Doğrudan ticaret hayal

Avrupa Parlamentosu (AP) Hukuk servisi KKTC’ye yönelik ticari izolasyonların kaldırılmasını öngören AB Komisyonu’nun önerisiyle hazırlanan doğrudan ticaret tüzüğünün yasal zemininin uygun olmadığını söyledi. AP hukuk servisinin kararı pazartesi günü AP hukuk komitesinde tartışılacak. AP’den de Avrupa Birliği Konseyi’nin daha önce aldığı karara paralel bir karar çıkması doğrudan ticaret tüzüğünün yürürlüğe girmesi olasılığını çok zorlaştıracak.

AP hukuk servisinin kararını Cumhuriyet’e değerlendiren KKTC Brüksel temsilcisi Ahmet Erdengiz, “Bu olay Türkiye karşıtlarının ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. Olayın henüz başındayız. Ama bu hiç iyi bir başlangıç olmadı. Burada hiç kimsenin göz ardı edemeyeceği hukuki bir mütalaa çıktı. Bundan sonraki süreç daha da zor geçecek. Ama bu havlu atacağız anlamına gelmez” dedi.

AB Konseyi, 2004’te oybirliği ile KKTC’ye uygulanan izolasyonların kaldırılmasına karar vermişti. Ama KKTC’nin AB’ye olan ihracatına ek vergi yükleri getirerek Rum kesimi karşısındaki rekabet gücünü yok eden uygulamalar Rumların baskıları yüzünden altı yıldır kaldırılamıyor.

AB Komisyonu, AB Konseyi’nin 2004 tarihli kararının uygulanabilmesini sağlamak amacıyla, Lizbon Antlaşması’nın getirdiği yeniliklerden de yararlanarak AP’ye bir öneri getirdi. Lizbon Antlaşması’nın 207. maddesine dayandırılarak AB Komisyonu tarafından hazırlanan doğrudan ticaret tüzüğü sayesinde KKTC’nin AB’ye ihracat yapmasını sekteye uğratan haksız uygulamalar giderilebilecekti.

Ama Brüksel’de son derece etkili olan Rum kesimi doğrudan ticaret tüzüğünü, daha parlamentoda tartışılamadan AP hukuk servisine taşımayı başardı. AP hukuk servisi Avrupa Komisyonu’nun Lizbon Antlaşması’nın sağladığı yasal zemine dayandırdığı önerisini kabul etmeyerek AB müktesebatının KKTC topraklarında askıya alınmasına yol açan 10. protokolü geçerli saydı.

10. Protokol’de neler var

AB müktesebatı KKTC’de Kıbrıs’ın AB’ye üyeleğini ele alan 10. Protokol uyarınca askıya alınmıştı. Zira AB’nin bakış açısına göre Kuzey Kıbrıs toprakları işgal altında ve bu yüzden bu topraklarda AB müktesebatı uygulanamaz. AB, KKTC’de AB ülkelerinde tercihli tarifeden yararlanılarak satılabilecek mallar için gerekli olan menşei şehadetnamesini ve sağlık sertifikasını hazırlayabilecek bir merci tanımıyor. Avrupa Komisyonu bu duruma çözüm olarak Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın ve AB Komisyonu uzmanlarının gerekli sertifikaları hazırlaması için yetkilendirilmesini önerdi.

Bu öneri AP başkanlar divanında tartışıldıktan sonra AP hukuk servisine devredildi. AP hukuk servisi öneriyi reddetmiş oldu. AP hukuk servisinin kararı pazartesi günü AP’de tartışılacak. Ancak AB yetkilileri AP hukuk servisinin bu kararından sonra AP’de KKTC’den yana bir kararın çıkması olasılığının zayıf olduğunu söylüyorlar.