Bakanından da gizledi

Milli Savunma Bakanlığı’nın, AKP tarafından Meclis’ten geçirilen ve askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasının önünü açan düzenlemeyi istemediği ortaya çıktı. Bakanlık, sadece askerlerle birlikte suç işleyen sivillerin askeri mahkemeler yerine sivil mahkemelerde yargılanmasını isterken; askeri yargı sistemini etkileyecek konularda Genelkurmay Başkanlığı’nın görüşünün alınması, AİHM’nin ihlal kararları dışında askeri yargıyla ilgili düzenleme yapılmaması gerektiğini bildirdi.

AKP, gece yarısı operasyonuyla askerlerin sivil mahkemelerde yargılanması için Ceza Muhakemesi Yasası’nda (CMY) değişiklik yaparken; Milli Savunma Bakanlığı’nın bu yönde bir düzenleme yapılmasını istemediği ortaya çıktı. Bakanlık, söz konusu düzenlemenin tersine askeri suçlar nedeniyle yalnızca sivillerin sivil mahkemelerde yargılanmasını isterken, askeri yargı sistemini etkileyecek konularda Genelkurmay Başkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı’nın görüşlerinin alınması, AB İlerleme Raporu, Katılım Ortaklığı Belgesi ve AİHM’nin ihlal kararlarında yer almayan konularda değişiklik yapılmaması gerektiğini bildirdi. Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, CMY’de yapılan değişiklikle ilgili olarak bakanlığın görüşünün alınıp alınmadığı sorusu üzerine “yorum yok” demekle yetindi.

AKP’nin CMY’de gece yarısı operasyonuyla askerlerin sivil yargıda yargılanmasına ilişkin yaptığı değişiklik üzerindeki tartışmalar artarak sürüyor. AKP, muhalefet partileriyle yapılan görüşmeler sırasında CMY’de yapılacak değişikliklere gerekçe olarak Milli Savunma Bakanlığı’nın AİHM kararları dikkate alınarak istediği düzenlemeleri gösterdi. Ancak Milli Savunma Bakanlığı’nın yazısında, konunun Adalet Bakanı Sadullah Ergin’in muhalefet partilerine anlattığı gibi olmadığı ortaya çıktı. Bakanlık, yalnızca askeri suç işleyen sivillerin sivil mahkemelerde yargılanmasını istedi. Bakanlığın Adalet Bakanlığı’nın hazırladığı “Yargı Reformu Stratejisi Taslağı”yla ilgili olarak gönderdiği yazıda, şu görüşler dile getirildi:

Askeri mahkemelerin görev alanının yeniden belirlenmesi: Askeri mahkemelerin görev ve yetkilerinin demokratik hukuk devletinin gerektirdiği ölçüler çerçevesinde yeniden tanımlanacağı belirtilerek somut bir öneride bulunulmamış ise de, müştereken işlenen suçlar nedeniyle sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasının askeri yargı açısından sorun oluşturabileceği düşünülmektedir. Askeri Ceza Yasası tarafından Türk Ceza Yasası’na gönderme yapılan askeri görevleri ile ilgili suçları sivillerle birlikte müştereken işleyen asker kişilerin askeri mahkemelerde, sivillerin ise adliye mahkemelerinde yargılanmalarına imkân verecek mevzuat değişikliğine gidilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

AB ülkelerinde askeri yargı: AB üyesi ülkelerde askeri yargı alanında yeknesak bir uygulama mevcut değildir. Her ülkenin askerlik hizmetinin gerekleri, özellikleri ve ihtiyaçları doğrultusunda askeri yargı sistemini belirlediği görülmektedir. Genel yargı sistemi içerisinde seçkin bir konuma sahip olan askeri yargı sisteminde AB ilerleme raporlarında, Katılım Ortaklığı Belgelerinde ve AİHM’nin ihlal kararlarında yer almadığı tespit edilen konularda değişikliklerin yapılmasının gerekli olmadığı değerlendirilmektedir.

Genelkurmay’ın görüşü alınmalı: Askeri yargıda veya askeri yargı sistemini etkileme ihtimali bulunan konularda muhatap olunacak reform talepleri bakımından Genelkurmay Başkanlığı’nın ve Milli Savunma Bakanlığı’nın görüşlerinin alınması ve bu tip taleplerin tartışılacağı toplantılara Genelkurmay Başkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı’ndan katılımcılar davet edilmelidir.

‘Yorum yok’

Milli Savunma Bakanı Gönül, CMY değişikliği ile ilgili tartışmalar, söz konusu değişiklikle ilgili Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay’ın görüşünün alınıp alınmadığı sorumuza, “Bu kadar hassas bir konuda ayaküstü telefonda açıklama yapamam” dedi. Gönül, “Bu konuda bakanlığın görüşü alındı mı” sorusu üzerine de, “Yorum yok” demekle yetindi.
 

Konuşuldu mu bilmiyorum

TBMM Başkanı Köksal Toptan, askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasına ilişkin yasa değişikliyle ilgili olara hükümetin Genelkurmay Başkanlığı ile görüşüp görüşmediğini bilmediğini söyledi.

