Çocuklar risk altında

Okulların, 5-5 buçuk yaş çocuklarının fiziksel özelliklerine uygun olarak düzenlenmemesinin, can güvenliği tehlikesini de beraberinde getireceği vurgulanarak, “Eğitim ortamlarında fiziksel yapı ve donanım eksikliklerine bağlı kazalar daha sık görülecek, çocuk ölümlerinde artış olacak” değerlendirmesi yapıldı.

Yasa ile eğitim sisteminde yapılan en büyük değişiklik okula başlama yaşının 72 aydan 60-66 aya çekilmesi oldu. Yasanın 11 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından çocuk gelişim uzmanları, sivil toplum kuruluşları, eğitimciler, sendikalar 60 aylık çocukların “Henüz tuvalet alışkanlığı kazanmadıkları, kural algısının oluşmadığı, kalem tutma becerisi edinmediği” dolayısıyla okula başlamalarının yanlış olduğu eleştirilerini getirdi. Bu tartışmalar sonrasında MEB bir genelge yayımlayarak, okula başlama yaşını 66-72 ay yaş grubunu kapsayacak şekilde düzenledi. Eğitim-İş yeni eğitim sistemine ilişkin raporunda, bu değişikliği “İktidar tepkilere karşılık okula başlama yaşında geri adım atmıştır. 60 ay bir genelge ile 66 aya çıkarıldı. Böylece çıkarılan yasayı ilk delen MEB’in kendisi olmuştur. Yasaya rağmen alt norm düzenlemesi yaparak hukuk garabeti yaratmıştır” ifadeleri ile yorumladı.

Öğrenci sayısı arttı

Okula başlama yaşının geri çekilmesi ile birlikte, okula başlayacak öğrenci sayısı 1 milyon 258 bin 839’dan 2 milyon 313 bin 888’e çıktı. Ancak sayıya, okula başlaması kararı aileye bırakılan 60-66 ay yaş grubundaki çocuklar da dahil edildi.

Uykusuz kalacaklar

Sınıf ihtiyacının giderilememesi iki sorun doğurdu: İkili eğitim ve kalabalık sınıflar… 1 milyondan fazla öğrencinin mevcut sınıflarda öğrenim görebilmesi için ya sınıf mevcutlarının arttırılması gerekecek ya da ikili eğitime yani sabahçı öğlenci sistemine geçilecek. Bakanlık genelgesinde, “Şartların uygun olmaması durumunda aynı binada bulunan ilkokul ve ortaokul için ikili öğretim uygulaması yapılabilecektir” açıklaması yapıldı. Seçmeli derslerin eklenmesi ile ders saatleri arttırıldı. Buna göre ilkokulların haftada 30, ortaokulların ise haftada 36-37 saat derse girmesi benimsendi. Bu durumda ikili eğitim yapan kurumlarda sabahçı ve öğlencilerin ders saatleri çakışacak. Örneğin günlük 7-8 saat derse girecek ortaokul öğrencileri en erken 06.00’da derse başlasa 14.00’ten önce okuldan çıkamayacak. 14.00’te derse başlayacak ilkokul öğrencileri ise dersi ancak gece 22.00’de bitirebilecek. Bu da özellikle kış mevsiminde öğrencilerin derslere uykusuz girmesine, başarılarının düşmesine yol açacak.

Kazalar yaşanacak

İstanbul Maltepe Dumlupınar İlköğretim Okulu anasınıfı öğrencisi 6 yaşındaki Efe Boz, yalnız başına gönderildiği tuvalette yerine tutturulmayan lavabonun kırılması ve şah damarının kesilmesi sonucu öldü. İlkokullarda ihmal sonucu yaşamını yitiren çocukların ailelerine destek veren Gündem Çocuk Derneği, “66 yaş çok erken” başlıklı bilgi notunda; okulların, 5-5 buçuk yaş çocuklarının fiziksel özelliklerine uygun olarak düzenlenmemesinin, can güvenliği tehlikesini de beraberinde getireceğini vurgulayarak, “Çocukların fiziksel güvenliklerine cevap verecek tedbirler alınabilecek mi? Böyle giderse eğitim fiziksel yapı ve donanım eksikliklerine bağlı kazalar daha sık görülecek, çocuk ölümlerinde artış olacak” değerlendirmesini yaptı.
     
