AYM kararı: Kozlu faciası sil baştan

Anayasa Mahkemesi, Zonguldak’ta Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesi’nde 7 Ocak 2013’te 8 işçinin yaşamını yitirdiği maden faciasına ilişkin dönemin Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürü ile Yönetim Kurulu üyeleri hakkında soruşturma izni verilmemesi kararını “yeniden yargılama” kararıyla kaldırdı. Bu kararla birlikte dönemin TTK Genel Müdürü ve yönetim kurulu üyeleri hakkındaki savcılık soruşturması yeniden başlayacak.

Zonguldak’ın Kozlu ilçesinde TTK’ye ait maden ocağında meydana gelen dejag (ani gaz ve kömür püskürmesi) ve metan gazı zehirlenmesi sonucu işçiler 8 işçi yaşamını yitirdi. Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yaptırdığı bilirkişi incelemesinde; alt işverene verilen kömür ocağında degaj tehlikesinin bilinmesine karşın tehlikeyi azaltmak ve riski kontrol edebilmek için yeterli kontrol yapılmadığı belirlendi. Raporda bu nedenle, işi ihaleye çıkaran ve sözleşmede imzası bulunan TTK Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu üyeleri ile TTK Kozlu İşletme Müessesi yöneticilerinin kusur ve sorumluluklarının bulunduğu ifade edildi. Başsavcılık, rapor doğrultusunda TTK Genel Müdürü R.D., yönetim kurulu üyeleri B.İ., M.Y., M.A., M.Ş. ve Ç.O. hakkında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan soruşturma izni istedi. Ancak bakanlık gerekli izni vermedi.

Yeniden yargılama

Kazada ölen Muharrem Yapıcı’nın üç kardeşi, avukatları Murat Kemal Gündüz aracılığıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Yüksek Mahkeme, dava konusu olayda yaşam hakkının usul boyutunun ihlal edildiğine hükmederek, kararın bir örneğini ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Ankara Bölge İdare Mahkemesi’ne gönderdi. Bu kararla birlikte 8 kişinin ölümünde TTK yönetimi hakkındaki yeniden soruşturma açılacak.

Gerekçe: TTK sorumlu

AYM gerekçeli kararında TTK yönetiminin maden kazasındaki sorumluluğuna dikkat çekerek, “Soruşturma dosyası kapsamında kurumun uzmanlık alanında olan bir işin bu konuda uzmanlığı ya da tecrübesi olmayan bir alt işverene verilmesi, denetimi zorlaştıran ve riski artıran hatalı bir sistem kurulması nedeniyle TTK Yönetim Kurulu Başkanı ve üyelerinin, olayda sorumlulukları bulunduğuna ilişkin birtakım veriler bulunmaktadır” denildi.

Bakanlığa eleştiri

TTK yöneticileri hakkında soruşturma izni vermeyen Enerji Bakanlığı’nın eleştirildiği kararda, “Soruşturma izni prosedürü, ceza yargılamasının işleyişini geciktirecek ve soruşturmanın etkin olarak yürütülmesine engel olacak şekilde ya da kamu görevlilerinin ceza soruşturmasından muaf tutulduğu izlenimini oluşturacak şekilde uygulanmamalıdır. Tehlikeli bir faaliyet kapsamında, kişilerin yaşamı ile vücut bütünlüğü üzerine ortaya çıkan risklerin en aza indirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması konusunda sorumluluğu bulunan kişilerin tespit edilebilmesi ve tespit edilen sorumluluklar karşısında devletin göstereceği yargısal tepki, benzer olayların yaşanmaması bakımından da önem taşımaktadır” denildi.