'Erdoğan, Türkiye'nin tutumunu daha da sivrileştirdi'

NATO Zirvesi öncesi Türkiye'nin füze kalkanına ilişkin tutumunu daha da sertleştirdiği öne sürüldü. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın zirve öncesi Türkiye'nin pozisyonunu "sivrileştirdiği" yorumunu yapan gazete, diplomatların, Ankara'nın NATO'nun kalkanı inşa etmesini bloke etmesini beklemediklerine, Türkiye'nin, zirvede Erdoğan'ın gündeminin ne kadarında israr edeceğinin de belli olmadığına dikkat çekti, "Ancak Türkiye'nin pozisyonunun, onu Washington ile karşı karşıya getirme potansiyeli var" görüşünü de dile getirdi. ABD'nin çok satan gazetesi Wall Street Journal, füze kalkanı sistemine ilişkin karar verileceği NATO Zirvesi öncesi Türkiye'nin yaklaşımına ilişkin, "Türkiye, Kalkan Üzerinde Kontrol İstiyor" başlıklı haberinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarını kastederek "Başbakan, koşulları artırdı, NATO planı için Türk Komutanının gerektiğini söylüyor" spotunu kullandı.

"Kilit" ittifak toplantısı öncesi Türkiye'nin, kalkan sisteminin radarlarına evsahipliğini yapmak için kalkanda bir liderlik rolünü isteyeceğini söylediğini kaydeden gazete, Başbakan Erdoğan'ın Türkiye, NATO'dan,bir Türk komutanının görevlendirmesini talep edeceğini söylediğini belirterek şöyle devam etti: "Sayın Erdoğan, bu hafta Lizbon'da yapılacak NATO liderleri zirvesi öncesi ülkesinin tutumunu sivrileştirerek Türkiye'nin diğer başlıca kaygıları arasında sisteminin radar sensörlerinin nereye konuşlandırılacağı ve durdurulan füzelerin parçalarının nereye düşeceğinin de bulunduğunu söyledi."
 

'NATO kalkanı Türk hükümetini zor duruma soktu'

WSJ, Türkiye'nin sistem konusunda haftalarca, başta ABD ile olmak üzere müzakereler sürdürdüğüne işaret ettikten sonra "NATO kalkanı Türk hükümetini zor bir duruma soktu. ABD'nin bölge politikaları, Türkiye'de popüler değil" değerlendirmesini de yaptı. Türk liderlerinin de kamuoyu önünde NATO ile İran arasında bir tercih yapmak durumunda kalmamak için yoğun bir çalışma yaptığı kaydedilen analizde Ankara'nın İran'ın tehdit olarak zikredilmemesini istediğini, ABD'nin ise, kalkanın inşa edilmesinin başlıca nedeni olarak defalarca İran'ı gösterdiği anımsatıldı. Gazete şöyle devam etti: "NATO nezdinde görevli Avrupalı bir büyükelçi, füze savunması konusunda Türklerin son haftalarda daha 'zor' olduğunu söylüyor. Bir ABD Savunma yetkilisi de, geçen hafta ABD yetkilileriyle yapılan bire bir görüşmede Türk yetkililerinin savunma sisteminin komutasını talep etmediklerini ifade etti. Diplomatlar, Ankara'nın sonunda NATO'nun kalkanı insa etmesini bloke etmesini beklemiyorlar ve Türkiye'nin, Portekiz'deki zirvede Sayın Erdoğan'ın gündeminin ne kadarında israr edeceği belli değildi. Ancak Türkiye'nin pozisyonunun, onu Washington ile karşı karşıya getirme potansiyeli var."
 

'Türkler sert oynuyor'

Amerikan gazetesi, isminin açıklanmasını istemeyen bir NATO yetkilisinin de, "Müttefikler arasındaki müzakereler sürüyor ve açık ki Türkler sert oynuyor" sözlerini de aktarırken aynı yetkilinin, zirve görüşmelerinde İran'ın zikredilip zikredilmeyeceği ve sistemin tüm Türkiye'yi kapsayıp kapsamayacağı gibi "ilkesel konular"a odaklanması beklendiğini belirttiğine dikkat çekti. Buna karşın aynı yetkili, Başbakan Erdoğan'ın Pazartesi günü dile getirdiği, komuta ve kontrolün kimde olacağı gibi hususların çoğunun ise, muhtemelen zirve sonrasının görüşüleceğini de belirtti. WSJ, bu çerçevede "ABD Savunma yetkilisi, 'potansiyel yeni bir komuta yapısının yerini görüşmek için erken olduğu"nu söylediğini de kaydettiği haber analizinde şunları yazdı: "Sayın Erdoğan'ın üst düzey bir danışmanına göre, Türkiye'nin, parmağını kalkanın düğmesi üstünde tutmak gibi bir isteği yok. Diplomatlar da, gelen füzeleri durdurmak için zaman çerçevesi, siyasi kontrole imkan tanımayacak kadar kısadır diyorlar. Bu da, kalkanın, tüm NATO üyelerince önceden belirlenen angajman kurallarına göre işleyeceği anlamına geliyor. Sayın Erdoğan'ın, füze kalkanı karargahının Türkiye'de olması çağrısında bulunmadı. Ancak üst düzey danışmanı, Türkiye'nin, kalkan karargahına, mühtemelen, Batı Türkiye'de, NATO'nun İzmir'deki üssünde evsahipliğini yapmayı umduğunu söyledi."

WSJ, haber analizinin son bölümünde de NATO'da kararların konsensüs ile alındığını, bunun da ittifakın 28 üyesinin herhangi birinin veto hakkı olduğu anlamına geldiğini vurgulayarak Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun da, geçen ay Türkiye'nin NATO'nun kendi savunması için gerekli gördüğü bir projeye karşı çıkmasının söz konusu olmadığı sözlerini anımsattı.