Dersler kalabalık sınıflarda olacak

Sınıf eksiğinin kapatılamaması karşısında geliştirilen ikili eğitim formülünde ise kalabalık sınıflar sorunu yaşanacak. Eğitim-Sen İstanbul Şubesi, “Yoksul mahallelerde sınıf mevcutlarının 70-90 kişi civarında olacağını” öngördüğünü açıkladı. Ancak kalabalık sınıf sorunu sadece yoksul semtlerde değil, Ankara’nın merkez ilçesi Çankaya’da bile kendisini gösterecek. MEB, 60-66 yaş grubu öğrencilerden kaçının okula kaydolacağına ilişkin bir çalışma başlattı. Buna göre kontenjanların kaça çıkacağı hesaplandı. Hesaplamalarda sınıf mevcutlarının standartların çok üstüne çıktığı öğrenildi. Ankara İl Milli Eğitim Müdürü Kamil Aydoğan, mevcutlar ile ilgili olarak daha önce “fazla öğrencilerin başka okullara dağıtılacağını” açıklamıştı. Aydoğan bir başka açıklamasında ise “Yeni hizmete giren 1200 derslikle beraber yaklaşık 3 bin dersliği sadece birinci sınıflara ayırdık. Ankara’da zorunlu olarak okula kayıt yaptıracak 90 bin civarında öğrenci var. Bu 90 bin çocuğa karşılık, zorunlu olmayan öğrenciler ile 66 ay ve üzerindeki çocukların yüzde 25’i okula kayıt yaptırdığında mevcutlarımız yaklaşık 30-35 kişilik olacak” değerlendirmesini yaptı.
         
ADD Raporu

Uygulama okuldan soğutacak

Atatürkçü Düşünce Derneği Aydın şubelerince hazırlanan rapora göre, 66 aylık çocukların okula başlamaları halinde olabilecekler şöyle sıralanıyor:

* Çocuklarda okul fobisinin doğmasına neden olabilir.

* Özbakım becerileri açısında istenilen düzeyde gelişmediği için istenmeyen birtakım davranışlarla (altını ıslatma gibi) karşılaşılır ve çocuğun duygusal dünyasını onarılamayacak biçimde zedeleyebilir.

4+4+4’ün olası sonuçları

* Türkiye’deki ekonomik eşitsizlikleri artırarak derinleştirir.

* Sekiz yıllık kesintisiz eğitimin uygulamaya konulmasından bu yana okullaşma oranında ciddi bir iyileşme gerçekleştirilmiştir. Sistem değişikliği ile birlikte bu ivmenin yavaşlaması riski belirmektedir.

* İlköğretim kurumlarının; dört yıl süreli ve zorunlu ilkokul ile dört yıl süreli, zorunlu ve farklı programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullar ile imam hatip ortaokullarından oluşması, var olan eğitim sisteminin omurgasının değişmesine neden olmaktadır.

* Programa din içerikli derslerin girmesi, beraberinde tüm bu okullarda önceleri bu derslerde olmak üzere öğrencilerin “türban” ile derslere girmelerini getirecek ve dolayısıyla tüm okullar zaman içerisinde imam hatipleşme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır.

* 2012-2013 eğitim-öğretim yılı okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin kitlesel anlamda yer değiştirmesine neden olacaktır.
         
Küçüklere uygun sıra yok

Bütçede yer verilmediği için yasaya uygun düzenlemenin yapılamayacağının söylendiği diğer bir alan ise okulların, 5-5 buçuk yaşındaki öğrencilerin fiziki ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi oldu. Buna göre sınıflarda sıraların, tahtaların; tuvaletlerde lavaboların ya da merdivenlerin, kapı kollarının bile 5 buçuk yaşındaki çocukların fiziksel özelliklerine uygun hale getirilmesi gerekiyor. Eğitim-Sen’e göre bakanlık, fiziki düzenlemelerin yapılması için okul yönetimlerine ödenek göndermedi. Eğitim-İş Genel Başkanı Veli Demir ise “Örneğin sıralar, 5 buçuk yaşındaki öğrencinin boyuna göre yenilenemez. Çünkü sınıf yetersizliğinden dolayı ikili eğitim veren okullarda, sabah ortaokul öğrencisi, öğlen de ilkokul öğrencisi o sırada oturacak. Sıralar hangisine göre düzenlenecek?” açıklamasını yaptı.

