Erdoğan ve Soylu'nun yetkilerini artıran teklif, jet hızıyla Adalet Komisyonu'nda!

AKP, önceki gün 45 milletvekilinin imzasıyla “Kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine ilişkin kanun teklifi”ni TBMM Başkanlığı’na sundu. Teklifin içeriğinde Cumhurbaşkanı ile İçişleri Bakanı’na tanınan yetkilerin artırılması da isteniyor.

TÜRKİYE’YE GRİ LİSTE UYARISI

Teklifin hazırlanma nedeni olan OECD bünyesindeki FATF’nin (Mali Eylem Görev Gücü-Financial Action Task Force), Türkiye ile ilgili 2018 yılı verilerine dayanarak 2019’da paylaştığı raporda, 40 öneri bulunuyordu. FATF, Türkiye'nin coğrafi konumu nedeniyle insan, göçmen, uyuşturucu ve yakıt kaçakçılığı riski ile terör saldırısı tehdidinin yüksek olduğu bir ülke olduğuna dikkat çekerek, kara para aklamaya ve terörün finanse edilmesine karşı mücadelede ciddi eksiklikleri bulunmasına karşı “standartlarını yükseltmesi” uyarısı yapmıştı. Türkiye'nin bir yıllığına izleme sürecine girdiği, kriterler yerine getirilmezse “gri listeye” alınacağı da açıklanmıştı.

KARAR YETKİSİ CUMHURBAŞKANI’NDA

Kanun teklifi ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) yaptırım kararlarının uygulanması için gereken yasaklama kararları ile bu kararların kaldırılmasına ilişkin kararlar, Cumhurbaşkanı’nın Resmi Gazete’de ilan edeceği kararlarla uygulanacak. Cumhurbaşkanı, “tavsiye” üzerine Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yaptırım listesine alınan kişi ve kuruluşların hesapları ile bu kişi ve kuruluşlarla dolaylı olarak ilişkisi bulunan ya da onun adına hareket eden hesapları dondurabilecek.

BANKALAR BİLGİ VERECEK

Teklif ile Yardım Toplama Kanunu’nda da değişiklik öngörüldü. Dernek yardım toplamak için başvurduğunda, İçişleri Bakanlığı ve valilik tarafından konusu ile sınırlı olmak kaydıyla kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar dahil tüm kişi ve kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemeye yetkili olacak. İzinsiz yardım toplayanlara mevcut kanunla 700 TL ceza verilirken, teklifle para cezası miktarı 5 bin TL’den 100 bin TL’ye kadar yükseltilecek. İnternet ortamında yapılması halinde ise verilecek ceza 10 bin TL’den 200 bin TL’ye kadar yükseltilecek. Teklif ile Dernekler Kanunu’na “merkezleri yurt dışında bulunan dernekler ve vakıflar” da eklendi. Merkezleri Türkiye dışında bulunan dernek ve vakıflar da İçişleri Bakanlığı denetimine girmiş olacak.

İÇİŞLERİ BAKANI DERNEK KAPATABİLECEK

Dernekler Yasası’nda yapılacak diğer değişiklikle; terör, uyuşturucu ve malvarlığının aklanmasından hüküm giyenler dernek yöneticisi, denetçisi olamayacak. İçişleri Bakanı, hakkında bu tür soruşturma başlatılanları görevden uzaklaştıracak. Bunu yeterli görmediği takdirde yönetimlerine kayyım atayabilecek, “gecikmesinde sakınca bulunması durumunda” da derneği geçici olarak faaliyetten alıkoyarak mahkemeye başvuracak. Mahkeme 48 saat içinde kararını verecek.

JET HIZIYLA ADALET KOMİSYONU’NDA

TBMM Başkanlığı’na önceki gün sunulan kanun teklifi, jet hızıyla Adalet Komisyonu’na geldi. Adalet Komisyonu Başkanı Yılmaz Tunç başkanlığında toplanan komisyonda, teklif sahibi AKP İstanbul Milletvekili Abdullah Güler, teklifin amacını “Terör örgütleri ve terörizmin farklı biçimleri ile yıllardır mücadele ediyoruz. Uzun yıllardır yaptığımız mücadeleden çıkardığımız ise uluslararası iş birliği olmadan terörizmle mücadele olmayacağıdır. Uluslararası standartlarda tespitlerin yapılması ile ilgili önemli organlarından biri de FATF. FAFT, kuruluş amacı doğrultusunda ülkeleri incelemektedir. Alınan rapor kapsamında ülkemizce gerekli düzenlemelerin yapılması önerilmiştir” diye açıkladı.

CHP’Lİ EMRE’DEN ‘ACİLİYET’ ELEŞTİRİSİ

Adalet Komisyonu CHP Sözcüsü Zeynel Emre, getirilen kanun teklifinin son ana sıkıştırılmasını ve gerekçede açıklananlar dışında konuyla ilgisiz maddelerin yer almasını şöyle eleştirdi:

