Gazze için ateşkes umudu

İsrail'in Gazze'ye saldırılarının 12. gününde ateşkes her zamankinden daha yakın. Fransa Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy'nin makamından yapılan açıklamada, Sarkozy'nin, İsrail ile Filistin Özerk Yönetimi'nin, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek tarafından dün gece Şarm El Şeyh'te sunulan Fransız-Mısır planını kabul ettiği ifade edildi.

Açıklamada, Sarkozy'nin bu gelişmeden memnuniyet duyduğu ve ateşkes planının bir an önce yürürlüğe konulması çağrısı yaptığı belirtildi. Mısır ve Fransa'nın önerdiği ateşkes planı BM Güvenlik Konseyi'nde başlıca ülkelerin de desteğini almıştı.

Ancak Sarkozy’nin açıklamasında ateşkesi kabul eden taraflardan biri olarak, Hamas anılmadı. İsrail ve Hamas ise, Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy'nin İsrail ile Filistin Özerk Yönetimi'nin Fransa-Mısır ateşkes planını kabul ettiğini açıklamasına rağmen, bu konudaki görüşme ve değerlendirmelerin sürdüğünü bildirdi.

Bunun yanında İsrail Başbakanlığı, Mısır'ın İsrail ile Hamas arasında bir ateşkes anlaşmasına arabulucu olma önerisini görüşmeye hazır olduklarını açıkladı. İsrail hükümet sözcüsü Mark Regev de, güneyde sürdürülebilir bir sükunetin, Gazze'den İsrail'e yönelik düşman ateşinin tümüyle durması ve Hamas'a etkili bir silah ambargosu temelinde olacağını vurguladı. Haaretz Gazetesi'ne göre, İsrail'den bir heyet, önerileri görüşmek üzere önümüzdeki günlerde Kahire'ye gidecek.

Bugün Hamas ise, Gazze barış planını değerlendireceğini bildirmiş, İsrail de, ateşkes sağlanması önerisini olumlu bulduğunu açıklamıştı.

Ateşkes önerisi, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek tarafından Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy ile Şarm El Şeyh'de yaptığı görüşmenin ardından açıklanmıştı. Söz konusu plan, Gazze'ye insani yardımlara izin verilmesini ve İsrail'le sınır güvenliğine yönelik görüşmeler yapılmasını öngörüyor.

İsrail güvenlik kabinesi ise, operasyonların 3. safhası olan, İsrail silahlı güçlerine, Gazze Şeridi'ndeki kent merkezlerine girme izni verilip verilmeyeceği konusunda yapılacak oylamayı erteleme kararı aldı.

Öte yandan Gazze'de insani yardım amacıyla verilen üç saatlik aradan sonra İsrail askerleriyle Filistinli militanlar arasında çatışmalar yeniden başladı. İsrail bugün, Gazze Şeridi'ne insani yardım götürülmesi için bir koridor açılacağını ifade etmiş ve  bu yardımın yerine ulaşabilmesi için her gün 3 saat bombardımanı keseceğini belirtmişti.

Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde faaliyet gösteren en büyük telefon ve internet şirketi PalTel ise Gazze Şeridi'nde haberleşme sisteminin 24 saat içinde tümüyle duracağı uyarısında bulundu. PalTel yetkilisi, Gazze'deki sistemin elektrik ihtiyacının büyük ölçüde jeneratörlerle karşılandığını, ancak bunların yakıt ihtiyaçlarının sağlanamaması nedeniyle jeneratörlerin de devre dışı kaldığını belirtti. İsrail'in Gazze'ye sağladığı akaryakıtın ancak iki gün yetebilecek düzeyde olduğunu kaydeden yetkili, bundan sonra şirketin sistemin çalışmasını tümüyle durduracağını bildirdi.

Türkiye'ye uluslararası güç oluşturma görevi

Uluslararası haber ajansı AP, Ortadoğu'daki diplomatlara dayandırdığı haberinde, Gazze'de Türkiye'ye uluslararası güç oluşturma görevi verileceğini duyurdu. Gazze 'de kurulucak uluslararası gücün nasıl bir rol oynayacağı ise henüz bilinmiyor. Türkiye bu konuda henüz bir açıklama yapmadı.

12 gündür neler oluyor?