Uyum sağlamakta zorlanacaklar

Uzman pedagog Belgin Temur, özellikle daha önce okulöncesi eğitim almamış bir çocuğun, birdenbire bu kaosun ortasına düşmesinin, uyum ve öğrenme sorunlarına neden olacağını söyledi. İlk yılda hazır olmadığı halde zorlanan, dolayısıyla başarısızlık hissini yaşayan çocukların daha sonraki yıllarda da okula ve öğrenmeye karşı olumsuz tutum içine girdiklerine dikkat çeken Temur, şunları söyledi: “Her çocuğun gelişimi farklıdır. Bazı çocuklar yaşları daha büyük olmasına rağmen gerek psikolojik ve bilişsel olarak gerekse motor becerileri bakımından gerekli hazırlığa ulaşmamış olabilirler. Bu değerlendirmenin mutlaka çocuk gelişim uzmanları tarafından yapılması gerekmektedir.”

Altyapıya önem verilmedi

Düzenlemeler yapılmadan sistemin değişmesi, öğrenci, öğretmen ve velileri mağdur edecek.

İstanbul’daki okulların yüzde 60’ında ikili öğretim yapılıyor. Bu sene bu oranın yüzde 70’lere çıkması bekleniyor. Bu okullarda sabah ortaokul, öğleden sonra ilkokullar aynı sınıfı paylaşıyor. Bu nedenle tamamen ilkokul veya ortaokula göre fiziki yapıda düzenlemeler mümkün değil. Bunun yanı sıra ders saatleri 5, 6, 7, 8. sınıflarda artırıldığı için ikili öğretim yapan okullarda öğrenciler ya sabah çok erken derse girecek ya da çok geç çıkacak.

Öğrenciler, veliler, öğretmenler bundan olumsuz etkilenecek. Müfettişler Derneği Başkanı Doğan Ceylan, fiziki düzenlemenin ancak iki binası bulunup biri ilkokul diğeri ortaokul olarak ayrılan binalarda mümkün olabileceğini ama bunların sayısının da çok az olduğunu belirtti. Ceylan, 4+4+4 sistemiyle ilgili sorunları şöyle sıraladı:

Ders programları: 1. sınıflarda programın değiştirilmesi veya ders saati artırılan matematik gibi derslerin programının revize edilmesi, yeni seçmeli derslerin programının hazırlanması bitirilip öğretmenlerle henüz paylaşılmadı.

Ögretmenler: Öğretmenler yeni sisteme motive olamadı. Çünkü 30 bin sınıf öğretmeni norm fazlası durumuna düştü. Norm fazlası öğretmenlerin akıbeti ne olacak belli değil. Öğretmenlerin ilde açık bulunan ilçe ve köylere gönderilmesi bekleniyor.

Yaşanacak sorunlar

* İkili öğretim yapan okullarda öğrenciler ya sabah çok erken derse girecek ya da çok geç çıkacak.

Öneriler

* Yeterli derslik yapılana kadar haftada 30 saat ders uygulamasına devam edilmeli.

* Dönüşüm 3 yıla yayılmamalı.

* Norm fazlası olan sınıf öğretmenleri 5. sınıfta bir süre daha derse girmeli.

* 60-66 ay arasındaki çocuklar birinci sınıfa kaydedilmemeli.


5 yaş dünyada yaygın değil

AÇEV Erken Çocukluk Eğitimi Danışma Kurulu üyelerinin hazırladığı çalışmaya göre, dünyadaki 209 ülke arasında sadece 31 ülkede çocuklar 5 yaşında okula başlıyor.

Çocukların erken yaşlarda okula başladığı ülkelerde de yöntemler çocuğun zorlanmadan 1-2 yıl içerisinde okuma yazmayı öğrenmesine fırsat verecek şekilde önceden düzenlenmiş ve öğretmenler buna uygun olarak eğitim almışlar. AÇEV’in çalışmasına göre, bu yaş grubundaki çocukların büyük bir oranı henüz ilköğretime hazır ya da okuma-yazma becerilerini edinebilecek durumda değiller. Ayrıca ülkemizde bu yaş grubundaki çocuklardan çok azı okulöncesi eğitim almış durumda. Anaokuluna ya da anasınıfına gitmeden ilköğretime başlayacak çocuklar ise risk altında bulunuyor.