Atatürk-Latife Hanım Evliliğinin 90. Yılı...

Yıl 1907. Kolağası Mustafa Kemal, Bulgar Türkoloğu İvan Manolof’a istediği ülkesini Selanik’te şöyle anlatır: “Bir gün gelecek, ben hayal zannettiğiniz bütün bu devrimleri başaracağım. Kadın ve erkek arasındaki farklar silinerek yeni bir sosyal düzen kurmalıyız. Uygarlığa girebilmemize engel olan yazıyı atarak Latin kökünden bir alfabe seçmeli, kılık kıyafetimize kadar her şeyimizde uygar olmalıyız. Emin olunuz ki, bunların hepsi bir gün gerçekleşecektir.”

90 yıl önceki nikâhı, tanıklardan Naşit Hakkı Uluğ’dan izleyelim: “Ses seda kesilmişti, Gazi’nin kadıya hitaben, biraz kısık ve ağırbaşlı sesi duyuldu: ‘Efendi Hazretleri, biz, Latife Hanım’la evlenmeye karar verdik, lütfen gerekli işlemi yapar mısınız?’ Bu sözleri büyük dikkat içinde dinleyen kadı, Latife Hanım’a döndü ve sordu: ‘Hanımefendi, on dirhem gümüş mihri müeccel ve aranızda kararlaştırılan mihri muaccel ile hazır bulunanların önünde Gazi ile evlenmeyi kabul ediyor musunuz?’ ‘Kabul ettim’ cevabını alan kadı, bu kez de Gazi’ye aynı soruyu sordu, Gazi de: ‘Kabul ettim’ deyince, yaşamının en onurlu hizmetini yaptığına sevinen kadı, cüppesinin kollarını süratle sıvayarak ellerini kaldırdı, yeni evlilerin mutluluk ve sağlığına ve evliliğin, yurda hayırlı olması için dua etti”

Gazi’nin, Türk kadınının haklarının kararlı bir savunucusu olarak ortaya çıktığını belirten yazar Paul Gentizon, kıyılan nikâhı şöyle yorumlar: “Gazi, Türk kadını davasının kararlı bir savunucusu olarak ortaya çıktı. O, zayıf yaratık denen bu cinsin cahillikten kurtulmasını, erkeklerin koruyuculuğunda kalmamasını, milli çabalarda erkeğe eşit oranda katkıda bulunmasını istedi. Bu savaşı sadece sözde değil, kişiliğiyle örnek olarak yürüttü. Latife Hanım’la evlenmesi sırasındaki resmi törende, Türkiye’de çok eskiden beri uygulanan tüm gelenekleri bir yana ittiği bilinmektedir. Evlenme bir pazartesi günü oldu. Oysa ülkede evlenme törenlerini perşembe günü yapmak âdetti.”

*Ahmet GÜREL Uşakizade Köşkü Md.