'Çorum Nüfus Defteri'nin 259,51 dolara satışa sunulduğu Amazon'a dava

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivlerinde uzman olarak görev yapan Hacı Haldun Şahin, Osmanlı arşivindeki Çorum sancağına ait 47 nüfus defterini inceleyerek kaleme aldığı 774 sayfalık "Çorum Nüfus Defteri" adlı eserinin izinsiz şekilde 259,51 dolara Amazon üzerinden satışa sunulması üzerine mahkemeye başvurdu.

Hacı Haldun Şahin, Osmanlı arşivindeki malzemelerin araştırmacıların hizmetine sunulmasının ardından memleketi Çorum'un nüfus defterlerinin yayınlanması için harekete geçti.

Şahin'in, Osmanlı Arşivi belge ve defter kayıtlarına müracaat ederek hazırladığı 774 sayfalık "Çorum Nüfus Defterleri (1837-1844)" adlı kitap, 2012 yılında Çorum Belediyesi Kültür Yayınları tarafından basıldı.

Arşiv uzmanı Şahin, telif hakkı tamamıyla kendisine ait olan kitabın izin alınmadan veya bir bedel ödenmeden 259,51 dolara Amazon üzerinden satışa sunulması üzerine Bakırköy 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesine "fikir ve sanat eseri sahipliğinden kaynaklanan haklara tecavüzün refi, önlenmesi ve tanzimi" amacıyla başvurdu.

Dilekçede, "Yazarın izni alınmadan kitabın tamamı veya bir bölümü kopyalanamaz, çoğaltılamaz ve dijital ortamda satılamaz. Buna rağmen kanuna ve nizama mugayir olarak tarafımdan izin alınmaksızın söz konusu eser dijital platformda Amazon firmasının satış sitesinde 259,51 dolar üzerinde satışa sunulmuştur. Kanuna mugayir olarak yapılan bu işlem ve satıştan doğan maddi ve manevi haklarımın ve mağduriyetimin tazminiyle gereğinin ifasını arz ederim." ifadeleri kullanıldı.

KİTAPTA BÖLGE TARİHİ İÇİN ÖNEMLİ AYRINTILAR VAR

Arşiv uzmanı Hacı Haldun Şahin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Osmanlı Devleti'nde modern anlamda ilk nüfus sayımının 1831 (h.1247) yılında yapıldığını, sonra belli aralıklarla buna devam edildiğini anlattı. 

Ankara Eyaletine bağlı Çorum sancağında kaza ve diğer merkezlerdeki nüfus sayımına ilişkin 47 nüfus defteri tutulduğunu belirten Şahin, "Çalışma, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığında 1924 numara ile kayıtlı Nefs-i Çorum Sancağı Mahallatının Nüfus Defteri (h. 1260-m.1844) ile Çorum Sancağı Kuralarında Sakin Olan Ahalinin Nüfus Defterinin (h.1253-m.1837) yeni Türk harflerine aktarılması ve değerlendirilmesinden oluşmaktadır." bilgisini verdi.

Defterdeki kayıtların incelenmesi sonucunda, sancak merkezi mahallelerde ve merkeze bağlı köylerde yaşayan ailelerin isimleri, nüfus ve nüfus hareketleri, görevli memurlar, göçler, nakiller, muhtarlar, imamlar, askerler, özürlüler, halkın kullandığı sülale isimleri, fiziksel özellikler ve esnaf grupları gibi bölge tarihi için önemli ayrıntılar tespit edildiğini anlatan Şahin, kitabın arşiv belgelerine dayandığı için önemli bir kaynak eser olduğunu vurguladı.

ŞAHİN: KİTABIN TELİF HAKKI BENDE

Osmanlı arşivlerindeki Çorum nüfus defterlerinin Türkçe olarak ve tablolarla ilk kez kendisi tarafından yayımlandığını belirten Şahin, şöyle devam etti:

"Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında Türkmen aşiretlerinin önemi büyük. Aşağı yukarı 24 Türkmen aşiretinden 22-23'ü Çorum'da mevcut. Bu arşiv belgelerine dayandığı için önem arz eder. Bu tamamen tarihi vesikalara istinaden yazılmış bir eser. Zor bir çalışma. Bu belgeler milletlerin, şehirlerin kimliklerini de ortaya koyuyor. Bir şehrin kimliğinin hüviyetinin ortaya konması çok önemli. Veri tabanı oluşturulduğunu düşünün, bu kan örneği gibidir."

Neşriyatın telif hakkının kendisinde olduğunu vurgulayan Şahin, "Kitap, Amazon satış sitesine konulmuş. Kültür ve Turizm Bakanlığını aradım ne yapılması gerektiği hakkında. Onlar da Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesine başvurmam gerektiğini söylediler. Ben de başvurdum, süreci takip ediyorum." diye konuştu.