Artan üretime rağmen çiftçi fakirleşiyor

Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin tarafından yapılan açıklamada, 2008 yılının son çeyreğinde yüzde 6.5 oranında gerileyen üretimin 2009 yılının ilk çeyreğinde yüzde 14.3'le rekor düzeyde düşüş gösterdiği, yılın ikinci çeyreğinde ise yüzde 7'lik üretim gerilemesi yaşandığına dikkat çekildi. Çetin, açıklamasında iç ve dış talep koşulları dikkate alındığında üçüncü ve dördüncü çeyrekte de ekonomide üretim düşüşü kaçınılmaz olacağını kaydetti.
 

'Yüzde 6.6'lık büyüme yeterli değil'

Açıklamasında, küresel krizin sanayi ve hizmetler sektörlerine oranla farklı üretim ve talep koşullarına sahip tarım üzerine etkilerinin üretim boyutunda sınırlı kaldığına vurgu yapan Çetin, 2009 yılının ikinci çeyreğinde tarımda yaşanan yüzde 6.6'lık üretim artışının yeterli olmadığını bildirdi. Çetin açıklamasında şu noktalara dikkat çekti:  "2009 yılı ikinci çeyreğinde tarımda görülen üretim artışının gerisinde, hava koşullarının bu yıl iyi gitmesinden daha çok 2007 ve 2008 yılları ikinci çeyreğinde yaşanan üretim düşüşleri etkili olmuştur. Dolayısıyla tarımdaki üretim artışında baz etkisi önemli role sahiptir. Nitekim, 2007 ve 2008 yıllarının ikinci çeyreğinde tarımsal üretim sırasıyla yüzde 3.2 ve yüzde 3.5 oranında gerilemişti. Bu yılın ikinci çeyreğinde yaşanan yüzde 6.6'lık artışla henüz daha 2006 yılı ikinci çeyreğindeki üretim düzeyi bile yakalanamadı. Bir başka deyişle tarımsal üretim potansiyelinin etkin kullanılamaması sorunu devam etti. Bunun başlıca nedeni ise, bu yıl yağışların iyi olmasına karşın başta gübre, mazot ve tohum olmak üzere girdi fiyatlarının ürün fiyatlarının çok üzerinde artması sonucu, çiftçinin yeterince girdi kullanamamasıdır. Bu durum, yani girdi fiyatlarının ürün fiyatlarının üzerinde artması uzun yıllardır devam etmektedir. Çiftçi bu olumsuz gelişmeden kendisini ancak daha az girdi kullanarak korumaya çalışmıştır. Kuşkusuz bu durum ekonomiye ilave yükler getirmiştir. Nitekim 1999-2008 döneminde tarımsal üretim ancak binde 8 oranında artabilmiştir. Aynı dönemde nüfus artışının yüzde 1.5 düzeyinde olması ise kaçınılmaz olarak tarım ürünleri ithalatını artırmıştır. Öyle ki 1999 yılında 1.6 milyar dolar olan tarım ürünleri ithalatı, 2008 yılında 6.4 milyar dolara ulaşmıştır. Tarımdaki olumsuz gidişata karşı önlem almak için ilgililer daha neyi beklemektedir?"
 

'Tarımdaki büyüme refah artışı sağlamadı'

Tarımdaki büyümenin çiftçilere refah artışı sağlamadığını, sektörün adeta fakirleştiren büyüme süreci yaşadığına da dikkat çeken Çetin, 2009 yılının birinci çeyreğinde tarımsal üretimin yüzde 0.5 oranında gerilediğini ifade etti. Bu dönemde tüm sektörlerdeki ortalama enflasyonun yüzde 13.1 düzeyinde gerçekleşirken, tarımdaki enflasyonun yüzde 1.2 olduğunu kaydeden Çetin, yılın ikinci çeyreğinde tarımsal üretimin yüzde 6.6 artarken, tüm sektörlerdeki enflasyonun yüzde 3.8, tarımdaki enflasyonun ise yüzde 3 olduğunu vurguladı. Çetin açıklamasına şöyle devam etti: "2009 yılının ilk yarısında tarımdaki büyüme yüzde 4, enflasyon yüzde 2.5 düzeyinde gerçekleşirken tüm sektörlerdeki enflasyon yüzde 8.2 oldu. Bunun anlamı şudur; yılın ilk yarısında tarımda üretim artarken, tarım ürünleri fiyatları diğer sektörlere oranla düşük oranda artmış ve çiftçinin diğer sektörlerin ürünlerini satın alma gücü azalmıştır. Sonuçta üretim artışına rağmen çiftçilerin gelir ve refahında artış olmamış, buna karşın üretimi gerilediği halde birçok sektörün tarım ürünlerini satın alma gücü artmıştır. Dolayısıyla büyüyen tarım adeta cezalandırılmış ve fakirleşmiştir.''

'Sektörel gelişim değerlendirilemiyor'

Tarımsal üretim ve dolayısıyla büyüme rakamlarında yapılan revizyonların da sektördeki gelişmeleri değerlendirmede güçlük yarattığını belirten Çetin, büyüme verilerinde revizyon yapılmasını anlayabildiklerini ancak revizyonların sonrasında rakamlardaki değişmelerin büyük oranlara ulaşmasının güvenilirlik sorunu yarattığını kaydetti. 2008 yılının ilk çeyreğine ilişkin yapılan ilk açıklamada tarım sektörünün yüzde 3.5 oranında küçüldüğü açıklaması yapıldığını anımsatan Çetin, daha sonra bu rakamın önce yüzde 3.6'ya çıkarıldığını, ardından yüzde 1.6 küçülmeye düşürüldüğünü ifade ederek, son olarak da yüzde 0.7 küçülme olarak değiştirildiğine dikkat çekti. Çetin, bu düzeyde farklılıktan endişe duymamanın imkansız olduğunu bildirdi.

Çetin, sağlıklı ve güveniler veri oluşturmak için öncelikle "tam sayım" yapılarak, "tarım envanterinin" çıkarılması, ardından da dinamik bir veri tabanının oluşturulması gerektiğinin altını çizdi. "Yanlış veri ve bilgiyle doğru strateji üretmek mümkün değildir" diyen Çetin, tarımdaki büyümenin yetersizliği, istatistiklerdeki güven sorunu, başta tarımsal veri tabanının oluşturulması olmak üzere tarımda yeni bir vizyon ve politika arayışları için yeterli gerekçeyi sağladığını kaydetti.