‘Fırsatçı virüs’

Ciltte kabartı, kaşıntı ve döküntülerle kendini gösteren zonadan aşı ile kurtulmak mümkün. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Esin Şenol, “2006 yılında FDA tarafından onaylanan tek doz aşı tedavisi ile 50 yaşından sonra zona hastalığından korunmak mümkündür. Zona bir kez geçirildikten sonra da nüksedebilen bir hastalık, bu sebeple 50 yaş üstü herkeste bu aşıyı öneriyoruz. Aşı cilt altına yapılıyor suçiçeği aşısı gibi aynı, çocuklarına yaptıranlar bilirler” dedi.

Kaşıntı ve döküntü

Çocukken suçiçeği hastalığına sebep olan “varisella zoster” adlı aynı virüs, zona hastalığına da neden oluyor. Bu virüs bir kez vücuda yerleştikten sonra vücudun bağışıklık sisteminin zayıf düşmesini bekliyor ve fırsat bulduğunda harekete geçerek zona hastalığının ortaya çıkmasına sebep oluyor. Suçiçeği geçirmiş insanlarda gizli saklı kalan virüs, kişinin bağışıklık sisteminde yaşanan küçük ya da büyük zayıflamalar sonrası baş gösteriyor ve ağrılı sinir ucu iltihabıyla seyreden, ciltte kabartı, kaşıntı ve döküntülere neden olan bir klinik tablo şeklinde seyrediyor. Zona hastalığı en fazla vücudun sırt, göğüs, boyun, bel, karın, yüz, kafa ve kalça bölgelerinde ortaya çıkıyor. Prof. Esin Şenol ile zona hastalığı hakkında merak edilenleri konuştuk.

- Hastalık en çok kimlerde görülüyor?

Hemen her yaş grubunda zona hastalığı görülebilir ancak 50 yaş üzerindeki kişilerde risk daha yüksektir. Bu durum yaşlılıkta vücudun bağışıklık sisteminin zayıflaması ile açıklanabilir. 50 yaşta bu trend iyice belirginleşmeye başlıyor, 60 yaş üstünde artık 3’te 1’lere falan çıkan olasılıklardan söz ediyoruz.

Bağışıklık sisteminde kırılma dediğim hastalıkların da 60 yaş üstüne eşlik ettiğini tahmin edebilirsiniz. Hastalıkta cinsiyet ayrımı yok ancak kadınlarda daha sık gibi duruyor.

- Ne zamandan beri zonanın tedavisinde aşı uygulaması yapılıyor?

2006 yılında FDA tarafından onaylanan tek doz aşı tedavisi ile 50 yaşından sonra zona hastalığından korunmak mümkündür.

- Peki, geri ödeme kapsamında mı bu aşı?

Aşı geri ödeme kapsamında değil. Ancak maliyeti de çok yüksek bir aşı değil.

- Peki, aşıyı tek sefer olmak yeterli mi?

Evet, şimdiki bilgilerimiz onu söylüyor. 2005’ten beri kullandığımız bir aşı.

‘Ağır da geçebilir’

- Zonanyı öldürücü boyutta bir hastalık olarak değerlendirebilir miyiz?

Bazen, zonayı şöyle tarif ederim; kimde, nerede, nasıl seyredeceği belli olmaz. Çok ağrılı, sancılı, kabarcıklı lezyonlar şeklinde de seyredip geçirebilirsiniz, çok daha az etkilerle de geçirebilirsiniz.

- Hasta mutlaka zona geçirdiğini fark eder mi ya da bir hekime gitmek zorunda kalır mı?

Kesinlikle eder. Çünkü genellikle ağrı çok yoğundur.

- Bu konudaki aşılama oranı nasıl ülkemizde?

Maalesef yeterli değil.

- Bu aşıyla tam korunma mümkün değil mi?

Yüzde 50’nin üzerinde korunma mümkün. Söylediğim ciddi durumları engelleme olasılığı çok daha yüksek. Zona geçirmenizi %50’nin üzerinde önlüyor ama diğer söylediğim o ağrı ve sancıları çok daha yüksek oranlarda önlüyor. Sağlıklı ve fonksiyonel yaşlanmanın yolu aşılanmaktan geçiyor.

50 yaş üstüne aşı

- Aşıyı nasıl uyguluyoruz?

Zona bir kez geçirildikten sonra da nüksedebilen bir hastalık. Bu nedenle 50 yaş üstü herkeste bu aşıyı öneriyoruz. Aşı cilt altına yapılıyor. Suçiçeği aşısı gibi... Canlı bir aşı olduğu için gebelere ve büyük bağışıklık sistemi baskılanmaları yaşayan hastalara yapılmıyor. Canlı bir aşı olduğu için enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişlik, kanama oluşumu, sıcaklık hissi ve hafif ağrı görülebilir. Bunlar birkaç gün ile bir hafta içinde geçer. Hastalığı bir kez geçirmiş herkese de aşı yapılmasını öneriyoruz.