Eczacıya 'polisi ara' uyarısı gelecek

Türk Eczacıları Birliği (TEB) Genel Sekreteri Harun Kızılay, dünyada madde, alkol ve ilaç bağımlılığının ciddi oranda arttığını ve kullanım sıklığının çocuklara kadar düştüğünü söyledi. Antidepresan ve morfin gibi uyuşturucu özellikli ilaçların da kimi zaman bağımlılar tarafından kullanıldığına dikkati çeken Kızılay, bağımlıların mutlaka bu tip ilaçlara erişiminin engellenmesi gerektiğini vurguladı.

Kızılay, bağımlıların antidepresan ve morfin gibi ilaçlara ulaşabilmek için yasal olmayan yollara başvurabildiğini ifade ederek, ilaca erişebilmek için bağımlıların hastane ya da hekimden boş reçete çalarak söz konusu ilaçları yazabildiklerini, buna göre uygun bir rapor hazırlayabildiklerini anlattı. Kızılay, eczacının, reçete ya da raporun sahte olduğunu anlamasının mümkün olmadığını, ancak ilgili hekime ulaşıp kontrol etmesi gerektiğini dile getirdi.
 

Sistem, çalıntı reçete uyarısı verecek

Uyuşturucu İlaçların Kontrolü'ne ilişkin yeni veri tabanı, uyuşturucu ya da bağımlılık yapan ilaçların kontrolünü sağlayacak. Yeşil ya da kırmızı reçete ile satılan ilacı almak isteyen bağımlı eczaneye geldiğinde, artık nakit ya da geri ödemeli olarak talepte bulunduğunda eczacı, kişinin ve ilaca ilişkin bilgileri yeni oluşturulan veri tabanına işleyecek.

Bağımlı, bir başka eczaneden de ilacı temin etmek istediğinde eczacının sisteme bilgileri girmesiyle sadece kontrole tabi, uyuşturucu ya da bağımlılık yapan tüm ilaçlar, İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü'nün bu portalında kayıt altına alınacak.

Eczacı, sisteme girdiğinde kişinin aynı ilacı aynı reçete ve raporla bir kez daha aldığını görecek ve kişiye ilacı vermeyecek. Sahte veya çalıntı reçete sözkonusu olduğunda eczacı, söz konusu reçete bilgilerini sisteme girdiğinde ekranda ''çalıntı reçetedir'' uyarısı gözükecek ve ''155 polisi ara'' uyarısı yapılacak. Yeni sistemle kaçak noktalar ortadan kaldırılacak.

'Pilot uygulamadan başarılı sonuçlar elde edildi'

Hem bu tip yüksek riskli ilaç bağımlılığı ile mücadele edebilmek, bağımlıların ilaca ulaşımını engelleyebilmek, sahte reçete ve rapor hazırlayanları tespit edebilmek hem de eczacı güvenliğini sağlayabilmek için İlaç Takip Sistemi kapsamında yeni bir veri tabanı hazırlandı.

Uyuşturucu ilaçların kontrolünün yapılacağı sisteme ilişkin hazırlıkların devam ettiğini belirten Kızılay, sistemin 2011'de Ankara'da pilot olarak uygulandığını ve başarılı sonuçlar elde edildiğini söyledi.

İlaç Takip Sistemi'nin dünyada bir benzerinin bulunmadığını ve her açıdan çok başarılı bir sistem olduğunu vurgulayan Kızılay, sistemde kapalı bir nokta kalmasını istemediklerini; bağımlıların da sistemdeki boşluktan yararlanarak yüksek riskli ilaçlara ulaşabildiğini söyledi.

Kızılay, proje için Sağlık Bakanlığı İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü ile çalıştıklarını ve tüm yönleriyle desteklediklerini dile getirerek, ''İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü ve TEB, bu konuda bir çalışma yürütüyor. Sistemi Bakanlık kuracak biz de uygulayacağız. TEB olarak sistemin biran önce uygulamaya geçmesini istiyoruz'' diye konuştu.

Bağımlılar, sahte reçete ve rapor ile ilaca ulaşabiliyor

Kızılay, kağıt üzerinde ilaç takibinin mümkün olamayacağının altını çizerek, yeni sistemle eczacıların aylık il sağlık müdürlüklerine yaptıkları bildirimlerin de sonlanacağını ifade etti.
Eczacının, bir ilçeden yazılmış reçete ve raporu sorgulamasının mümkün olmadığını vurgulayan Kızılay, şunları kaydetti: ''Maalesef, bağımlı kişi hastaneden ya da hekimden boş reçete çalıyor. Daha sonra buna bir rapor uyduruyor, dozuna uygun reçete yazıyor ve eczaneye gelerek ilacı nakit satın almak istediğini söylüyor. Nakit alımlarda MEDULA sistemine kayıt yapılmadığından, sadece eczacıların kullandığı bir sisteme ilaç satışı olarak kayıt tuttuğundan bağımlı daha sonra bir başka eczaneden de ilacı temin edebiliyor. Ay sonunda eczacının satışını yaptığı ilaçlar il sağlık müdürlüğüne beyanı sonrasında da aynı kişinin aynı ilacı hangi eczanelerden temin edilmesi mümkün olmuyor. Bu ancak, şimdi hazırlanan yeni veri tabanın uygulanmasıyla olabilecek.''

Bu tip ilaçların bağımlılar tarafından temin edilmeye çalışılması durumunda eczacının can güvenliği tehdidi ile karşı karşıya kalabildiğini de belirten Kızılay, sistemin uygulamaya geçmesiyle artık bağımlının hiçbir şekilde ilaca ulaşamayacağını öğreneceğini söyledi. Kızılay, ''Bağımlının tedavisi kadar ilaca ulaşımının engellenmesi de çok önemli olduğundan, bağımlı artık 'hangi eczaneye gidersem gideyim, yasa dışı yolla bunu yapmam mümkün değil' diyecek. Devlet, bu tip ilaçların suistimalini engellemiş olacak. Sistem sayesinde bu tip yüksek riskli ilaç bağımlılığı ile mücadele edilirken, bağımlıların ilaca ulaşımı engellenecek, bağımlılar tespit edilerek tedaviye ulaşımları sağlanabilecek, sahte reçete ve rapor hazırlayanlar tespit edilecek, hem de eczacı güvenliğini sağlanabilecek'' diye konuştu.