu iş seçilen Bağımsız Seçim Komitesi tarafından yürütüldüğünü anlattı. Ardından beni Komite Başkanı Ayşa ile tanıştırdı. O gün orada kontrol genç öğrenci Ayşa’ydı.

‘Farklılıklar içinde birlik’

Seçim Komitesi oluşturulmasına bir yıl önceden başlanmış. Elçilik aracılığıyla yapılan ilan üzerine Türkiye’de bulunan ve komitede görev almak isteyen Endonezya vatandaşlarından uygun şartları taşıyan 20 başvurudan bir dizi işlem ve eleme sonucu beş kişi seçilmiş. Türkiye’de toplam iki bin Endonezya vatandaşı yaşamaktayken o gün Ankara’da yalnızca 249, İstanbul da 500 kişi oy kullanacakmış. Ankara ve İstanbul’a oy için gelemeyecek olanların posta ile de oy kullanma hakkı varmış. Bunu tercih edenlerin oy pusulası adreslerine yollanmış, oy kullanılmış zarflar 13 Nisan’a kadar geri dönmüş.

Sohbet ettiğim Samsunlu bir kişi Endonezyalı eşinin zarfı kendisine bile göstermeden sıkı sıkıya yapıştırıp geri postaladığını anlatıyor. Sokakta konuştuğum üç kız öğrenci Resi ile Nemesis Rize, Mumina’da Samsun’dan geldiğini söylüyor. Hacettepe’den öğrenci Savran Billah, bir taşla iki kuş vurarak Endonezya’dan bir televizyon kanalının canlı yayınına bağlanarak Ankara’daki sandıklara ilişkin bilgiler veriyor. Hepsinin ortak isteği; Endonezya’yı yurtiçi ve dışında ileriye götürecek adil, dürüst, çalışkan bir lider, Endonezyanın ilk başkanı Sukarno ve yardımcısı Hatta tarafından ortaya atılan, ülkeyi en iyi tanımlayan “Bhinneka Tunggal Ika - Farklılıklar İçinde Birlik” sloganına saygı...

Türkiye’de oy verme işlemi devam ederken Cakarta’da seçim kampanyasının son anları yaşanmaktaydı. Widodo’nun, bir stadyumda düzenlediği mitingi görülmemiş bir kalabalığa sahne olurken etkinlik tam bir karnaval havasındaydı. İki rakibin seçim öncesi TV’deki son kapışmalarında Widodo’nun daha etkili olduğu yorumları da basına yansıyordu. Prabowo’nun generalliği sırasında insan hakları ihlallerinden sabıkası da tartışmaların merkezindeydi.

Diğer yandan seçime üç gün kala kampanya yasağı başladığında Widodo ve eşi, Suudi Arabistan Kralı Selman ile görüşmek için Mekke’ye doğru yola çıkmıştı. Yalnızca onlar değil, rakip adayın yardımcısı Fadli Zon ve eşinin de güzergâhı aynıydı. Endonezya’da seçimlere bu havada gidildi. İlk sonuçlar, Widodo’nun ipi göğüslediğini gösterip bu cepheden “zafer” iddiası gelirken muhalefetten “hile yapıldı” suçlamaları da yükseldi. Muhalefet protestolar düzenliyor.

Gözler resmi sonuçlarda. Ülkede devlet başkanlığı seçimlerinde bir başkan 5 yıllık dönemle iki kez seçilebilir, yüzde ellinin üzerinde oy almak zorunludur. Bu oranın üzerine çıkamayan adaylar içinde en çok oyu alan ilk ikisi 2. tura kalır. Şimdi gözler sonuçta. Olmadı, ikinci tur 6 Ekim’de olacak. Endonezya’da yaşayan Türk vatandaşları ise ne yazık ki Türkiye’deki seçimler için Cakarta’da oy kullanamıyor. Toplam Türk nüfusunun 500’ün altında olması nedeniyle sandık açılmıyor. Oy kullanabilmek için en yakın yer 1.5 saat uçuş uzaklığındaki Singapur.

gjtozkoparan@hotmail.com