Batı-Esad işbirliğine doğru

ABD'nin Ortadoğu haritasını değiştirmeye soyunan Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı Irak ve Kürt yönetimine desteğinin kâfi gelmeyeceği, Suriye yönetimi ile çalışmak zorunda kalacağı görüşleri artarken bunun gizliden gizliye başladığı öne sürülüyor. İngiliz Independent gazetesinin Ortadoğu muhabiri Patrick Cockburn, ABD’nin Alman istihbarat servisi BND aracılığıyla şimdiden Beşşar Esad yönetimine “örtülü destek” verdiğini öne sürdü.

Pentagon Irak’taki IŞİD hedeflerine yeni hava saldırıları düzenlerken teröristlerin Suriye’ye çekilmesi halinde yapılabilecekler tartışılıyor. Batılı uzmanlar, Obama’nın “zor seçeneklerle” karşı karşıya olduğuna dikkati çekerken ABD Genelkurmay Başkanı Martin Dempsey’nin önceki günkü açıklamaları adeta "işaret fişeği" oldu. Dempsey, Pentagon’daki basın toplantısında IŞİD için “Suriye içindeki parçalarına yanıt verilmeden yenilebilirler mi?" diye sorup “Hayır” yanıtını verdi. Savunma Bakanı Chuck Hagel de “Tüm seçeneklere bakıyoruz” diyerek Suriye’de de operasyon seçeneğine açık kapı bıraktı.

Rifkind'in çıkışı

Başkan Barack Obama, Suriye’de 3.5 yılın sonunda zayıf ve marjinalleşmiş görünen El Kaide’nin kolu El Nusra Cephesi ile Ahrar el Şam ile İslam Cephesi gibi gruplara güvenmezken Esad yönetimi ile işbirliği gündeme düştü. Britanya’nın etkili siyasetçilerinden Parlamento İstihbarat ve Güvenlik Komitesi’nin Başkanı ve eski Dışişleri ve Savunma Bakanı Sir Malcolm Rifkind, geçen hafta Financial Times’a açıkça Esad’la işbirliği yapılması çağrısında bulundu, “IŞİD yok edilmeli. Bazen daha beter birilerinden kurtulmak için beter birileriyle ilişki geliştirirsiniz” dedi. Artan sayıda İngiliz istihbarat analistinin bu görüşü paylaştığı belirtiliyor. Kraliyet Birleşik Hizmetleri Enstitüsü’nden Shashank Joshi, “Suriye’deki IŞİD odadaki fil. Eninde sonunda ABD ve müttefikleri Suriye rejimine dayanmak durumunda kalacak” yorumunu yaptı.

Tabka'da büyük mücadele

En somut iddia ise Independent muhabiri Patrick Cockburn’den geldi. Cockburn, 29 Haziran’da “halifelik” ilan eden IŞİD’in kuzeyde Halep ile Türk sınırı arasında, doğuda İran sınırından 36 kilometre ötede Irak ve Kürt peşmergelerinin geri almaya çalıştıkları Calavla’da ve Halep’in 50 kilometre kadar kuzeyindeki bölgeyi ele geçirdiğine dikkat çekti. Suriye ordusunun Rakka vilayetindeki Tabka hava üssünde IŞİD ile ağır çatışmalara giriştiğini anımsatan Cockburn, bu üssün yitirilmesinin Suriye’nin ikinci büyük kenti Halep’in düşmesi tehlikesi yarattığını vurguladı. Daha şimdiden Esad yönetimiyle işbirliği yapıldığını öne süren Cockburn, bir kaynağına dayanarak ABD’nin, BND aracılığıyla IŞİD liderlerinin yerlerine dair bilgileri Esad’a ilettiğini, bu sayedeSuriye ordusunun uçak ve topçu birliklerinin son dönemde muhaliflerin karargâhları ve liderlerini doğrudan hedef alabildiğini kaydetti

'Daha garip şeyler olmuştu'

Cockburn’e konuşan ABD’nin eski Riyad Büyükelçisi Chas Freeman da, Dempsey’nin, ABD’nin Irak ve Suriye’de tutarlı bir politika izlemesi gerektiği sözlerini anımsatıp “Dempsey’nin bu sözleri, IŞİD’in karşıtlarıyla, hatta hiç düşünmediklerimizle bile istihbarat paylaşacağımızı ima ediyor olabilir. Ortadoğu’da daha garip şeyler olmuştu” yorumunu yaptı.

Cockburn ayrıca “Askeri cephede kilidin Esad’a karşı kararlı duran ve IŞİD dahil cihatçılara 900 kilometrelik sınırı veren Türkiye Başbakanı Tayyip Erdoğan olduğuna” dikkat çekerken Türk yetkililerin IŞİD’le ilgili olumsuz retoriklerine karşın ciddi bir adım atmadıklarını belirtti. Freeman da Suriye yahut Suudi Arabistan ile Körfez ülkelerinin yanı sıra İran, Rusya ve Türkiye’nin işbirliği olmadan IŞİD’in tecrit edilemeyeceğini vurguladı. Ancak Cockburn, Suriye ile keskin bir değişimin mümkün olmadığı görüşüne yer verirken bunun ABD ve müttefiklerinin 190 binden fazla Suriyelinin ölümüne yol açan şiddeti meşrulaştırmanın sorumluluğunu üstlenmeleri anlamına geleceği şerhini düştü.