Çay üreticileri mağdur olmayacak

''Kaliteli Çay Yaprağı Temini Amacıyla Budamaya Tabi Tutulan Çaylıklar Nedeniyle Üreticilerin Uğradığı Gelir Kaybının Tazminine Dair Karar'' ile budamaya tabi tutulan üreticilerin uğradığı gelir kaybının tazminine ilişkin yeni usul ve esaslar, 28 Aralık'ta yayımlanan Resmi Gazete'de belirlendi.

Buna göre, daha önce ruhsatlı çay bahçelerinde yedide bir oranında verim budaması yapması gereken üreticiler, yeni karara göre her yıl bahçelerinin onda birini budayacak.
Düzenlemeyle gelir kaybı tanzim hesabında kullanılan dekar başına ortalama yıllık üretim ise bin kilogramdan bin 500 kilograma çıkartıldı. Bu sayede 1 Ocak 2012'den itibaren çay üreticileri daha az alanda budama yapmalarına rağmen dekar başına alacakları tazminat artacak.

Karara göre, budamadan doğacak gelir kaybı da tazminat olarak yaş çay üreticilerine ödenecek. Tespit çalışmalarını yürütecek olan Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünün tazminat hesaplanmasında baz aldığı yıllık üretim, dekarda bin 500 kilogram olacak. Bu miktarın yüzde 70'i verim kaybı olarak hesaplanacak. Hesaplanan miktar o yıla ait yaş çay ürünü alım fiyatıyla çarpılarak üreticinin gelir kaybı kendisine ödenecek.

Üreticilerin gelir kaybı ödemeleri için tahakkuklar o yılın haziran ayı içerisinde tamamlanacak ve ödenek tahsisi için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bildirilecek. Bakanlık bütçenin ilgili harcama kaleminden, Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü tarafından doğrudan üreticilere ödeme yapılmak ve yapılan harcamaları karşılamak üzere Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğüne kaynak aktaracak.

Karara göre, verim budaması, çay bitkisinin toprak seviyesinden 20 santimetre yüksekliğe kadar dalları kesilerek yapılacak. Bunların dışında yapılan her türlü budama şekilleri, verim budaması olarak kabul edilmeyecek. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, budama yapmayan veya eksik yapan üreticilerden yaş çay yaprağı satın almayacak.
 

Çaykur Genel Müdürü Sütlüoğlu

Çaykur Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, çay tarımında budamaya ilişkin kararın yeni bir uygulama olmadığını, çay ziraatinin tabiatı gereği uzun yıllardır yapılan budamaya ilişkin uygulamanın ilk 1997 yılında çıktığını ve kararnamenin 5 yıllık olduğunu hatırlattı. Kararnamenin 2003'te 7 yıllık olarak yenilendiğini anlatan Sütlüoğlu, önceki kararnamenin de süresinin dolduğunu ve bunun üzerine yeni karar alındığını ifade etti.

Çay yaprağının kaliteli olması için belli miktarda budanması gerektiğini vurgulayan Sütlüoğlu, şöyle devam etti: ''Ancak üretici budama yaptığı zaman budadığı alandan ürün elde edemiyor, dolayısıyla ürün kaybı oluyor. Kararname, üreticinin mağdur olmaması, hem budamaya tepki oluşmaması hem de budamadan vazgeçilmemesini amaçlıyor. Bu kararnameyi de bu yıl 10 yıllığına çıkardık. Karar gereği, gelir kaybı tanzim hesabında kullanılan dekar başına ortalama yıllık üretimi bin 500 kilograma yükselttik, böylece uygulamayı daha gerçekçi bir zemine oturttuk. Çaylıkların küçük kalması, kendi alanını doldurmaması nedeniyle bir takım yaptığımız teknik çalışmalar sonucu da daha önce çay bahçelerinde yedide bir verim budaması yapması gereken üreticilerin artık her yıl bahçelerinin onda birini budamasına karar verildi.''

2011 yılı budama bedelinin 68 milyon lira olduğunu belirten Sütlüoğlu, ''çaya verilen fiyat üzerinden bu rakamlar belirleniyor. Her sene bu fiyatlar arttığı için bu rakam da artıyor. 2012'de de 100 milyon lira civarında olacağını tahmin ediyoruz'' dedi.