'Ekonomik canlanma, reform eksikliğini gizliyor'

Ekonomi gazetesi Financial Times, geniş kapsamlı Türkiye konulu özel ekinde siyasi konuların yanı sıra ekonomiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Gazete, "Canlanma, Reform Eksikliğini Gizliyor" başlıklı analizinde Türkiye'de "inşaat sektöründeki patlamanın boyutu, ekonomik büyümenin ne ölçüde inşaat sektörünce sürüklendiğini yansıtıyor. Ulusal hırsın boyutu dikkate alınırsa da, bu muhtemelen değişmez. Ancak, hararetli aktivitenin, ülkenin bir köpüğün ortasında bulunduğunun bir kanıtı olup olmadığı sorusunu da gündeme getiriyor" iddialarını öne sürdü.
 

'Cari açık Türkiye'yi dış şoklara kırılgan bırakıyor'

Türk ekonomisinin geçen yıl yaklaşık yüzde 9 büyüdüğünü, büyümenin çoğunun, ithalatı artıran, krediye dayalı iç tüketimin körüklediğini kaydeden gazete, şöyle devam etti: "Sonucu, bu yılda gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 10'una ulaşması beklenen ve büyük ölçüde sıcak para girişleriyle finanse edilen, cari açıktaki artıştır. Bu da Türkiye'yi, Euro bölgesinde tırmanan bir kriz, ABD'deki yeni bir daralma veya Çin ekonomisindeki bir yavaşlama gibi bir dış şoka kırılgan bırakıyor."
 

'Cari açık, bariz bir tehlike ve sürdürülebilir değil'

Analizde HSBC Türkiye Varlık Yönetimi CEO'su Namık Aksel'in "Cari işlemler açığı, Türkiye için bariz tehlike haline geldi ve sürdürülebilir değildir" değerlendirmesine yer verildi. FT, Türkiye'nin bugünkü duruma nasıl geldiğini anlamak için on yıl önce derin bir finansal krizde bulunduğunun anımsatılması gerektiğini belirttiği analizinde, "Krizden daha güçlü olarak çıktı, sanayi temeli daha rekabetçi ve ihracata dönük, bankaları daha iyi sermayeleştirilmiş, mali pozisyonu daha sağlam ve ölçülü, ekonomisi ise dünyaya daha açıktı" ifadelerine yer verildi.
 

'İyileşmiş iklime rağmen az yapısal reform oldu'

Bunun son yıllarda "yatırımcı dostu hükümet" döneminde sağlanan canlanmanın "platformu"nu oluşturduğunu vurgulayan gazete, enflasyondaki düşüşün olumlu etkilerine dikkat çekildikten sonra "Ancak, iyileşmiş iş iklimine rağmen çok az yapısal reform oldu" dedi.

'Acilen' ele alınması gereken alanlar

Bu bağlamda ekonomistlerin, acilen üzerinde durulması gereken bazı alanlara işaret ettiklerini kaydedilen analizde "Biri, artırılması gereken iç tasarruf oranıdır. Bu da GSYH'nın yüzde 40'ını oluşturan 'saklı ekonomi'nin ele alınmasını gerektirir" denilirken, kayıt dışı ekonominin yılda 300 milyar dolar anlamına geldiğine dikkat çekilerek, "Bu kara ekonomi, yüksek enflasyon döneminin sonucudur ve enflasyon yok olurken iyice daralmalıdır" değerlendirmesi de yapıldı.

İngiliz gazetesine göre, iyileştirilmesi gereken konulardan biri de katma değer potansiyelidir. İthalatın yüzde 70'ini ara mallardan oluştuğuna işaret eden gazete, Türkiye'de ithal ikamesine, nükleer enerji dahil, alternatif enerjiye, araştırma ve geliştirmeye ile sanayi temelin kalitesinin iyileştirilmesine ihtiyaç bulunduğunun altını çizdi.
 

'Büyüme modeli tümüylegözden geçirilmeli'

Hükümetin ideal olarak ayrıca, doğrudan vergilerin toplam tahsilattaki payının artırılması, istihdam maliyetinin azaltılması için işgücü piyasasının modernize edilmesi, başta ticaret mahkemeleri olmak üzere yargı sisteminin reform edilmesi amacıyla da daha çok çaba göstermesinin de istendiği analizde şöyle devam edildi: "Cari işlemler açığı, ekonominin haricen rekabetçi olmadığının bir işaretidir. Citigroup'taki ekonomistler, kısa bir süre önce ülkenin, kısa vadeli yabancı sermaye girişlerine olan bağımlılığının üstesinden gelinebilmesi için büyüme modelinin tümüyle yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini savundular. Çünkü makroekonomideki hiper aktivitesine karşın hükümet, uzun bir süreden beri var olan, devam eden ve sürdürülebilir olmayan bu bağımlığı çözemedi. Ekonomistler, Türkiye'nin cari işlemler açığını yok etmesinin gerekmediğini söylüyorlar. Tek yapması gereken, açığı azaltmaktır."

FT, analize son verirken Ankara'nın cari açığının yüzde 6'da istikrarlı bir biçimde tutabileceğini kanıtlaması gerektiğini belirterek, "Sürdürülebilir büyüme, sadece onu engelleyen duvarları yok ederek sağlanabilir" sözlerine ekledi.