George Floyd protestoları: Trump'a karşı darbe girişimi iddialarından, Soros ve Rus müdahalesine sosyal medyada yayılan komplo teorileri neler?

ABD'nin Minneapolis kentinde geçen hafta George Floyd adlı bir siyahın polis tarafından öldürülmesiyle başlayan protestolarda sosyal medya platformlarında çok sayıda komplo teorisi ve yanıltıcı video paylaşıldı.

Bunlar arasında protestoların arkasında George Soros'un olduğu ve Yahudi asıllı milyarder spekülatörün Başkan Donald Trump'ı devirmeye çalıştığı iddiası da var.

BBC teyit birimi Reality Check, sosyal medyada dolaşan iddiaları inceledi.

İddia: 'Protestocuları Soros finanse ediyor'

Sosyal medyada, bir haftadır devam eden ve tüm ülkeye yayılan protestoların arkasında kimin olduğuna ilişkin pek çok spekülasyon yer aldı. Önde gelen bazı siyasetçiler, protestocuları Macaristan doğumlu Amerikalı milyarder Soros'un finanse ettiğini savundu.

Bu kişilere göre Soros'un amacı ABD'de bir "ırk savaşı" başlatıp Trump'ı devirmek.

Trump'ın kendisini devirmeye çalışan "derin devletin" hedefinde olduğunu savunan QAnon Hareketi de benzer iddialar ortaya attı.

Bunun ardından Facebook, Twitter ve Instagram'da Soros'u provokatörlere para ödemekle suçlayan bir milyondan fazla paylaşım yapıldı.

ABD'den Avustralya'ya, Macaristan'dan Honduras'a birçok ülkede sağ iktidarların komplo iddialarının odağında olan Soros'un Açık Toplum Vakfı, bu iddialara Twitter'dan "Bay Soros ve Açık Toplum Vakfı her türlü şiddetin karşısındadır ve insanlara protestolar için ödeme yapmamaktadır" yanıtını verdi.

https://twitter.com/OpenSociety/status/1267511922280325121

'Yabancı ülkelerin rolü'

ABD'de yaşanan çalkantıda 'Rusya'nın rolü' de en çok taraftar bulan komplo teorileri arasında.

Binlerce kez paylaşılan bazı Twitter mesajlarında George Floyd'un ölümünde rolü olduğu öne sürülüyor ve bunun "Rus askeri istihbaratının bir operasyonu" ya da "çok iyi planlanmış bir komplonun parçası" olduğu iddia ediliyor.

Bir başka komplo teorisi de ABD'deki protestoların arkasında Hong Konglu bağımsızlık yanlılarının olduğu. Bu iddia, Çin'de devlet denetimindeki Global Times gazetesinin genel müdürü Hu Şijin tarafından ortaya atıldı. Hu, "ABD genelindeki protestoların arkasında Hong Konglu vahşi isyancıların olduğu aşikâr" dedi.

Ancak daha sonra Çin Dışişleri Bakanlığı bir açıklama yayımlayarak Hong Kong ve ABD'deki protestoların kıyaslanmaması gerektiği uyarısında bulundu.

Eski videolar

Protestolar sırasında kamuoyunu yanıltıcı pek çok video paylaşıldı. Bir çocuğun gözaltına alınırken polis şiddetine maruz kalmasını yansıtan bir video son birkaç gün içinde 10 milyondan fazla kez izlendi.

Video gerçekte Kuzey California'da Nisan ayında meydana gelen bir olaya ait.

Protestolar sırasında, polisin barışçıl bir gösteride eylemciler ve gazetecilere cop ve biber gazıyla müdahalesinde olduğu gibi son olaylara ilişkin videoların yanı sıra zaman referansı yer almayan görüntüler de paylaşıldı.

Bunlardan birinde Amerikalı siyah bir kadın polis şiddetine karşı öfkesini dile getiriyor. Paylaşımlarda zaman belirtilmediği için videonun son olaylarda çekildiği izlenimi uyandırılıyor.

Bu video gerçekte 2016'da Alton Sterling adlı başka siyahın yine beyaz bir polis tarafından öldürülmesini protesto için yapılan eylemlere ait.

28 Mayıs'ta Twitter'da paylaşılan bir başka videoda ise ABD'de bir polis karakolunun ateşe verildiği iddiası yer alıyor.

Gerçekte video 2015 yılındaki bir patlamaya ait. Videodaki yanan bina Çin'in Tianjin kentinde.