Böyle hata görülmedi

YGS’de şifreli soru iddialarına ilişkin tartışma sürerken soruların bir “kurgu”su olduğu ortaya çıktı. ÖSYM’nin Meteksan’a yazdırdığı programdan kaynaklanan hata nedeniyle kitapçıkların tamamı “rastgele” değil belli bir kurguyla hazırlandı. ÖSYM, şifre iddialarının kamuoyuna yansımasından günlerce sonra bu kurguyu fark ederken, bazı soru kitapçıkları üzerinde yapılan araştırmaya göre kurguyu adayların “sınav heyecanıyla” fark etmediğini savundu. ÖSYM’nin kurgunun dışarıya sızdırılıp sızdırılmadığına dair soruşturma başlattığı öğrenildi. Eğitim-İş Genel Başkanvekili Levent Akça, “Kimin fark edip, kimin fark etmediğini bilemezsiniz. 1.7 milyon kitapçık tek tek bağımsız komisyonca incelenmeli. Sınav iptal edilmelidir” dedi.

Program yanlış çalıştı

Her adaya yönelik ayrı kitapçık hazırlayan ÖSYM bunun için Meteksan Bilgi İşlem uzmanlarına bir program yazdırdı. Programın kapalı devre bölümde sorular basılırken yanlış çalışması ve ÖSYM’nin de bunu kontrol edememesi nedeniyle tüm kitapçıklar belli bir kurguyla basıldı. ÖSYM Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ensar Gül, “Programda sorun yoktu ama Meteksan yanlış uyguladı. Rastgele yapılması gereken işlem belli bir kurgu ve kalıba göre yapılmış” dedi.

ÖSYM’de program çalışmıyor

Gül, “Algoritmanın nasıl çalışacağından haberimiz var. Meteksan’ın bilişim uzmanı yazdı programı. Program direkt baskı yapıyor. Bundan dolayı program Meteksan bilgisayarlarında çalışıyor. ÖSYM’de program çalışmıyor. Bundan dolayı programı yazan ve çalıştıran arkadaş da içeride kalıyor” diye konuştu.

Bilgisayar programının rastgele seçilmesi gereken şıkları bir kurgu ve kalıp halinde seçtiğini belirten Prof. Gül, şunları anlattı: “Sistem hep en baştakini seçmiş. Böylece kendi içinde bir sıralama yapmış bu da bir kurgu ortaya çıkarmış. Yani tüm kitapçıklar aynı kalıptan çıkmış gibi olmuş. Bunu da bütün kitapçıklarda yapmış. Örneğin bir torba düşünün içerisinde 20-30 tane ayrı ayrı çekilmesi gereken top varken sistem sırayla almış. Biz de bu durumu haberler çıktıktan sonra inceleme yapınca önceki gün fark ettik. Ama bu sistemi ne içeridekiler ne de adaylar fark etmedi.”

Fark etmediler iddiası

Savcılığın soruşturma kapsamında tüm illerden kitapçık alıp götürdüğünü ifade eden Gül, “Biz bu kurguyu fark eden aday olup olmadığını anlamak için 40 soruda 40 yapan, 40 soruda 40-37 bandında yapan adayların kitapçıklarını tek tek incelemeye aldık. 5 kişilik komisyon hakem huzurunda inceliyoruz. İncelediğimiz bir kısmında gördük ki hepsi üzerinde çözülmüş, öğrenci çabalamış. Şüpheli bir kitapçık görülmedi. Suça dair bir iz yok. İncelemeye devam edeceğiz” diye konuştu. Geçen yıl matematik testinde 2 bin 500 kişinin tam yaptığını bu yıl incelenen 1.4 milyon kitapçık arasında tam yapan 1400 kişinin olduğunu ifade eden Gül, “Dağılımların geçen seneyle beraber çıkması gerekiyor” dedi.
Gül, LYS sorularının hazırlanması döneminde daha dikkatli olacaklarını ve programı da öncesinde inceleyeceklerini söyledi.

LYS için özel önlem

Gül, şunları söyledi: “Program mükemmel, hata vermez. Düzgün çalışınca hiçbir sorun kalmayacak. Yoğurdu yerken 2 kez üfleyeceğiz artık. Meteksan ilk uygulamada böyle bir durum oldu ama bir sonrakinden olmaz, neden olsun. Biz kendimizden emindik programda hata olmaz ama çalıştırılmasında hata olmuş dışarıdan fark edemeyiz. Kapalı dönem bitmeden, kitapçıkların basılmadan hatayı görmek de imkânsız. Zaten kapalı dönemdekiler de bu hatayı fark etmedi. Fark etseler, kurguyu anlasalar bile dışarı çıkamıyorlar. Dışarıdaki adayların da sınav heyecanı ile bu kurguyu fark edeceklerini sanmıyorum. Zaten gördüğümüz de kimse bu sistemi fark etmemiş.”

‘Medyan’ kuralı

ÖSYM’nin hatalı uyguladığı algoritmada “z5 medyan-5’li tekrar” sistemini uyguladığı da ifade edildi. Sınav öncesi adaylar arasında yayılan “mod”, “medyan” söylentisi ve “çembersel mod” yöntemi ile soruların çözülebilmesi, sınav öncesi içeriden “medyan” şifresinin sızdırıldığı şüphesini de doğurdu.

Varan’a sızdırıldı mı

Bu arada ÖSYM’nin kurgunun dışarıya sızdırılıp sızdırılmadığına dair soruşturma başlattığı öğrenildi. Soruşturma kapsamında kitapçıklarla, şifreli basın kitapçığının hazırlanma aşamasının incelendiği, basın kitapçığındaki şifrenin, şifreyi ortaya çıkaran Artvin’deki avukat Ayla Varan’a sızdırılıp sızdırılmadığının da soruşturma kapsamında olduğu ifade edildi. Basın kitapçığını hazırlayan Meteksan çalışanlarının da inceleneceği kaydedildi.