Bütçe, iki ayda 5.4 milyar TL açık verdi

Maliye Bakanlığı 2010 yılı Şubat ayı Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu'nu açıkladı. Buna göre 2010 yılı merkezi yönetim bütçesi Ocak- Şubat aylarında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 47.9 oranında azalışla 5 milyar 392 milyon TL açık verdi. Merkezi yönetim bütçesi Ocak-Şubat 2009 döneminde 10 milyar 359 milyon TL açık vermişti. Geçen yılın ilk iki ayında 3 milyar 282 milyon TL olarak gerçekleşen faiz dışı fazla 2010 yılının aynı döneminde yüzde 60.7 oranında artarak 5 milyar 274 milyon TL oldu.
 

Bütçe gelirleri yüzde 15.5 arttı

Yılın ilk iki ayında bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15.5 artarak 39 milyar 544 milyon TL'ye ulaştı. 2009 yılı Ocak-Şubat döneminde bütçe gelirleri 34 milyar 245 milyon TL düzeyindeydi.

Vergi tahsilatı 33.3 milyar TL oldu

2010 yılı Ocak-Şubat dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21 oranında artarak 33 milyar 441 milyon TL oldu. Vergi türleri itibarıyla 2010 yılı Ocak-Şubat dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında; geçen yılın aynı dönemine göre kurumlar vergisi yüzde 16.2, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 22.3, özel tüketim vergisi yüzde 38.3, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 68.3, damga vergisi yüzde 12, harçlar yüzde 21.3 ve diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 27.9 oranında artış gösterdi. Diğer taraftan gelir vergisinde yüzde 10.5 ve banka ve sigorta muameleleri vergisinde yüzde 18.7 oranında azalış meydana geldi.
 

Bütçe giderleri 44.9 milyar TL

2009 yılı Ocak-Şubat döneminde 44 milyar 604 milyon TL olarak gerçekleşen bütçe giderleri, 2010 yılının aynı döneminde binde 7 oranında artış göstererek 44 milyar 936 milyon TL düzeyine ulaştı.
 

Devlet prim giderleri iki ayda yüzde 53.6 arttı

2010 yılının ilk iki ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 44 milyar 936 milyon TL oldu.
Personel giderleri, 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11.7 oranında artış göstererek 11 milyar 250 milyon TL olarak gerçekleşti. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri bu dönemde, 2009 yılının ilk iki ayına göre yüzde 53.6 oranında artış göstererek 1 milyar 894 milyon TL'ye ulaştı. Söz konusu artışta 15 Ocak 2010 tarihinden itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınan kamu personeli için genel sağlık sigortası primi ödenmeye başlanması etkili oldu. Genel sağlık sigortası primi ödemeleri hariç sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12.3 oranında arttı.
 

Mal ve hizmet giderleri yüzde 19.3 azaldı

2010 yılı Ocak-Şubat döneminde mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19.3 oranında azalarak 2 milyar 79 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu azalışta, kamu personeli sağlık giderlerinin genel sağlık sigortası kapsamında karşılanmaya başlanması nedeniyle sağlık giderlerinde oluşan azalış etkili oldu. Nitekim merkezi yönetim bütçesi sağlık giderleri 2009 yılı Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 116 milyon TL iken 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde yüzde 48.7 oranında azalarak 573 milyon TL oldu. 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde kamu personeli için 31 milyon TL tedavi ve ilaç gideri yapıldı. Yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderleri ise 542 milyon TL olarak gerçekleşti. 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde sağlık giderleri hariç mal ve hizmet alım giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.1 oranında arttı.
 

Cari transferler yüzde 12.3 arttı

2010 yılı Ocak-Şubat döneminde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12.3 oranında artışla 17 milyar 897 milyon TL olarak gerçekleşti. 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5 oranında artışla 9 milyar 372 milyon TL transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi kapsamında yapılan transfer tutarı ise 611 milyon TL oldu. Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri 2010 yılının iki aylık döneminde 1 milyar 985 milyon TL olarak gerçekleşti. Vergi gelirleri tahsilatında ortaya çıkan artışın etkisiyle mahalli idare payları 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31.1 oranında artarak 3 milyar 417 milyon TL olarak gerçekleşti. 2009 yılı Ocak-Şubat döneminde 323 milyon TL sermaye gideri gerçekleştirilmiş iken bu yılın aynı döneminde 229 milyon TL sermaye gideri gerçekleştirildi. 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde 156 milyon TL sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde 766 milyon TL olurken, faiz giderleri iki aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21.8 oranında azalış göstererek 10 milyar 667 milyon TL düzeyine indi.

Şubat'ta bütçe açığı 2.3 milyar TL

2010 yılı merkezi yönetim bütçe açığı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 69.3 oranında azalarak 2 milyar 271 milyon TL oldu. 2009 yılının Şubat ayında bütçe 7 milyar 393 milyon TL açık vermişti. 2010 yılı Şubat ayında faiz dışı fazla yüzde 6.5 oranında azalarak 2 milyar 306 milyon TL olarak gerçekleşti. 2009 yılı Şubat ayında bütçe giderleri 25 milyar 808 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2010 yılının aynı ayında yüzde 13.6 oranında azalarak 22 milyar 290 milyon TL oldu.
 