İsrail'in "Hamas hedeflerine yönelik" diye başlattığı saldırı, İsrail kara, hava ve deniz kuvvetleriyle sürüyor. Operasyonlarda 570'den fazla Filistinli öldü ve 2700'den fazlası da yaralandı.

İsrail ordusu, "Dökme Kurşun Operasyonu" adı altında başlattığı Gazze'ye yönelik saldırılarda 12 gündür 1000 dolayında hedefi vurdu. Ordu, dün gece de Gazze Şeridi boyunca 40 noktayı hedef aldı. Bu hedefler arasında roket rampaları, Hamas militanları, militanlarca kullanılan sığınaklar da yer alıyor. Alınan bilgiye göre, militanların evlerinin altında bulunan ve saklanmaları için kullanılan 10'un üzerinde tünel de vurulan hedefler arasında yer alıyor.

İsrail'in kullandığı son teknoloji bombalar da dikkat çekiyor. Askeri uzmanlar, 155 milimetrelik obüsler aracılığıyla atılan bombaların, İsrail ordusunca ilk kez bu operasyonda kullanıldığının görüldüğünü belirtiyorlar. Savaş uçakları ya da Apaçi veya Kobra helikopterlerinden değil, obüslerden atılan bu bombalar, aslında tek bir bomba ve havada, havai fişek benzeri görüntüler oluşturarak açılıyor. Bu bombaların kullanılma amacının, yerde bulunan patlayıcıların tahrip edilmesi olduğu ifade ediliyor. Bu tek bombadan dağılan parçacıkların her biri, yere yaklaştığında infilak ediyor ve yüzeydeki mayın ve patlayıcı tuzaklarını bertaraf ediyor.

Uzmanlara göre, bunlar bilinen misket bombalarından farklı ve kimyasal bir karışım. F-16'lardan ve taarruz helikopterlerinden yapılan bombardımanlarda ise yerden gelecek füze tehditlerine karşı hedef şaşırtmak için ısı saçılıyor ve bu ısı, bombaların atıldığı sırada beyaz sisler yayıyor. Roket veya füzelerin ısıya karşı duyarlı olması ve bu hedeflere kilitlenmesi nedeniyle, dağılan ısı yerden atılan füzeleri yanıltıyor.

Bombardımanlarda gözlenen ve geceleri kullanılan salkım aydınlatma mermileri de, operasyondaki askerlerin gece koşullarında etraflarını, muhabere sahalarını görebilmelerini sağlıyor.

Meşal Rusya'dan kesin bir tutum göstermesini istedi

Hamas'ın siyasi lideri Halid Meşal, İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılar karşısında Rusya'nın "sert ve kesin bir tutum" göstermesini istedi.

Hamas, yaptığı yazılı açıklamada, Meşal'in, Şam'da Rus yetkili Aleksandır Saltanov ile görüşmesinde, Rusya'dan "kimseye acımayan siyonist saldırı karşısında sert ve kararlı bir tutum takınmasını" istediğini belirtti.

Meşal'in "Gazze Şeridi'nde Filistin halkının iradesini yok etmeye yönelik haksız ve barbar savaşı kınadığının" ifade edildiği açıklamada, Hamas'ın siyasi liderinin, siviller ve bir BM okuluna yönelik saldırılara uluslararası toplumun sessiz kalmasını eleştirdiği de kaydedildi. Saltanov'un ise "Gazze'deki olaylardan üzüntü duyulduğunu" ifade ettiği açıklandı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan bu sabah yapılan açıklamada, Saltanov'un görüşmede, Hamas ile İsrail arasındaki meselenin siyasi ve diplomatik yollardan çözülmesinin gerektiğini vurguladığı, Hamas yönetimine, ''Gazze Şeridi'ndeki halka sorumlu bir biçimde davranması'' çağrısında bulunduğu belirtilmişti. Meşal'in Rusya, BM, AB ve ABD'nin oluşturduğu Orta Doğu Dörtlüsü'nden bir yetkili ile alışılmışın dışındaki bu görüşmesinde, ''böyle bir çözüme katılmaya hazır olduğunu söylediği'', ancak İsrail'in Hamas'a teslim olma şartı koymasının kabul edilemez olduğunu kaydettiği ifade edilmişti.

