Dünyamızın uydusu su zengini

Sürpriz sonuç, Apollo 17 misyonuyla dünyaya getirilen örneklerle elde edildi. Kısa bir süre önce Science dergisinde yayımlanan veriler, uydumuzun kozmik çarpışmayla oluştuğuna dayanan teoriye yeni bir bakış açısı sunuyor.

Dıştaki gezegenler ve birçok meteoride karşın dünya ve diğer içteki gezegenler göreceli olarak az suya ve uçucu elementlere sahiptir. Bunlar gezegenlerin oluşumu sırasında ilkel bulutlarda çok enderdi. Ay, şimdiye kadar hep su yoksulu olarak bilindiği için, bir “felaket” sonucunda yani Mars büyüklüğündeki bir cismin dünyamızla çarpışması sonucunda oluştuğu sanılıyordu.

Fakat Carnegie Enstitüsü’nden Erik Hauri ve arkadaşları, Ay’ın geçmişini farklı yorumlayan yeni bilgiler elde etti. Erimiş kayaç küreciklerini incelediler. Bunlar Ay’daki lav taşlarında sıkışan erimiş parçacıklardır. Brown Üniversitesi’nden Thomas Weinreich bunları bulabilmek için astronot Harrison Schmitt’in Apollo 17 misyonuyla dünyaya getirmiş olduğu titan içerikli turuncu volkanik camdan oluşan binlerce küreciği inceledi.

Uzun arayıştan sonra on tanecik bulan araştırmacı, bunların, çarpışma sırasında suyu ve diğer uçucu maddelerin dışarı kaçmasını engelleyen kristallerle çevrili olduğunu söylüyor. Bu örnekler bu yüzden Ay’ın içindeki su miktarının tahmin edilmesine yardımcı olacak bilgiler veriyorlar. Bilim insanları elektron ışın mikroskop sondasıyla, volkanik camda korunagelen parçacıkları ayrıntılı bir şekilde inceleyince, bunların içinde daha önceleri Ay kayacında bulunandan yüz misli fazla su içerdiğini görmüşler. Volkanik camda korunagelen parçacıklar, 615-1410ppm su, 50-58ppm flüor, 612-877 kükürt ve 1,5-3,0ppm klordan oluşmakta ve bu açıdan bakıldığında yer mantosunun üst kısmındaki bazalt kayaçlarına benziyor.

Sonuçlar, uydumuzun, güneş sisteminde Dünyamızın yer mantosundaki benzer dahili bir su rezervine sahip bilinen tek gezegensel gökcismi olduğunu göstermekte. Şayet diğer volkanik cam örneklerinde de benzer su oranları bulunursa, Ay’ın bir çarpışmayla oluştuğuna dayanan teori geçerliliğini yitirebilir.

Yeni sonuçlar kutupların yakınındaki Ay kraterlerindeki su buzuyla ilgili yeni bilgiler de verdi. Gezegen araştırmacıları bu suyun geçmişteki kuyrukluyıldız ve asteroit çarpışmaların bir sonucu olduğunu düşünüyorlardı. Fakat son bilgiler, buzun en azından bir kısmının uzaydan gelmediğini bunun yerine Aydaki magmatik kayaca ait olabileceğini gösteriyor.