Toptan, söz konusu düzenlemeyi getiren önergenin görüşülmesinden bir süre önce gruplarla bu konunun paylaşıldığını, ancak ne kadar ayrıntı konuşulduğunu ve tartışıldığını bilmediğini söyledi. Genelkurmay Başkanlığı’na bu konuda bilgi verilip verilmediğine ilişkin soru üzerine Toptan, “Genelde bu konularda, daha önce bizim yaptığımız uygulamada, yasa yapımında Genelkurmay’dan bir arkadaşımız bulunuyordu. Sayın Adalet Bakanı’nın yaptığı açıklamalardan hareketle ‘muhtemelen görüşmeler yapılmıştır’ dedim. Yoksa bir görüşme yapılıp yapılmadığını ben bilemem” dedi.

‘Bir kişi için yasa çıkarılmaz’

Yasa değişikliğinin anayasaya aykırı olup olmadığının sorulması üzerine Toptan, anayasaya aykırılık varsa bunun denetiminin Anayasa Mahkemesi’nde olduğunu belirtti.

Toptan, “Anayasa yapma konusunda, bazı kanunlarla ilgili bir uzlaşma komisyonu kuralım demiştim. Bu uzlaşma komisyonunu kurabilseydik, bütün bunlar orada tartışılırdı ve bugün yaşadığımız tartışmalardan öyle ümit ediyorum ki kurtulmuş olurduk” dedi. Toptan, söz konusu düzenlemenin, Albay Dursun Çiçek için yapılmış olabileceğine yönelik soruya da “ Sadece bir kişiyi etkilesin diye yasa çıkarılması düşünülemez” yanıtını verdi.



‘Korsan düzenleme’ yargı yolunda

CHP Grup Başkanvekili Kemal Anadol, AKP’nin TBMM’deki gece yarısı operasyonuyla ilgili “Bu, Dursun Çiçek önergesidir. Korsan önergeyle yapılan düzenleme anayasaya aykırı. Cumhurbaşkanı veto etmezse, Anayasa Mahkemesi’ne dava açacağız” dedi.

Anadol dün parlamentoda düzenlediği basın toplantısında, önergeyle ilgili olarak CHP’ye farklı yönde bilgi verildiğini vurgulayarak şunları söyledi: “Askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasından kimsenin haberi yok... Yalan üstüne yalan söyleniyor. Niye komisyonda görüşmüyoruz, niye milletten kaçırıyorsunuz? Bakan, destek isterken bunu söyledi mi? Hayır. TBMM Başkanı’nın haberi yok. Milli Savunma Bakanı’nın haberi yok. Bu değişikliği ellerine yüzlerine bulaştırdılar. Korsan önerge anayasaya aykırı. Cumhurbaşkanı geri göndermezse, Anayasa Mahkemesi’nde dava açacağız. F tipi hâkim, savcı yetiştirmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Sonra demokratlıktan, yargı bağımsızlığından söz ediyorlar...”

‘Gece yarısı darbesi’

CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen, AKP’nin her uygulamasıyla Türkiye’de hukukun dolayısıyla demokrasinin çökmesini tetiklediğini belirtti. Demokrasinin temeli olan hukukun darbe yediğini vurgulayan Öymen, “Gece yarısı darbesiyle yangından mal kaçırma anlayışı sergileniyor” dedi. Önerge ile Meclis’e getirilen değişikliklerde konuşma hakları olmadığını anımsatan Öymen, “Anayasa Mahkemesi’ne gideceksiniz ama itirazın ne zaman görüşüleceği belli değil. Bu konuda bir kişi karar veriyor, o da Anayasa Mahkemesi Başkanı. İtirazların gündeme alınması uzun sürüyor” diye konuştu.

‘Mal kaçırır gibi’

CHP Sözcüsü Mustafa Özyürek de “Böylesine önemli bir düzenleme gece yarısı verilen önergeyle olmaz. Tasarıda olmalıydı ya da komisyonda gündeme getirilmeliydi” dedi. “CHP gözden kaçırdı mı” sorusuna Özyürek, “Önergelerin uçuştuğu bir ortamda sağlıklı değerlendirme yapmak mümkün değil. Önergelerle ilgili sadece önerge sahipleri konuşur. AKP iyi niyetli olsa tasarıya koyardı. CHP ile AKP arasında maç söz konusu değil. Bu düzenlemenin muhatabı biz değiliz. Hırsızın hiç mi günahı yok?” yanıtını verdi.

‘Bakan istifa etmeli’

Eskişehir bağımsız milletvekili Tayfun İçli, “Gün demokratik rejime, hukuk devletine sahip çıkma günüdür. Çıkarılan kanun anayasaya aykırıdır. Hukuk garabeti yaratılmıştır. Adalet Bakanı Milli Savunma Bakanı’na gol atmıştır. Başbakan yanıltmıştır. Adalet Bakanı görevden alınmalı ya da istifa etmeli. Cumhurbaşkanı kanunu iade etmeli” dedi. Bağımsız Milletvekili Kamer Genç de önergenin verildiği sırada genel kurulda olmadığını, Meclis Başkanvekili Nevzat Pakdil’e kızarak Meclis’ten ayrıldığını belirterek “Ben olsaydım o kanun çıkmazdı” dedi.