Bilim yerine değer yargısı

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ders kitaplarının incelenmesinde, değerlendirmeye esas olacak kriterleri yeniledi. “Fareler ve İnsanlar” ve “Şeker Portakalı” gibi eserleri öğrencilerine tavsiye eden öğretmenlerin soruşturma geçirmesi ile eleştirilen MEB, edebi eserlerin ardından ders kitaplarında da tartışılacak bir düzenlemeye imza attı. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 14 Ocak’ta daha önce yenilenen Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği’ne uygun olarak hazırladığı “Taslak Ders Kitaplarının İncelenmesinde, Değerlendirmeye Esas Olacak Kriterler”i yayımladı. Böylece kurul, daha önce her ders için ayrı ayrı hazırladığı inceleme kriterlerini birleştirmiş oldu. Değişikliğe göre, taslak ders kitaplarının içeriği “anayasa ve yasalara uygunluğu”, “bilimsel olarak yeterliliği”, “eğitim ve öğretim programının kazanımlarının gerçekleştirme yeterliliği” ve “görsel ve içerik tasarımının, öğrenmeyi destekleyecek nitelikte olması ve öğrencilerin gelişim özelliklerine uygunluğu” genel kriterlerine göre değerlendirilecek. Ancak bu kriterlerde kullanılan bazı ifadeler “kime göre, neye göre” sorularını gündeme getirecek.

 

‘Makul’ cinsiyet eşitliği

Anayasaya ve yasalara uygunluk denetiminde ise “konuların işlenişinde ya da örneklerde insanların ve olayların sunulmasında toplumsal eşitlik ilkesinin gözetilmesi, içerikte ve görsel öğelerde bireylerin hak ve özgürlüklerini ihlal edecek unsurların bulunmaması” koşulları aranacak.

Kitapta kullanılan birey adlarının eşitlik ve genellik ilkesinin gereği olarak “toplumda kullanılan adlardan dengeli bir biçimde seçilmesine ve toplumun yalnızca belirli bir kesmini temsil edecek şekilde kullanılmamasına” dikkat edilecek. Ancak tüm bunlara karşın “verilen örneklerde ve kullanılan karakterlerde cinsiyet açısından makul bir denge” gözetilecek. Kriterlerde “makul denge”nin ne olduğuna ilişkin bir değerlendirme ise yapılmadı.

Kitaplarda, “Alternatif ve kesin olmayan teoriler ile geçerliliği tartışılan konular ve bilgiler, kesin bilgiymiş gibi” sunulmayacak. “Birden fazla teorinin olduğu konularda bir teoriye dayalı bilgi sunulurken bu açıkça ifade edilecek, o bilgiye ilişkin farklı teori ve açıklamaların da olduğu” belirtilecek.

     
Bilgi değil gelenekler ön planda

Bilimsel bilgi dışında kanaat niteliğinde bilgiler için ise TTK, “hangi kaynağa ya da kişiye ait olduğunun açıkça belirtilmesi” koşulunu arayacak. Böylece bilimsel bir yönü olmayan görüş veya kanaatler de ders kitaplarında yer alabilecek. Taslak ders kitapları “Anlatım ve görsel öğelerde toplumun değer yargıları, giyim ve hayat tarzı doğru olarak yansıtılır” kriterine göre değerlendirilecek.