BİM, paha biçilmez mozaikleri kaldırarak inşaat izni istedi (05.02.2014)

Parakende zinciri BİM şirketinin Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi kapsamında depo yapmak için satın aldığı arazideki temel kazısında mozaikler ve büyük bir yapının temelleri 2012 yılında ortaya çıktı. 550 metrekarelik alanda yapılan sondaj kazısında antik villa kompleksi, 6 odasında da mozaiklere rastlandı. Özellikle 57 metrekarelik mozaikte şu an bölgede görülemeyecek pars, kaplan gibi hayvan varlıklarının ve çok çeşitli bitkilerin mozaikleri görenlerin büyük hayranlığını kazandı. Dönemin Kültür ve Turizm eski Bakanı Ertuğrul Günay 2012 yılında mozaiklerin bulunduğu yerde basın toplantısı düzenledi, "Burası İzmir'in Zeugması olacak" sözleriyle, ortaya çıkan, mozaik eserleri hayranlıkla inceledi. Dönemin Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Murat Süslü de, "Anadolu'da kayıp kentlerin olduğu biliniyor. Yapılacak bilimsel çalışmalar sonucu belki bu kentin de hangi kayıp kent olduğu ortaya çıkacak. Alan sadece villadan oluşmuyor. Sondaj kazılarıyla arazi genelinde yapılara rastlamakla beraber zaman içinde zengin verilere de rastlayacağımız aşikar. Bir kent ya da yerleşim birimi olup olmadığı belirlendikten sonra buranın durumu netlik kazanacak" dedi.

İŞTE O MOZAİKLER-FOTO GALERİ

Bu gelişmelerin ardından mozaiklerin ve tarihi yapının temellerinin bulunduğu alan da 1'inci derece SİT ilan edildi, inşaat çalışmaları durduruldu. İzmir 2 Nolu Koruma Kurulu, mozaikler, yapı kalıntılarının olduğu alanı 1'inci derece, çevresini ise 3'üncü derece SİT ilan etti, mozaik ve duvarların yerinde korunmasına karar verdi. Tarihi duvarların da M.S. 4'üncü yüzyıla ait önemli bir aristokrata ait 11 odalı villa olabileceği, villanın altı odasında ise son derece iyi korunmuş mozaikler bulunduğu anlaşıldı. Mozaiklerin korunması için gerekli önlemler alındı ve üzeri toprakla örtüldü.

BİM geçtiğimiz yıl 1'inci derece SİT ilan edilen bölgeyle ilgili itiraz edip, 3'üncü dereceye düşürülmesini, mozaiklerin kaldırılarak müzede sergilenmesini istedi. 12 Aralık 2013'te toplanan Ankara'daki Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu itirazı değerlendirdi. Yüksek Kurul, ek raporları dikkate alıp mozaiklerin taşınmasına, tarihi bina kalıntılarıyla ilgili değerlendirmeyi de İzmir 2 Nolu Koruma Kurulu'nun yapmasına karar verdi. Bu arada alanın SİT durumu da inşaata izin veren 3'üncü dereceye düşürüldü. Öte yandan sondaj kazısının çevresindeki arazilerde de tarihi eserler olduğu ancak burada bir çalışma yapılmadığı, sanayi bölgesi olduğu için son derece değerli alanda TMSF'nin de arsaları bulunduğu öne sürüldü.

HER ŞEY YERİNDE GÜZEL

Kemalpaşa İlçesi'nin CHP'li Belediye Başkanı Rıdvan Karakayalı da, bulunan antik kalıntıların Kemalpaşa için çok büyük önem arzettiğini ve buradaki tarihi dokunun taşınmasının yanlış olacağını düşündüklerini ifade etti. Karakayalı, "2012 yılında dönemin Kültür Bakanı Sayın Ertuğrul Günay ile alanı gezdik. Burada içi mozaiklerle kaplanmış saray kompleksi ve etrafında da birçok yapılaşmalar gün ışığına çıkarıldı. Arazi sahibi firma alanın üzerinde inşaat yapabilmek için mozaiklerin taşınması ve sit alanı özelliğinin kaldırılması istemi ile üst kurula müracaat ettiklerinin duyumunu aldık. Belediye Başkanı olarak bu kazıların devam etmesini, taşınmak istenen mozaiklerin burada sergilenmesinin daha doğru olacağına inanıyorum. Çünkü her şey yerinde güzel. Böylesine tarihi değeri olan bir alanın gün ışığına çıkarılması ve gelecek nesillere aktarılması gerektiğine inanıyorum" dedi.

EGE'NİN ZEUGMASI

Kültür ve Turizm eski Bakanı, İzmir bağımsız Milletvekili Ertuğrul Günay, da "2012 yılının sonlarında Kemalpaşa'daki buluntuları Kültür Varlıkları Genel Müdürü ile gidip incelemiştim ve oradaki mozaikler bir saray yapısına benzeyen duvar kalıntıları karşısında çok etkilenmiştim. Bakanlık gerekli tespitleri yaptı ve 1'inci derece arkeolojik SİT olduğuna karar verdiler. Birkaç ay sonra görevden ayrıldım. Benden sonra konu Yüksek Kurul'a taşınmış ve mozaiklerin bulunduğu yerden kaldırılmasına karar verilmiş. Duvar yapıları sabit olduğu için orada şu anda bir inşaat yapma şansı yok. Bu engeli aşma konusunda bir proje hazırlığı yapıldığını öğrendim. Konuyu daha yakından öğrenmek için takip ediyorum. Daha net bilgileri alınca kamuoyu ile paylaşacağım. Bölgede Roma dönemine ait son derece ilginç mozaikler var. Burası, Ege'nin zeugması" dedi.

Öte yandan, 17 Aralık operasyonun ardından internete ve basına yansıyan fezlekelerde Kemalpaşa'daki bu araziyle ilgili BİM'in yönetim kurulu başkanı Latif Topbaş ile Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik'in telefon konuşmaları da yer almıştı. Topbaş'ın, burasının koruma kararının 3'üncü derece SİT'e düşürülmesi için Bakan Çelik'ten yardım istediği iddia edilmişti.