AYM'den Soma kararı: Müfettişlerin yargılanmaması yaşam hakkı ihlali

Anayasa Mahkemesi (AYM), 301 işçinin hayatını kaybettiği Soma Katliamı'nda yaşamını yitiren işçilerin ailelerinin kamu görevlilerinin yargılanması için yaptığı başvuruyu karar bağladı. AYM kararında, kamu görevlilerinin yargılanmasına ilişkin soruşturma izni verilmemesi kararını kaldırdı.

Soma Katliamı'nda yakınlarını kaybeden Abdülkadir Yılmaz, Elif Yılmaz, Gülşen Ejdar, Hacer Yılmaz, Katriye Yılmaz, Nagihan Yılmaz, Onur Yılmaz, Ahmet Akdağ, Merafet Akdağ, Nurcan Akdağ ve Yiğit Ahmet Akdağ; Soma Katliamı için yürütülen ceza soruşturması kapsamında kamu görevlisi olan bazı şüpheliler hakkında soruşturma izni verilmemesi nedeniyle yaşam hakkının ihlal edildiğine illişkin AYM'ye başvuruda bulundu.

"YARGILANMAMALARI YAŞAM HAKKININ İHLALİNE NEDEN OLABİLİR"

AYM kararında, "Kamu makamlarının muhakeme hatasını veya dikkatsizliği aşan kusurlarının bulunduğu yani olası sonuçların farkında olmalarına rağmen kendilerine verilen yetkiler kapsamında tehlikeli bir faaliyet nedeniyle oluşan riskleri bertaraf etmek için gerekli ve yeterli önlemleri almadığı durumlarda ilgililer diğer hukuk yollarına başvurmuş olsalar dahi bireylerin hayatının tehlikeye girmesine neden olan kişiler aleyhine hiçbir suçlamada bulunulmaması ya da bu kişilerin yargılanmaması yaşama hakkının ihlaline neden olabilir" değerlendirmesi yapıldı. Kararda şöyle denildi:

"Başvurucuların yakınlarının ölümü ile sonuçlanan olaya ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında alınan bilirkişi raporunda olayın meydana geldiği maden ocağında iş sağlığı ve güvenliği konusunda ne gibi eksiklikler bulunulduğu ve sözü edilen hususların olayın vuku bulmasına katkısı teknik yönden açıklandıktan sonra anılan eksiklik ve mevzuata aykırılıkların yapılan denetimler sırasında tespit edilmemesi nedeniyle 2010 yılından olay tarihine kadar olayın meydana geldiği, maden ocağını denetleyen Çalışma Bakanlığı iş müfettişlerinin de olaydan sorumlu olduğu belirtilmiştir. Ceza Mahkemesince alınan bilirkişi raporunda da Cumhuriyet Başsavcılığınca alınan bilirkişi raporundaki kusur değerlendirmelerinin yerinde olduğu ifade edilmiştir."

YAŞAM HAKKI İHLAL EDİLDİ

AYM kararında şu ifadeler kullanıldı: "Bu sebeple kamu görevlilerinin bilirkişi raporları ile tespit edilen ihmallerin ceza hukuku sorumluluğu doğurup doğurmadığı, bu ihmaller ile ortaya çıkan netice arasında ceza hukuku anlamında bir illiyet bağı bulunup bulunmadığı konusundaki değerlendirmelerin soruşturma makamlarınca yapılmasına müsaade edilmeden adli sürecin sona erdirilmesi etkili soruşturma ilkeleriyle bağdaşmamıştır. Bireylerin hayatının tehlikeye girmesine neden olan kişiler aleyhine hiçbir suçlamada bulunulmaması ya da bu kişilerin yargılanmaması yaşama hakkının ihlaline neden olabilir."

Yüksek Mahkeme başvuruya ilişkin, 'Yaşam hakkının usul boyutunun ihlal edildiğine ilişkin iddiların kabul edildiğine' ve 'Anayasa'nın 17. maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkının usul boyutunun ihlal edildiğine' karar verdi.