‘Başkanlık Frankenstein doğurabilir’

CHP ve MHP’nin Cumhurbaşkanlığı için “çatı aday” gösterdiği ve parlamento dışından 3 partinin de ortak deklarasyonla açık destek verdiği Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu, “girdiğim en zorlu imtihan” diye nitelendirdiği Köşk seçiminden “başarıyla” çıkacağından emin. “Türkiye’de demokrasiyi daha ileri taşıma arzusunu hissediyorum; halkımız herkesi kucaklayan, eşit muamele eden, kendi gündemiolmayan bir cumhurbaşkanı  istiyor” diyen İhsanoğlu, yurttaşlara, “huzur, güven, korkularından arınmış bir toplum” vaat ediyor. İhsanoğlu, Cumhurbaşkanlığı yarışına “başbakanlık” avantajıyla giren Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın bir sonraki adım olarak hedeflediği “başkanlık, yarı başkanlık” sisteminin ise “Kafası Amerikan, gövdesi Türkiyeli ve Avrupalı bir Frankestein” olacağı görüşünde. İhsanoğlu, adaylığıyla ilgili CHP içinden gelen eleştirilere fazlaca girmek istememesine karşın, “elitist bir tartışma” değerlendirmesi yaptı. Cumhurbaşkanlığı seçim çalışmalarına yoğun bir tempoda başlayan İhsanoğlu,  Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüşmesi öncesinde, geçmişte 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile komşu olduğu Yeniköy’deki evinde sorularımızı yanıtladı. Eşi Füsun İhsanoğlu’nun da söyleşi sırasında zaman zaman eşlik ettiği Ekmeleddin İhsanoğlu’nun sorularımıza verdiği yanıtlar ana başlıklarıyla şöyle:

Başarıdan eminim

Büyük bir tecrübe benim için, daha önce farklı görevlerde bulundum. Ama bu farklı, İngilizcede bir kelime var, “challenge”, meydan okuma. Yani bu yaşadığım tecrübelerin, girdiğim imtihanların en büyüğüdür. Ama başarıdan eminim. Çünkü Türkiye’de bir değişim isteği olduğunu, demokrasinin daha ileriye taşınması arzusu olduğunu hissediyorum. Ülkemiz, devletin başında herkesi kucaklayan, herkese eşit muamele yapan, kendine ait gündemi olmayan bir cumhurbaşkanı istiyor. Toplumun huzur güven içinde yaşamasını sağlayan, daha müreffeh bir Türkiye için çalışan, ülkenin uluslararası saygınlığını temin eden bir cumhurbaşkanı olmalı. Halktan aldığı güçle, yüzde 51’in değil, yüzde 100’ün cumhurbaşkanı olmalı.

Tek parti vesayeti kuruluyor

Türkiye vesayet odaklarından kurtulması gereken bir mücadele veriyordu, yavaş yavaş sona eriyor ve devam etmesi lazım. Askeri bürokratik vesayeti bitirirken, onun yerine yeni vesayetin kurulmasını elbette kimse istemez. Türkiye’de kurulmak istenen yeni vesayet şudur, bir partinin veya bir siyasi görüşün bütün devlet mekanizmalarını kendi inhisarına (tekeline) almasıdır, Meclis’teki ekseriyet adına her şeye sahip olmasıdır. Esas yeni sıkıntı yaratan vesayet budur. Bir de buna ilaveten halkoyuyla seçilmiş yeni cumhurbaşkanının bütün güçleri toplamak gibi bir anlayış var. En tehlikelisi bu anlayıştır.

Parlamenter sistemi güçlendirmeli

(Başkanlık yarı başkanlık sisteminin  sorusu üzerine) Türkiye’deki mevcut anayasa 30 yıldır düzeltilmek isteniyor, o nedenle de yamalı bohça haline gelmiştir. Bu anayasanın kurulduğu temel, parlamenter demokrasi temelidir. 12 Eylül Anayasası askeri vesayet sisteminin anayasasıydı ve o darbeyi yapanların vücut ölçüsüne göre yapılmış bir anayasaydı. Türkiye’de mevcut bir anayasa var, mükemmel bir anayasa değildir, eksiği, gediği vardır ve 30 senedir düzeltilmek isteniyor, yamalı bohça haline gelmiştir. Kurulduğu temel parlamenter demokrasi temelidir. Bu sisteme göre güç hükümette, Bakanlar Kurulu’nda. Anayasayı tadil edip sırf ABD başkanının yetkilerini alıp, vücudu eski tertip bırakırsanız, kafası Amerikan kafası, vücudu Avrupa, Türk olursa, buFrankestein olur. Ancak siyasi partiler anlaşır, Meclis başkanlık sisteminde mutabık kalırsa, Türkiye o zaman mevcut sistemden başka bir sisteme gider, herkes bunun üzerinde uzlaşırsa elbette “evet” deriz. Ama başkanlık sistemini bütün organlarıyla kabul eder ve Türkiye mevcut sistemden başka sisteme gider, elbette “evet” diyeceğiz hepimiz. Ama benim şahsi tercihim, parlamenter sistemin daha düzgün  işler hale getirilmesi, güçlendirilmesidir.
Zaten başkanlık konusunda gerek parlamento içinde gerekse kamuoyu araştırmalarına bakıldığında toplumda bu konuda bir konsensus yok.

