Daralmanın faturası çelikçiye kesiliyor

Ne teşvik ne indirim kampanyaları inşaat sektörünü canlandıramadı. Yurttaşın yatırım aracı olarak başka estrümanlara yönelmesi gayrimenkule ilgiyi azalttı. İnşaat sektöründe bu yıl genel anlamda yüzde 20’ye varan daralma söz konusu. Yılın ilk yarısında inşaat demiri talebinde yüzde 10 civarında düşüş var. Üretim artarken ihracatta da azalma söz konusu. Buna rağmen inşaatçılar piyasada demir bulamadıklarından ve inşaat demirinin yüzde 50 zamlanmasından yakınıyor.

Geçen mayısta gündeme gelen demir krizinde müteahhitler fiyat artışı nedeniyle darboğazda olduğunu söylemişti. Bunun üzerine inşaat çeliği ithalatında yüzde 30 olan gümrük vergisi oranı, Güney Kore için yüzde 5.6, Malezya, AB üyesi ülkeler ve serbest ticaret anlaşması yapılan bazı ülkeler dışındakiler için yüzde 10’a düştü. Ancak yapılan vergi indirimi de çözüm getirmedi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye İnşaat Müteahhitleri Meclis Başkanı ve İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Genel Başkanı Tahir Tellioğlu’na göre sektörde demir sıkıntısı yüzünden 300 bin kişi işini kaybedebilir.

Çelik üreticilerine göre ise inşaat demiri talebinde ilk 6 ayda yüzde 18’e varan daralma söz konusu, ihracat ise düşüyor. Üreticilere göre demir ve çelik fiyatları dünyada artıyor, Türkiye’de düşmesi mümkün değil. Ayrıca fiyatlardaki artış yüzde 25 civarında. Çelik ihracatçıları ise inşaat çeliği fiyatının en yüksek olduğu ülkenin ton başına 1050 dolar ile Brezilya olduğunu Türkiye’nin ise ton başına 555 dolar ile son sırada yer aldığını savunuyor.

Çelik üreticilerine göre 2017’nin yedi ayında Türkiye’nin inşaat demiri ihracatı yüzde 17.2 azalarak 3.55 milyon tonda kaldı ve ihracattaki daralma üretimi de baskı altına aldı. Buna rağmen ağırlıklı bir şekilde inşaat demirinden oluşan uzun ürün üretimi yüzde 9.3 artışla 14.7 milyon tona ulaştı. Üreticilere göre bu durum iç piyasada inşaat demiri sıkıntısının olmadığını ortaya koyuyor.

Fiyat dünyada artıyor

Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı Namık Ekinci, inşaat çeliği fiyatlarının Türkiye’de fahiş fiyatlarla satıldığını belirten bazı müteahhitlerin bu iddiaları mesnetsiz bir şekilde ortaya attıklarını belirterek, “İç piyasa fiyatları baz alındığında ülkemizin inşaat çeliği kullanıcılarının, en düşük maliyetle ürün temin ettikleri açıktır. Konut piyasasında yaşanan durgunluğu nasıl giderebileceklerini düşünen ve yüzde 40’lara dayanan kâr oranlarından feragat etmemek için çaba gösteren müteahhitler şimdi de paydos resti çekerek kamuoyunun ilgisini çekmeye çalışıyor. Çelik fiyatları dünya piyasalarındaki arz/talep dengesinin yanı sıra, girdi maliyetlerinin seyrine ve döviz kurlarına göre oluşuyor. Çelik üretiminde kullanılan hurda, elektrot gibi hammadde ve girdilere gelen zamlar sebebiyle inşaat çeliği fiyatları tüm dünyada arttı. İnşaat çeliği fiyatlarımız dünya çelik fiyatlarından bağımsız değerlendirilemez” diye konuştu.

Sigorta elimizden alındı

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Dr. Veysel Yayan, iç piyasadan bağımsız olarak çelik fiyatlarının günlük dalgalandığını belirterek, fiyatların dalgalandığı bir ortamda inşaat şirketlerinin çelikçilerle yaptıkları kontratlara çelik indeksi koyması gerektiğini ama inşaatçıların sözleşmeye bu maddeleri koymadığını söyledi.

Vergiler indi

İnşaat demirindeki fiyat artışları nedeniyle, inşaat sektörünün büyük bir darboğazda kaldığı hususunun gerçeği ifade etmediğini anlatan Yayan’ın konuşmasının satır başları şöyle:

* Çelik fiyatları yüzde 30 yükselmiş olsa bile, toplam inşaat maliyeti içerisindeki inşaat demirinin payındaki artış, yüzde 1’in altında kalıyor. Sosyal konut için geçerli olan bu oran, metrekaresi 10 bin TL civarında olan konutlarda binde 2 seviyesine gerilemekte, lüks konutlarda ise, binde 1’in de altına düşüyor.

* Yılbaşından bu yana yurtiçi tüketimdeki gerilemeye ek olarak, hazirandan itibaren üretim ve ihracatta gözlenen düşüşe rağmen, daralmayı durdurmaya yönelik tedbirler yerine, 2015 yılındaki olağanüstü şartlarda sigorta görevi icra eden inşaat çeliğine uygulanan gümrük vergilerinin yüzde 30’dan yüzde 10’a düşürülmesiyle sigortasız kaldık.

Tüketim azaldı

* Haziranda olduğu gibi, temmuz-ağustos aylarında da, yurtiçi piyasada inşaat demiri arzında herhangi bir sıkıntı söz konusu olmadı. Ocak-temmuz döneminde, inşaat demiri ihracatımız yüzde 17 düştü ve üretim artan oranlarda iç piyasaya yönlendirildi. Ancak göstergeler, iç piyasada tüketimin daralma eğilimi gösterdiğini ortaya koyuyor. Hal böyleyken, inşaat sektörüne paydos çağrısı ciddiyetle bağdaşmıyor

* 2001’den bu yana devletin çelik sektörüne tek bir kuruş desteği yoktur. İhracatta KDV oranlarını indirin demek sektörü dışarıya kapatır. Bu da üretimi düşürür. Daha az üreten bir Türkiye’den kimseye fayda gelmez.