Azınlıkların seçim isyanı

Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmalarını sürdüren Vakıflar Meclisi’nde azınlık cemaatlerine ait vakıfların temsilcisi olarak görev yapan Laki Vingas, azınlık vakıflarının seçim yönetmeliğinin 15 aydan bu yana askıya alınmış olması ve yenisinin hazırlanmamasına tepki göstererek üyelikten istifa etti. Genel müdürlüğün, yakın ilişki içerisinde olduğu mevcut vakıf yönetimlerinin değişmemesi için konuyu ağırdan aldığı yorumları yapılıyor.

Cemaat vakıflarının gayrimenkullerine yatırım olanağı tanınmasının ardından başlayan tartışmaların yargıya taşınması üzerine Vakıflar Genel Müdürlüğü, azınlık vakıflarının seçimlerle ilgili tüm hükümlerini iptal etmişti. Vakıflar Meclisi’nde alınan ortak kararla genel müdürlük, cemaat vakıfları ile birlikte yeni bir yönetmelik hazırlayacaktı. Ancak aradan 15 ay geçmesine karşın yönetmelik çıkartılamadı. Yani bu süre boyunca vakıflar yöneticilerini seçemedi.

Rum cemaatinin önemli isimlerden Vingas da, aralarında Rum, Ermeni, Ermeni Katolik, Süryani Bulgar ve Gürcü Ortodoks gibi 166 azınlık cemaati vakfının temsilcisi olarak iki dönemdir meclis üyesi olarak görev yapıyordu. Ancak yenisi hazırlanmak üzere iptal edilen meclis seçim yönetmeliğinin, aylar geçmesine rağmen hazırlanamaması Vingas’ı istifaya götürdü.

Vingas, Vakıflar Genel Müdürü ve Vakıflar Meclisi Başkanı Adnan Ertem’e yazdığı istifa mektubunda “Son yıllarda toplumlarımızın temel hak ve özgürlüklerini yapılandırmaya çalışmak için ciddi emekler ortaya konuluyor olsa da örgütlenme ve yönetme iradesinin en temel prensibi olan seçme ve seçilme hakkı Ocak 2013’ten itibaren cemaat vakıflarımızdan mahrum edilmiştir. Seçim yönetmeliği, kısa zamanda yenilenmek üzere iptal edilmiş, yeni bir seçim yönetmeliği hazırlanmamış ve seçimlerin yapılması mümkün olmamıştır” dedi.

Yıllardan beri sorunlarla boğuşan ve var olma mücadelesi veren vakıfların seçmen iradesini yansıtmayan, geçici yönetimlerle temsil edilmeye mahkûm edildiğini vurgulayan Vingas, “Süreli seçimle göreve gelen yönetimlerin, süre dolmuş olmasına rağmen, yönetim yetkisini kullanması, vakıfların özgür, demokratik ve şeffaf olarak yönetilmesini engellemektedir. Bu durum, toplumların istikrarlı şekilde, gerçek iradelerini ortaya koymasını önlemektedir” dedi.

Vingas, şunları kaydetti: “Söz konusu durum karşısında vakıflar meclisine temsilci sıfatı ile beni ikinci kez seçen ve görevlendiren 166 cemaat vakfımızı, gelişen durum karşısında temsil edemeyeceğimin kanaatiyle, görevimden istifamın kabulünü saygı ile arz ederim.”

Vingas, azınlık vakıflarına mülk iadesinin yolunu açan kararnamenin mimarlarından biriydi.

‘Demokratik seçimler yapılamıyor’

Yeşilköy Ermeni Okulu Yöneticisi Garo Paylan, cemaat ve azınlık vakıflarının 1850’li yıllarda kendi iç yönetmelikleriyle seçim yaptıklarını Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında bu durumun sürdüğünü ancak, daha sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün düzenlemelerinin rehber olduğunu söyledi. Ancak tek taraflı seçimler nedeniyle 50 yıl boyunca değişmeyen yönetimlerin ortaya çıktığını belirten Paylan, konunun yargıya taşınmasının ardından Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün de yönetmeliği askıya aldığını ifade etti. Buna rağmen yeni bir düzenlemenin yaşama geçirilemediğini ifade eden Paylan, “Demokratik seçimlerin oluşabilmesi için o cemaatlerden seçilen tarafsız seçim heyetlerinin oluşması ve bunun da yönetmeliğe eklenmesini önerdik. Ancak 15 aydır bu yapılmadı. Sanıyorum, bağımsız bir yapı oluşturmanın, ayrı bir merkezi yapıyı doğuracağı yönünde bir çekince var. Bana göre ikinci gerekçe de şu; 40-50 yıldır süren yönetimler var ve bunlar toplumlarına hesap vermiyorlar. Bunların iktidarlarla da yakın görüntüler verme gibi durumları var. Çöreklenmiş yapıların kazanamayacaklarını bildikleri için mevcut iktidarla dirsek temasını korumak istiyorlar.”