Türkiye'nin oluşturacağı barış gücünden memnun oluruz

İsrail'in Ankara Büyükelçisi Gabby Levy, Gazze'ye uluslararası bir barış gücünün konuşlandırılmasını, ilke olarak, olası bir düzenlemenin şartı olarak gördüklerini, bu gücün Türkiye tarafından oluşturulmasını memnuniyetle karşılayacaklarını bildirdi. Levy, Gazze'de Türkiye'ye uluslararası güç oluşturma görevi verileceği haberine ilişkin bir soru üzerine, söz konusu haberden bilgisinin olmadığını ifade etti.

Ancak prensipte, İsrail'in varılacak olası bir düzenlemede olmasını şart koşacağı hususlardan birinin, ilke olarak, uluslararası bir gücün Gazze Şeridi'ne etkin biçimde konuşlandırılması olduğunu belirten Levy, "söz konusu gücün, şu anda yaşananların tekrar etmesini önleyeceğini, bunun da öncelikle, Çin, İran, Lübnan gibi ülkelerden silah ve roketlerin sızmasının tamamen durdurulması anlamına geldiğini" kaydetti. Bu gücün Türkiye tarafından oluşturulması halinde bunu memnuniyetle karşılayacaklarını ifade eden Levy, "Çünkü Türkiye, Orta Doğu'da böyle bir rolü yerine getirecek kabiliyetleri üstünde barındıran, bizim güvenimize sahip bir ülke. Bu hem Türkiye, hem herkes için bir fırsat olabilir" dedi. Levy, bununla birlikte, bu konuda bir yargıda bulunamayacağını, çünkü haberlerin doğruluğu hakkında bilgisinin olmadığını belirtti.

Çok basit bir amacı var

Fransa Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy'nin, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ile hazırladıkları ateşkes planını İsrail ve Filistin Yönetimi'nin kabul ettiği yönündeki açıklamasına ilişkin olarak da, bunu söylemek için daha erken olduğunu, ancak diplomatik faaliyetlerin sürdüğünü söyledi.

İsrail Başbakanı Ehud Olmert'in bürosundan yapılan, ateşkes önerisinin olumlu bulunduğu yönündeki açıklamayı hatırlatan Levy, Olmert'in ve Savunma Bakanı Ehud Barak'ın, girişimin içeriği hakkında detaylı bilgi edinmek üzere danışmanlarını Mısır'a gönderdiklerini bildirdi.
Levy, Gazze'ye düzenlenen operasyonların "çok basit" bir amacı olduğunu ifade ederek, amacın "Filistin halkını ya da Hamas'ı yok etmek değil, 1 milyon İsrailliye sürekli olarak düzenlenen roket saldırılarına son verilmesi" olduğunu öne sürdü.
Dünyadaki hiçbir sorumlu hükümetin böyle bir duruma hoşgörü gösteremeyeceğini savunan Levy, sivillerin ölümünü gösteren fotoğraf ve görüntülerden herkes gibi kendilerinin de acı duyduğunu, ancak burada sorulması gereken sorunun, "yaşananlardan ötürü kimlerin suçlanması gerektiği sorusu" olduğunu kaydetti.
 

Rice ateşkese destek verdi

ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Washington'ın, Mısır ile Fransa'nın Gazze için ateşkes girişimini desteklediğini söyledi. Rice, BM'de gazetecilere yaptığı açıklamada, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in ateşkes girişimini alkışladığını kaydederek, İsrail ile de bu girişim yönünde hareket etmenin önemiyle ilgili yakın temas halinde olduğunu ifade etti. ABD Dışişleri Bakanı Rice, sağlanacak bir ateşkesin kalıcı olması gerektiğini kaydederek, şöyle devam etti: "Bir ateşkesin gerekli olduğuna inanıyoruz ancak bu önceki duruma dönülmesine izin vermeyecek bir ateşkes olmalı."

