Deprem önceden tahmin edilebilir mi?

Kütahya'nın Simav ilçesinde, 19 Mayıs'ta meydana gelen ve binaların yüzde 55'inin hasar görmesiyle sonuçlanan 5,9 büyüklüğündeki deprem sonrası devam eden sismik hareketliliğin gözlenmesi ve depremlerin önceden tahmin edilebilmesine kaynak oluşturması amacıyla on-line izleme istasyonları kurulmaya başlandı.

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Oğuz Gündoğdu ve merkezi İstanbul'da bulunan Doğa Hareketleri Araştırma Derneği (DOHAD) Başkanı Fuat Agalday, Simav'da, izleme istasyonları için 5 metre boy ve 3 metre ene sahip yapıların inşa edildiği beldelerde incelemelerde bulundu.

Öreğler beldesi Belediye Başkanı Özden Akçay ile görüşen Yrd. Doç. Dr. Gündoğdu, yaptığı açıklamada, deprem sonrası yürütülen iyileştirme ve mühendislik çalışmalarının yanı sıra depremlerin önceden belirlenmesi konusunda araştırmalar yapılmaya başlandığını bildirdi.

Bu araştırmaların, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve DOHAD kaynaklı olmak üzere iki boyutta sürdüğünü belirten Yrd. Doç. Dr. Gündoğdu, şöyle devam etti:

''DOHAD'ın çalışmaları, Fuat Agalday'ın geliştirdiği cihazlar çerçevesinde devam ediyor. Simav ve çevresinde on-line izleme istasyonları kurmaya başladık. Aynı Marmara Bölgesi'nde yapıldığı gibi birçok değişkeni ölçeceğiz ve bu değişkenlerle 'Depremleri önceden haber verebilecek miyiz?' sorusunun yanıtını arayacağız. Bir de fayın hareketli olup olmadığına bakacağız. Bu çalışmaları yapmaya başladık. Bize yardım edenler, tamamen amatör kişiler. Finansmanı belediye başkanlarımızın yaklaşımları sayesinde elde ediliyor. Onlara da çok teşekkür ederiz. Bunlar önemli yatırımlar. Bizim dışımızdaki başka araştırmacılar da burada gelip cihaz çalıştırabilir. Herkese açık bir yer olacak ve on-line olarak herkes takip edebilecek.''

''Fay aktif hale gelmişse risk oluşturabilir''

Yrd. Doç. Dr. Gündoğdu, 19 Mayıs'taki depremle Simav ve çevresinde birkaç fayda hareket başladığını söyledi.

5,9 büyüklüğündeki deprem anında birkaç fayda hareketliliğin olması ve sayıları ile büyüklükleri azalsa da sarsıntıların devam etmesine dikkati çeken Gündoğdu, şunları kaydetti:

''Aslında bu aktivite anormal bir şey değil, bunun örnekleri fazla. Bazı yorumlayıcılar artçıların çok uzun süredir devam ettiğini söylüyorlar ve durmamasının da başka bir yapıdan kaynaklandığını iddia ediyorlar. Elimizde böyle bir bilgi yok. Sadece olaylara baktığımızda o faydaki aktivite, diğer küçük boydaki faylarda devam ediyor. Bazen 4 ve 5 büyüklüklerini geçecek şekilde devam ediyor ama burada daha araştırılmaya muhtaç birçok soru var. Bu sorulardan biri de fayın bazı yorumcular tarafından gündeme getirilişi. Bu fay devamlı ve aktif hale gelmişse Simav ve çevresine risk oluşturabilir. Ancak tüm araştırmalar yapılmadan 'Simav'ı şuraya, buraya taşımak' gibi insanları biraz rahatsız edici, huzurlarını bozucu şeyleri söylemek, depreme uğramış bölgede halkın endişelerinin artmasına neden olur. Bu da pek istediğimiz bir şey değildir. Zaten bu bölge sıkıntıyı çekiyor. Endişelerini artırıcı şeylerden kaçınmak gerekir. Ancak bilinen bir şey var, elde bir bilgi varsa elbette bunu açıklamak, yetkililere bildirmek herkesin görevi olmalı.''

Fuat Agalday ise Marmara Denizi çevresi ile Bursa'nın Nilüfer ilçesinde kurdukları 9 istasyon aracılığıyla sismik hareketleri on-line izlediklerini bildirerek, Simav'da ilk etapta Öreğler ve Çitgöl beldelerinde gelecek aydan itibaren veriler elde edilmeye başlanacak sistemlerin önemli bilgiler vereceğini anlattı.