Greenpeace'ten nükleere karşı dava

Greenpeace, Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Başvuru Dosyası’nın Rosatom’a iade edilmesi için T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na dava açtı. Davanın nedeni, santrali kurması planlanan Rosatom şirketinin hazırladığı dosyanın yasal gereklilikleri karşılamaması ve içeriğinin yetersiz olması. Greenpeace, Mart ayında konuya ilişkin yasal itirazını sunmuştu. Bu itiraza gerekli yanıt belirlenen sürede gelmeyince, çevre örgütü, Çevre Bakanlığı’na dava açtı.

Greenpeace Akdeniz İklim ve Enerji Kampanyası Sorumlusu Cenk Levi, konuyla ilgili olarak “Mart ayında Çevre Bakanlığı’na yaptığımız başvuruya yasal sürede cevap verilmediği gibi, 29 Mart tarihinde Mersin’de ‘Halkı Bilgilendirme Toplantısı’ ve ardından Ankara’da ‘Kapsam Belirleme ve Format belirleme’ toplantıları düzenlenerek ÇED süreci devam ettirildi. Bu nedenle başvurumuzun reddedilmesine dair dava açmamız kaçınılmaz hale geldi. Akkuyu ÇED Başvuru Dosyası, bizzat Bakanlık tarafından hazırlanan Rehber’de belirtilen içeriğe uymuyor. Hazırlanan dosyanın eksikliği rapora görüş bildiren kurum ve bilim adamları tarafından da ÇED dairesine sunuldu. Ruslar Akkuyu’da nükleer santral yaparak, Türkiye’yi enerji konusunda kendilerine daha da bağımlı hale getirecek ve herhangi bir nükleer kaza durumunda hiçbir sorumluluk almayacaklar. Hukukun ve yargının bu süreçte kamu yararının ve çevre haklarının yanında olacağından şüphem yok. Tehlikeli, kirli ve pahalı nükleer santrale karşı mücadelemiz sonuna kadar devam edecek” dedi.

Greenpeace’in ÇED Başvuru Dosyası ile ilgili olarak açtığı davanın gerekçeleri şöyle:

-Çevre Bakanlığı tarafından, çevresel etki değerlendirme dosyaları için rehberler oluşturulmuş durumda. Bu rehberler arasında nükleer enerji santralleri ile ilgili rehber de bulunuyor. Bu rehberde, “ÇED Başvuru Dosyası”nın neleri içermesi gerektiği açık bir şekilde ele alınıyor. Ancak Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi ÇED Başvuru dosyasında bu rehberde sözü edilen konuların pek çoğu yer almıyor.

-Rehber’e göre, “Teknoloji Alternatifleri”nin başvuru dosyasında yer alması gerekiyor. Ancak başvuru dosyasında farklı reaktör tipleri üzerinden bir değerlendirme yok. Bu konuya hiç değinilmiyor ve neden bu reaktör tipinin “uygun bulunduğu” anlaşılmıyor.

-Rehber’de yer verilen ‘eylemsizlik’, yani projenin gerçekleşmemesi ihtimali Akkuyu başvuru dosyasında yer almıyor. Bu maddeye göre, Nükleer enerji santralinin gerekli olup olmadığının değerlendirilmesi için enerji tasarruf ve yönetim önlemlerinin uygulanması ve enerji verimliliğinin arttırılması için kullanılabilecek yöntemler araştırılmalıdır. Ancak Akkuyu ÇED Başvuru dosyasında, bu konu başlığı yok. Başvuru dosyasında, tesisin “gerekli” görüldüğü ifade ediliyor, ancak neden gerekli görüldüğü bilimsel bir çalışma şeklinde ortaya koyulmuyor. Bu çalışma yapılsa gerekli olmadığı bilimsel olarak ortaya çıkacak, bkz. Greenpeace ve Avrupa Yenilenebilir Enerji Konseyi tarafından hazırlanan Enerji [D]evrimi raporu http://www.greenpeace.org/turkey/tr/press/reports/enerji-devrimi-raporu/

-Rehber’de “Etkiler” başlığı altında yer verilen “Santralin Hizmetten Çıkarılması ve Sökümü (Kapatma Sonrası)” etkiler Akkuyu Başvuru Dosyası’nda yer almıyor. Başvuru dosyasında yalnızca inşaat ve işletme aşaması etkilerine yer veriliyor. Rehberde yer verilen ve son derece önemli olan bir bölümün Başvuru dosyasında yer almaması, tek başına Başvuru dosyasının “uygunsuzluğu” için yeterli sebep oluşturuyor.