Sivil ölümlerinden kaçınılması imkansız

Bu trajik duruma son vermek için ellerinden geleni yaptıklarını söyleyen Levy, ancak bu coğrafyada ve bu demografik karakterde, sivil ölümlerden kaçınılmasının hemen hemen imkansız olduğu görüşünü dile getirdi. Levy, Hamas'ın okullardan, camilerden, evlerin içinden roket saldırıları düzenlediğini anlatarak, "Böyle bir durumda ne yapabilirsiniz? Halkınızı korumak için harekete geçmelisiniz, ama maalesef bazen sivil nüfus da etkileniyor" dedi. Aslında Gazze'deki sivil halkın, başlarına gelenlerden ötürü Hamas liderliğini suçlaması gerektiğini ifade eden Levy, bir tek sivilin ölümünün bile gerekçesi olamayacağını, ancak bu tür bir savaşta, bundan kaçınmanın hemen hemen mümkün olmadığını, örneğin Irak ve Afganistan savaşlarında, askerlerden daha fazla sayıda sivilin yaşamını yitirdiğini söyledi. "Hamas'ın korkakça kendi halkını esir aldığını ve onları kalkan olarak kullandığını" savunan Levy, "Durumun trajikliği bu. Bence Gazze halkının şikayet edeceği tek adres var, o da Hamas liderliği" diye konuştu.

Levy, bir soru üzerine, Gazze krizinin İsrail-Filistin barış sürecine geçici olarak olumsuz etkisinin olacağını, ancak askıya alınan sürecin yeniden başlayacağını inancının tam olduğunu belirtti. Güvenlik, sınır gibi birtakım konularda farklılıklar olsa da, iki devletli çözümün her iki tarafça da kabul edildiğine dikkati çeken Levy, Türkiye ara buluculuğunda yapılan İsrail-Suriye dolaylı görüşmelerinin de yeniden başlayacağına yönelik umudunu dile getirdi.
 

Türkiye'nin yapıcı rolü

Gazze'de yaşananların Türkiye-İsrail ilişkilerine olası etkilerine de değinen Levy, ilişkilerin iki taraf için de çok önemli olduğunu kaydederek, iki ülke arasındaki tarihi bağlara ve savunma, ticari, siyasi alanlardaki iyi ilişkilere atıfta bulundu. Levy, "O yüzden, Gazze krizi sona erdikten sonra, ki umarım kısa sürede sona erer, Türkiye'nin, bölgemizde barış sağlamaya yönelik yapıcı rolünü yerine getirebileceği bir sonraki aşamaya geçebiliriz" şeklinde konuştu. Levy, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Olmert arasında Türkiye'de yapılan görüşmenin içeriğine dair bir soru üzerine de, görüşmelerin tümüne katılmadığını, ancak katıldığı görüşmede, Gazze'ye operasyonun gündeme gelmediğini, Olmert'in, sadece genel ifadelerle "İsrail'e karşı düzenlenen saldırılara son verilmesi gerektiği"nden söz ettiği, ancak İsrail'in niyetleriyle ilgili bilgi vermediğini aktardı. İsrail'in Gazze'de " ahtapot bomba" kullandığına dair iddiaların hatırlatılması üzerine de Levy, bunu kesin bir dille yalanladı. Levy, söz konusu bombanın açık alanda kullanıldığını ve "düşman güçleri" şoke edici etkisinin olduğunu, onların ellerini kaldırıp silahlarına başvurmasını önlemeyi amaçladığını anlattı.

Bu bomba için "şok bombası" tabirinin de kullanıldığını söyleyen Levy, bu bombanın havada patlayan bir bomba olduğunu, yere kalıntılarının düştüğünü, dolayısıyla kimseyi öldürmediğini, sadece lokal yanığa yol açabildiğini anlattı. Bombanın televizyonda izlerken sanki yerleşim birimlerine, evlere yayılıyor gibi görüldüğünü, ancak bombanın bir evin üzerine düşse bile eve bir zarar veremeyeceğini belirten Levy, bu bombanın uluslararası yasaların savaşta kullanılmasına izin verdiği bir bomba olduğunu da söyledi. Levy, röportajın sonunda Hamas militanlarını Filistinli sivil halkın arasına karışmış bir şekilde savaşırken görüntüleyen fotoğrafları gösterdi.

