'Çeyiz sandığında töre' yeniden Yargıtay'da

Yargıtay 1. Ceza Dairesi önümüzdeki günlerde, Diyarbakır'da Temmuz 2006'da saklandığı çeyiz sandığında uzun namlulu silahla eşi ve akrabaları tarafından taranarak öldürülen bir çocuk annesi Gülistan Gümüş ile ilgili dava dosyasını ikinci kez inceleyecek. Daire, Gümüş'ün aralarında imam nikahıyla yaşadığı Ömer Taş'ın da bulunduğu 4'ü tutuklu 8 sanıkla ilgili "usul yönünden" bozduğu dosyada "usul hatası"nı giderdi. Daire'nin "Aynı eylemlerin failleri olarak yargılanan sanıklar arasında menfaat çatışması bulunduğu halde, tüm sanıkların savunmalarının aynı müdafi tarafından yaptırılarak kamu davasının yürütülüp sonuçlandırılması"nı usul hatası olarak değerlendirmesinin ardından Diyarbakır'a giden dosyada sanıkları farklı avukatlar savundu ancak karar değişmedi. Mahkumiyet kararının ardından dosya yeniden Yargıtay'a geldi. 1. Ceza Dairesi önümüzdeki günlerde Gülistan Gümüş dosyasını yeniden inceleyecek.

İmam nikahlı eşe müebbet

Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde "berdel" usulüyle evlendirilen, "erkek çocuk doğuramadığı" gerekçesiyle eşinin ailesi tarafından gördüğü baskılara dayanamayıp İstanbul'a yerleşen ve "berdel bozulur" düşüncesiyle köyüne geri dönen Gülistan Gümüş, gizlendiği sandıkta uzun namlulu silahla taranarak öldürüldü. Diyarbakır 1. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonunda sanıklardan Mehmet Şah Taş ve Ömer Taş'ın, TCK'nin, "Töre saikiyle kasten adam öldürme" suçunu kapsayan 81/1. maddesi uyarınca müebbet hapis cezasıyla cezalandırılmalarına karar verildi. Diğer tutuklu sanıklar Bahattin Gümüş ve Hamdullah Taş ise suçun işlenmesine yardım ettikleri gerekçesiyle 18'er yıl 4'er ay hapis cezasına çarptırılırken, tutuksuz yargılanan sanıklar Abdurrahim Gümüş, maktul Gümüş'ün kardeşi Memduh Gümüş, amcası İdris Gümüş ve Ömer Taş'ın kardeşi İzzettin Taş'ın aynı suçtan 15'şer yıl hapis cezasıyla cezalandırılmalarına karar verildi.
 

Yörenin toplumsal kurallarına uygun davranmadı

Yerel Mahkeme gerekçeli kararında, olayda maktul Gülistan Gümüş'ün açıkça tahrik oluşturacak bir eyleminin söz konusu olmadığı ve sanıkların yörenin toplumsal kurallarına uygun davranmadığı gerekçesiyle töre gereği Gümüş'ün öldürdüğüne işaret edildi. Kararda, "Maktul, berdel usulüyle kendisinden yaşça büyük ve istemediği birisiyle gayri resmi olarak evlendirilmiştir. Maktul ve sanıkların yaşadığı yörede, maktulün, gayri resmi kocasından ayrılma ve ayrı bir şehirde yaşama isteği, töreye uygun olmayan yanlış bir davranış olarak görülmektedir. Bu da kadın erkek eşitsizliğinin, namus cinayetlerinde kadının kurban olduğunu veya kadının berdel olarak verilip kullanıldığını, mutlak erkek egemenliği ile güçlü feodal ve aşiret yapısının olduğunu göstermektedir. Bu tür davranışların, töre zannedilen ve ilkel bir namus koruma anlayışı gereği cezalandırıldığına, yaşadıkları yörenin sosyal yapısı ve aşiret kültürünün bunu zorunlu kıldığına, meşru gördüğüne ve desteklediğine inanılmaktadır" denilmişti.