Bunlar elitist tartışmalar

(CHP içindeki itirazların sorulması üzerine) Gayet tabii çokseslilik herkesin hakkı. CHP’de de olabilir, bilgi eksikliği olduğunu  düşünüyorum. Ben Atatürk’le ilgili, laik rejimle ilgili fikirlerimi açıkladım. Benim Atatürk’e karşı tek beyanım yok. Herkes kendine göre hayal kuruyor. Kaldı ki Anadolu’da Halk Partililer arasında da MHP’liler arasında da gördüğüm şey hiç de öyle bir ihtilafın olmadığı şeklinde. Alevi dedelerinden büyük ilgi gördüm. O nedenle bunlar elitist tartışmalar. (Bazı Alevi örgütlerinin tepkisinin sorulması üzerine) Ben her örgüte de yanıt vermek durumunda değilim. Benim bu konudaki görüşlerimi öğrenmek için Hacı Bektaş Veli’de yaptığım konuşmalara bakmak gerekir.

Ne dinciyim ne Coca-Cola’cı

Bana dinci de dediler, Coca- Cola’cı da dediler, bir sürü şey söylediler. Ben hiçbiri değilim. Ben inanan bir insanım. Benim babam din âlimiydi. Ve ben din terbiyesini babamdan aldım. Arapça da bildiğim için İslam kültürüyle uğraştım. Dinin vecibelerini yerine getirmek için elimden geleni yapıyorum. Ama ben dinin siyasette kullanılmasını reddederim. İslamın siyasi bir ideoloji haline getirilmesini reddederim. Fazla geriye gitmeye gerek yok işte etrafımızdaki ateş çemberi. Bunların en acı delili. Kasti şekilde kavram karmaşası yaratanlara cevap vermek bile istemiyorum. 

Cumhurbaşkanı korkuyu gidermeli

Türkiye’de özellikle çevremizdeki ateş çemberinden dolayı, kutuplaşmadan, ötekileştirmeden, cepheleştirmeden dolayı korkuyorlar,
huzursuzlar. Irak’ta, Suriye’de yaşanan hadiseler, Irak’ın 3’e ayrılması hadisesi, Suriye’nin parçalanma endişesi, kaçırılma, rehin alma olayları insanlarımızda endişe yaratıyor. Cumhurbaşkanının bunları yapacak, bu endişeleri giderecek kudrette olması lazım. İhtilafları içinde tutan bir Türkiye değil, tarafları, krizleri idare eden bir ülke olması lazım.

Demokratik alternatif olm

Tayyip Bey de elbette cumhurbaşkanı olabilir, hakkıdır, siyasi mücadeleden gelmiş, 12 yıl başbakanlık yapmış bir insan, saygı duyarım. Ama bir demokratik alternatif olmalı. Biz seçim kampanyasında, bildirgemizde de buna vurgu yapacağız. Toplumun bütün kesimlerini kucaklayan, cepheleştirmeyen, ötekileştirmeyen, anayasanın doğru uygulanmasını sağlayan bir cumhurbaşkanını anlatacağız.

Özal’dan teklif

(Siyaset dışından olduğu eleştirileri üzerine) Siyaset dışıyım ama siyasetin bigânesi değilim, yani hayatım boyunca aktif siyasetin ortasında olmadım, ama yanında oldum. Benim eşim büyük bir siyasetçi aileden geliyor. DP ve AP’nin kurucuları. Benim babamın ailesi demokrat bir aile. Uzun yıllar yan tarafımızdaki evde yaşayan rahmetli Turgut Özal ile yakın ilişkilerim vardı. Aktif siyasete girmemi ilk kendisi teklif etti. Benim kartımla gidenler milletvekili,
bakan oldular, bazıları hâlâ siyasetteler. Ama ben tercihimi akademik hayattan, uluslararası siyasetten yana yaptım.

Çelebice yarış olsun

Hiçbir zaman ülkemin iç siyasetiyle meşgul olmadım ama uzak da kalmadım. AKP kurucuları arasında çok yakın dostlarım vardı ama yine
de girmek istemedim siyasete. İslam İşbirliği Teşkilatı’ndaki görevim bittikten sonra kendime bir özel hayat programı çizdim. Uygulamak istiyordum ama partiler arasında benim ismim üzerinde mutabakat varken, ben bu görevden kaçamazdım ve şerefle kabul ettim. Bundan sonra mücadelenin centilmence Anadolu deyimiyle, “çelebice” olmasını tercih ederim.

Köşk’ten ‘zafer’le ayrıldı

CHP ve MHP’nin cumhurbaşkanı adayı Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu, dün İstanbul’da TÜSİAD ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü ziyaret etti. İhsanoğlu, Gül’ü ziyaretin ardından köşkten zafer işareti ile ayrıldı. İhsanoğlu, dün sabah Beyoğlu Sütlüce’deki Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği’ni (TÜSİAD) ziyaret etti. Burada TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Dinçer tarafından karşılanan İhsanoğlu, yaklaşık bir saat süren ve basına kapalı görüşme yaptı. İhsanoğlu, sonra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü Tarabya’daki Huber Köşkü’nde ziyaret etti. Gül ile dostluğunun ve hukukunun çok eskiye dayandığını belirten İhsanoğlu, “Ülkemizin değişik meseleleri ile ilgili görüş alışverişinde bulunduk. Özellikle dış meselerle ilgili etrafımızda olup bitenlerle ilgili faydalı bir görüşme yaptık. Bu görüşmeden çok mutlu ve umutlu ayrılıyorum” dedi. Erdoğan’a 1994 seçimlerinde verilen bileziğin anımsatılması
ve kendisine bilezik veren olup olmadığının sorulması üzerine İhsanoğlu, “Benim saatim var. Onu mu sormak istiyorsunuz” dedi.