“Çalışmalarda aşamadığımız ve artık iyi niyet görmediğim bir hususun altını çizmek istiyorum. Böylesine önemli bir mesele, dün 11.00 itibariyle teslim edildi. ‘Gruplar anlaştı’ gibi ifade edilemez. Böyle kanun teklifleri komisyon üyelerine belirli bir sürede teslim edilmeli ki kaliteli bir yasama yapılsın. Burası tuğla fabrikası değil, hızlı değil kaliteli üretim yapılmalı. ‘Acil’ olarak nitelendirilemez. Türkiye’nin eksik olduğu kısımlar, 2019 Aralık ayında uyarılmış. Mali Eylem Görev Gücü’nün 40 tavsiye kararı var, uygulamadaki etkinliği görebilmek için 11 kriter belirlenmiş. Bu süre zarfında aralıksız sizin iktidarınız var, son 24 saate nasıl sıkıştırıldığının birinin izah etmesi lazım. Bir, yumurta kapıya gelince ‘aman gri listeye gireceğiz’ diye getiriliyor. İki, kaliteli yasama istenmiyor. Üç, ‘muhalefet bizim yanlışımızı ifşa etmesin.’ Bu konuştuğumuz yasa maddelerine baktığımızda, konuyla ilgili olmayan maddeler de var. Bir şeyi ıskalamayalım. Türkiye’deki yargıya güvenin bu kadar düşük olduğu ortamda, güveni artırmak bu komisyonun görevleri arasında.”

İRFAN FİDAN TEPKİSİ

Emre, Yargıtay’da yapılan Anayasa Mahkemesi seçimlerinde İrfan Fidan’ın en yüksek oyu almasını da “Yargının içinde bulunduğu durumu görmemiz açısından ibretlik. ‘Gözümüzü kapatırız, içinde bulunduğumuz durum böyle’ gibi endişeler taşınıyorsa; bu komisyon, bu ülkeye en büyük zararı vermiş olur” diyerek eleştirdi.

‘KANUN TEKLİFİ, POLİTİK ÇIKARLAR EKSENİNDE GETİRİLMİŞ’

Komisyon Üyesi ve HDP Ağrı Milletvekili Abdullah Koç, kanun teklifine dün ulaşabildiğini belirterek, şöyle konuştu:

 “Bu kanun teklifinin Türkiye’deki hukuk kurumlarının istekleri doğrultusunda şekillenmediğini biliyoruz. BMGK’nin Türkiye’ye dayatmasıyla getirilen kanun teklifi. Türkiye’ye ilişkin uluslararası hukuktan dayalı birden fazla talepleri var. BM, insan hakları ve temel özgürlüklerinin korunması yönünde uyarı yapıyor. İfade özgürlüğünün kısıtlanmamasına ilişkin tavsiye kararları var. Türkiye gerçek anlamda insan hakları konusunda sıkıntıyla karşı karşıya olan bir ülke. Özellikle BM’nin Türkiye’ye sunmuş olduğu insanların zorla kaybettirilmesine ilişkin olaylar var. Mehmet Bal’dan 24 Ocak’tan bu yana haber alınamıyor. 500 gündür Yusuf Bilge Tunç da kaybedilen insanlardan birisi. Türkiye, düşünce özgürlüğü konusunda gazetecilerin içeride olmasına ilişkin dünyada ilk sıralarda yer alıyor. RTÜK’ün yayınlar üzerindeki baskıcılığı yüksek. Yargının bağımsızlığının olmadığı ortamda, acelece bu kanun teklifinin önümüze gelmesi manidar. Bir hukuk reformu olacak bir yasa teklifi olabilseydi, politik çıkarlar eksenin de getirilen bir kanun teklifi olduğunu görüyoruz. Bu torba yasalar çıktıktan sonra sıkıntılar yaratıyor aradan bir yıl geçmeden yeni düzenlemeler ile karşı karşıya kalıyoruz.

ARINÇ VE FİDAN TEPKİSİ

Komisyon Üyesi ve İYİ Parti Antalya Milletvekili Hasan Subaşı, “Bu konuyu bir an önce değil, enine boyuna tartışmak gerekir. Yıllardır bize çok çektiren terörde, çok ciddi mesafeler alındı. İçişleri’nin açıkladığı gibi terörist sayısı 320’lere düştüyse bu önemli bir gelişmedir ama sadece kolluk güçlerinin gayreti ile olmayacağını 30 yılda görmüşüzdür. Terör ile mücadelede hukuk ve adalet güvencesi etkindir. Ekonomideki zorluklar nedeniyle hükümet, ‘adalet ve hukuk reformu’ diye teklif getirmektedir. Olgunlaştıramadığımız için son derece rahatsızız” dedi.

Bülent Arınç’ın tahliye çıkışı yapmasını anımsatan Subaşı, “Bülent Arınç’ı beğenirsiniz beğenmezseniz, görevinden oldu. Hukukçular konuşamazsa, bunun sonu nereye varır” diye sordu.

Subaşı’nın bir eleştirisi de İrfan Fidan’ın Anayasa Mahkemesi seçimlerinde en yüksek oyu almasına yönelik oldu. Subaşı, “’Yükselterek kızağa mı alınır’ diye bir hava esti. Bu kadar çok sembol davaya konu olmuş bir ismi ‘Anayasa Mahkamesi’ne nasıl sokarız’ diye düşünülüyorsa özellikle AK Partililerin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi hakkında düşünmesi gerekiyor” diye konuştu.

‘İLGİLİ TEK MADDE YOK’

Komisyon Üyesi ve HDP Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki de “Bunu götürelim, birinin eline verelim. İçinde kitle imha silahlarının finansmanının önlenmesine ilişkin tek somut madde görürse alkışlayalım” eleştirisi yaptı.

‘SON GÜN ÇALIŞMASI’

Komisyon Üyesi ve CHP İstanbul Milletvekili Turan Aydoğan, “Kanun teklifi alelacele getirildi. Ligden düşmemizin son günü bu çalışmaları yapmak, parlamentonun küçümsendiğini gösterir” dedi. Aydoğan, maddelerin muallakta bırakıldığını ve soyut olduğunu söyledi.