Hamas sözcüsü: Bir hafta içinde ateşkes mümkün

Hamas hükümeti sözcüsü Gazi Hamad, Gazze'de önümüzdeki hafta içinde bir ateşkesin mümkün olabileceğini söyledi. Hamad, "Hamas hükümeti sözcüsü" olarak, Filistin'in yerel haber ajanslarından Ma'an'a yaptığı açıklamada, Mısır, Fransa ve Türkiye'nin ateşkes sağlanmasına yönelik çabalarına atıfta bulunarak, ateşkese yönelik diplomatik çabalara ilişkin Hamas'ın tavrının da olumlu olduğunu söyledi.

Gazi Hamad, Hamas'ın işbaşına geldiği 2006 yılı başlarında da hükümet sözcüsü olarak görev almış, daha sonra bu görevi Tahir Nunu yürütmeye başlamıştı. Daha ılımlı üsluba sahip olduğu bilinen Gazi Hamad'ın son günlerde, yeniden "hükümet sözcüsü" olarak açıklamalar yaptığı dikkati çekiyor. Hamad, ortamın diplomatik çabalar için uygun olduğunu söyleyerek, "Hafta içinde ateşkesin sağlam taahhüde bağlanacağını söyleyebilirim" dedi. Hamad'ın açıklamasının, İsrail hükümetinin Mısır'ın ateşkesle ilgili önerisine olumlu baktığını açıklanmasının ardına denk geldiğine dikkat çekiliyor.

Hamas'ın üst düzey liderlerinden oluşan bir grubun halen, ateşkesin sağlanmasına yönelik görüşmeler için Mısır'da bulunduğu belirtilirken, İsrail Savunma Bakanlığı'nın Diplomatik-Güvenlik Bölümü Başkanı Amos Gilad'ın da bu doğrultuda yarın Kahire'ye gideceği açıklanmıştı. Hamas'ın Şam'daki siyasi liderlerinden Musa Ebu Marzuk ise İsrail işgalinin varolduğu sürece, Hamas'ın İsrail'le kalıcı bir ateşkes görüşmesine girmeyeceğini söylemesine karşılık, Gazze Şeridi'ndeki şiddetin durdurulması için barış girişimi üzerinde çalıştıklarını belirtmişti.

Esad ve Laricani biraraya geldi

İran Meclis Başkanı Ali Laricani'nin Şam'da, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile Gazze'deki durumu görüştüğü bildirildi. Suriye resmi haber ajansının haberine göre, Esad ile Laricani, görüşmede ağırlıklı olarak "Gazze'deki tehlikeli durumu" ele aldılar.
Haberde, Laricani'nin Hamas örgütünün Suriye'deki liderleriyle görüşüp görüşmeyeceği konusunda ise bilgi verilmedi. Larica'nin ziyaretinden 4 gün önce İran'ın nükleer konulardaki baş müzakerecisi Said Celili, Suriye'de Esad dışında Hamas ve İslami Cihad örgütünün liderleriyle görüşmüştü.

Erdoğan, Sarkozy'ye teşekkür etti

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy ile telefonda görüştü. Edinilen bilgiye göre, Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy, Başbakan Erdoğan'ı telefonla aradı. Sarkozy ''Gazze'de sağlanan geçici ateşkes koşulları ve bu bağlamda yürüttüğü çabalar'' konusunda Başbakan Erdoğan'a bilgi verdi.

Başbakan Erdoğan da görüşmede Cumhurbaşkanı Sarkozy'ye ''çabalarından dolayı teşekkür ettiği'' ve ''ateşkesin daha uzun süreli ve en kısa zamanda kalıcı hale getirilmesi için BM Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı sıfatıyla Fransa'nın, Konsey üyesi sıfatıyla da Türkiye'nin müştereken daha fazla çaba göstermeleri gereği'' üzerinde durdu. Erdoğan ve Sarkozy'nin, bu amaçla görevlendirecekleri özel temsilcilerin bu geceden başlayarak ayrıntılı bir plan üzerinde çalışma yürütmeleri hususunda mutabık kaldıkları da ifade edildi.

Abbas yarın İspanya'da

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Gazze'deki saldırılar konusunda görüşmelerde bulunmak üzere yarın İspanya'ya gidecek. İspanya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, yarın Madrid'e gelecek Abbas'ın Başbakan Jose Luis Rodriguez Zapatero ve Dışişleri Bakanı Miguel Angel Moratinos ile bir araya geleceği belirtildi.