Faiz hariç bütçe gideri 16 milyar TL'ye dayandı

2009 yılı Şubat ayında faiz hariç bütçe giderleri 15 milyar 950 milyon TL olarak gerçekleşirken, 2010 yılının aynı ayında yüzde 11.1 oranında artarak 17 milyar 713 milyon TL oldu. Diğer taraftan 2009 yılı Şubat ayında 9 milyar 859 milyon TL olan faiz giderleri, 2010 yılı Şubat ayında yüzde 53.6 oranında azalarak 4 milyar 577 milyon TL düzeyine indi..
2009 yılı Şubat ayında 18 milyar 415 milyon TL olan bütçe gelirleri, 2010 yılı Şubat ayında yüzde 8.7 oranında artarak 20 milyar 19 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu ayda vergi gelirleri ise yüzde 16.9 oranında artarak 16 milyar 136 milyon TL oldu.
 

Şubat'ta devlet primi gideri yüzde 58 arttı

2010 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 286 milyar 981 milyon TL ödenekten Şubat ayında 22 milyar 290 milyon TL gider gerçekleştirildi. Geçen yılın aynı ayında ise 25 milyar 808 milyon TL harcama yapılmıştı. 2010 yılının ikinci ayında faiz hariç giderler için öngörülen 230 milyar 231 milyon TL ödeneğin yüzde 7.7'si kullanılarak 17 milyar 713 milyon TL gider gerçekleştirildi. Personel giderleri, 2010 yılı Şubat ayında 4 milyar 929 milyon TL olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 60 milyar 349 milyon TL ödeneğin yüzde 8.2'si kullanıldı. 2010 yılı Şubat ayında sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 57.9 oranında artış göstererek 856 milyon TL oldu. Söz konusu artışın temel nedeni, 15 Ocak 2010 tarihinden itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınan kamu personeli için genel sağlık sigortası primi ödenmeye başlanmasıydı. Genel sağlık sigortası primi ödemeleri hariç sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10.6 oranında arttı.
 

Sağlık harcamaları yüzde 35.8 azaldı

Yılın ikinci ayında mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9.3 oranında azalışla 1 milyar 343 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu azalışta, kamu personeli sağlık giderlerinin genel sağlık sigortası kapsamında karşılanmaya başlanması nedeniyle sağlık giderlerinde oluşan azalış etkili oldu. Nitekim merkezi yönetim bütçesi sağlık giderleri 2009 yılı Şubat ayında 575 milyon TL iken 2010 yılının Şubat ayında yüzde 35.8 oranında azalarak 369 milyon TL oldu. 2010 yılı Şubat ayı sağlık harcamalarının 25 milyon TL'si kamu personelinin tedavi ve ilaç giderlerinden, 343 milyon TL'si ise yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderlerinden oluştu. Sağlık giderleri hariç mal ve hizmet alım giderleri ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7.5 oranında arttı.

Mahalli idare paylarında yüzde 23.3'lük artış

2010 yılı Şubat ayında cari transferler geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13.3 oranında artışla 9 milyar 947 milyon TL olarak gerçekleşti. 2010 yılı Şubat ayında sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1.7 oranında azalışla 4 milyar 599 milyon TL transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 309 milyon TL oldu. Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri 2010 yılı Şubat ayında 1 milyar 529 milyon TL oldu. Vergi gelirleri tahsilatında ortaya çıkan artışın etkisiyle mahalli idare payları 2010 yılı Şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23.3 oranında artarak 1 milyar 729 milyon TL olarak gerçekleşti.
 

Şubat'ta faiz gideri 4.6 milyar TL'yi buldu

2009 yılı Şubat ayında 314 milyon TL sermaye gideri gerçekleştirilmiş iken bu yılın aynı ayında sermaye gideri 194 milyon TL'ye gerileyerek 119 milyon TL düzeyine indi. Borç verme giderleri 2010 yılı Şubat ayında 326 milyon TL olurken, faiz giderleri 2009 yılının aynı ayına göre yüzde 53.6 oranında azalış göstererek 4 milyar 577 milyon TL oldu. 2009 yılı Şubat ayında bütçe gelirleri 18 milyar 415 milyon TL iken 2010 yılının aynı ayında yüzde 8,7 oranında artarak 20 milyar 19 milyon TL olarak gerçekleşti. Yılın ikinci ayında vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 16.9 oranında artarak 16 milyar 136 milyon TL oldu. 2010 yılı Şubat ayında vergi dışı diğer genel bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 22.6 oranında azalarak 2 milyar 753 milyon TL olarak gerçekleşti. 2010 yılı Şubat ayında özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 435 milyon TL, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 695 milyon TL olarak gerçekleşti.

ÖTV artışı yüzde 49.4

Vergi türleri itibarıyla 2010 yılı Şubat ayı gerçekleşmelerine bakıldığında geçen yılın aynı ayına göre; kurumlar vergisi yüzde 17.3, özel tüketim vergisi yüzde 49.4, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 54.8, damga vergisi yüzde 6.4, harçlar yüzde 24,5 ve diğer vergiler tahsilâtı yüzde 17,9 oranında artış gösterdi. Diğer taraftan gelir vergisinde yüzde 18.3, dahilde alınan katma değer vergisinde yüzde 19.2 ve banka ve sigorta muameleleri vergisinde yüzde 19.3 oranında azalış meydana geldi. 2009 yılının son çeyreğinde vergi gelirleri tahsilatında ortaya çıkan olumlu performans devam etti. Nitekim ithalde alınan katma değer vergisinde, özel tüketim vergisinde ve kurumlar vergisinde ekonomik canlanmaya paralel olarak ortaya çıkan olumlu seyir sürdü. Gelir vergisi ve dahilde alınan katma değer vergisi tahsilatlarında Şubat ayında bir azalış görülmekte ise de bu azalma esas olarak, bu vergilerin tahsilatlarının bir kısmının bir sonraki aya kaymasından kaynaklandı.