DİSK: Emekli aylıkları asgari ücret karşısında yüzde 28 geriledi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerinden yararlanarak Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesi (DİSK-AR) tarafından hazırlanan Türkiye'de Emeklilerin Durumu Raporu’na göre;

- Türkiye'de 12 milyon, emekli, malul, ölen sigortalının eşi ve çocukları ile sürekli iş göremezlik geliri alan pasif sigortalının, 8.4 milyonu yaşlılık aylığı alıyor.

- Pasif sigortalıların yüzde 69'u yaşlılık aylığı alan emeklilerden oluşurken, sigortalının ölümü halinde geride kalan hak sahipleri olan ölenin eşi, çocukları ile anne ve babasına bağlanan emekli aylığı alanların oranı ise yüzde 28 oldu. Pasif sigortalıların yüzde 61'i işçi emeklileri ve hak sahiplerinden oluşmaktadır.

- Emeklilerin yüzde 67'si lise altı eğitim düzeyindekiler oluşturuyor. Lise ve dengi okul mezunlarının oranı yüzde 14.8 iken, yükseköğretim mezunu emeklilerin oranı 13.7 oldu. Okur-yazar olmayanlar emekliler ise toplam emeklilerin yüzde 4.5'ini oluşturdu.

-  Türkiye'de yaş grupları itibariyle emeklilerin yüzde 27.8'inin 46-55, yüzde 40.4'ünün 56-65, yüzde 20.7'sinin 66-75 yaş grubunda yer aldığı görüldü. Emeklilerin yüzde 10'u ise 76 ve yukarı yaştakilerden oluştu

- SGK verilerine göre, Türkiye'de toplam 8.4 milyon kişi emekli aylığı alırken, TÜİK verilerine göre ise toplam 4.4 milyon kişinin emekli olduğu için işgücüne katılmıyor. Geriye kalan dört milyon emekli ise ya bir işte çalışmakta veya iş aramaktadır. İşgücü piyasasına katılan emekli sayısı dört milyondur.

-  Ekonomik büyümedeki artış emekli aylıkları artışında dikkate alınmamaktadır. Emekli aylıklarının artışının sadece enflasyonla sınırlanması emekli aylıklarının göreli olarak düşmesine ve emeklilerin yoksullaşmasına yol açacaktır. Emeklilerin milli gelir içindeki payı düşecek ve refahları azalacaktır.

- Asgari ücretteki artış emekli aylığı seviyelerine aynı oranda yansımamaktadır. SGK verilerine göre 2000'li yıllardan bu yana asgari emekli aylıklarının net asgari ücrete oranı giderek düşmektedir.  2002 yılında net asgari emekli aylığı ile asgari ücret arasındaki oran yüzde 132 iken 2017 yılında bu oran yüzde 96'ya düşmüştür.

- Emekli aylıklarının 2002 yılından bu yana büyümeden aldığı pay azalmaktadır. Bunun sonucunda emekli aylıkları milli gelire göre geriliyor. AKP döneminde emekli aylıkları milli gelire göre yüzde 34 gerilemiştir.

- Hak sahiplerine ödenen emekli aylıklarının alt sınırları koşullara bağlı olarak 225 liraya kadar düşmektedir.

DİSK Genel Başkanı Kani Beko Türkiye'de Emeklilerin Durumu Raporu’nun basın toplantısında şöyle konuştu:

“Emekliler 12 milyonu aşan sayılarıyla ülkemizin en önemli toplumsal gruplardan birini oluşturuyor.
“Emeklilik çalışmaya bağlı bir haktır, çalışma hakkının devamı niteliğindedir. O nedenle emeklilerin sorunları çalışma hayatının sorunlarının çok önemli bir parçasıdır.

“Sekiz milyonu aşkın yaşlılık aylığı alan emekli ve dört milyon civarındaki hak sahibiyle birlikte emekliler ciddi geçim sıkıntıları yaşıyor. Emekliler kendi kaderleri hakkında söz sahibi değil. Sendikalaşmaları konusunda yıllarca engeller çıkarıldı

“Emeklilerin devletle ve yerel yönetimlerle pazarlık hakları yok. Emeklilerin çalışırken üye oldukları sendikalara üyeliğinin devam etmesine olanak sağlanmıyor.

“Emeklilerin kaderi hükümetlerin iki dudağı arasında. Emeklilerin mağduriyetlerinin temel kaynağı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu oldu.

“Emekliler 2000'li yıllarda giderek daha fazla ekonomik sıkıntı çekmeye başladılar. Emekli aylıkları asgari ücret karşısında yüzde 28 geriledi.

“Emeklilikte yaşa takılanlar ve aynı koşullarda fakat farklı zamanlarda emekli olanların aylıkları arasındaki büyük eşitsizlik devam ediyor. “

DİSK ve DİSK'in emekliler sendikası olan Emekli-Sen emeklilik için talepleri ise:
- Emekli aylıkları yaşam koşullarına uygun hale getirilmelidir
- Emekli aylıklarının alt sınırı asgari ücretle eşitlenerek, en az asgari ücrete uyumlu bir biçimde artış sağlanmalıdır.

- Aynı koşullarda emekli olanların aylıkları arasındaki uçurum kapatılmalıdır.

- Emekli aylıkları iyileştirilmeli, aylık bağlama oranları eski düzeye çekilmeli, güncelleme katsayısında milli gelir artışının tümü dikkate alınmalıdır.

- Emekli aylıklarının belirlenmesine hükümet emekli sendikalarıyla müzakere etmelidir.

- Yaşa takılan emeklilerin sorunu çözülmelidir.

- Emeklilerin sendikal haklarını kullanmasının önündeki engeller kaldırılmalıdır.

- Emeklilere toplu pazarlık hakkı tanınmalıdır

- Emeklilerin isterlerse sendika kurması veya isterlerse çalışırken üye oldukları sendikalarda üyeliğinin devamı sağlanmalıdır