Hagel ile Ortadoğu politikası değişecek mi?

ABD'nin yeni Savunma Bakanı Chuck Hagel, göreve gelmeden önce ABD'nin müdahaleci politikalarına eleştirileri, İran, İsrail ve Yahudi lobisi ile Pentagon bütçesi konularındaki sıradışı duruşu nedeniyle dikkatleri üzerine çekmiş bir isim olarak biliniyor.

Cumhuriyetçi senatörler, 12 yıl Senato'da görev yapmış eski bir Cumhuriyetçi olan Vietnam Savaşı gazisi 66 yaşındaki Chuck Hagel'in Savunma Bakanı olmasına, ''İsrail'e yeterli desteği verip vermediği ve İran'a karşı yeteri kadar sert olup olmadığı'' gibi konulardaki şüpheleri nedeniyle sert muhalefet göstermişti. Geçen ay Senato Silahlı Hizmetler Komitesi'nde katıldığı 9 saat süren oturumda, Cumhuriyetçi senatörlerin ardı ardına sıkıştırıcı sorularına maruz kalmıştı.

Sıkıntılı bir sürecin ardından, Senato'da yapılan oylamada, adaylığın Senato Genel Kurulu'nda nihai onaya sunulması kabul edildi. Böylece Hagel'in bakanlığının yolu açılmış oldu. Göreve başlamasına kesin gözüyle bakılan Hagel'in Amerikan dış politikasında herhangi bir değişime neden olup olmayacağı ise tartışılmaya devam ediyor.

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ramazan Gözen, Savunma Bakanlığı'na Hagel'in gelmesinin ABD dış politikasında bir değişiklik yapacağını söylemenin mümkün olduğunu ancak bunun Hagel'in gelişinden kaynaklanmayıp, aksine Hagel'in Obama'nın yeni döneminin bir unsuru olduğuna işaret ediyor. Prof. Dr. Gözen, Hagel'in bakanlığa gelmesinin de bunun uygulanması noktasında bir avantaj olduğunu belirtiyor.

Oturumda, Suriye meselesine ilişkin ABD'nin muhaliflere silah yardımına destek vermeye devam etmesi gerektiğini ancak bu yardımın Suriye'deki durumu hafifleteceğine inanmadığını dile getiren Hagel'in sözlerini değerlendiren Gözen, Obama'nın Bush yönetiminin Irak müdahalesinden dersler çıkardığını ve böyle bir operasyonu Suriye'de kesinlikle tekrar etmemesi gerektiğini düşündüğüne dikkati çekiyor.

''Obama, bu sorunun dışarıdan müdahale ile değil, Suriye'deki aktörlerin kendi aralarındaki gerek silahlı gerekse diplomatik yollarla çözülmesi taraftarı. Onun için dolaylı yollardan, muhaliflere destek vererek, Esad yönetimine baskı yaparak, sorunun çözülmesine gayret ediyor. Ben Obama yönetiminde olağanüstü bir durum olmadığı müddetçe ABD'nin Suriye'ye bir askeri müdahale yapacağını sanmıyorum'' diyen Gözen, Amerika'nın İsrail'e, özellikle Netanyahu yönetimine, iki devletli çözüm için barış sürecinin tekrar başlatılması yönünde baskıyı artıracağını da dile getiriyor.

ABD'nin bu baskıyı doğrudan veya Türkiye üzerinden devam ettirebileceği görüşünde bulunan Gözen, şu ifadeleri kullanıyor: ''Dolayısıyla Obama ve savunma bakanının önümüzdeki dönem dış politika gündeminde Filistin meselesinin en önemli konu olacağını düşünüyorum. Çünkü şunu biliyorlar; eğer bu mesele çözülmezse Suriye, İran ve hatta Lübnan meselesini de çözmek mümkün değildir. ABD yönetiminin bunun farkında olduğunu düşünüyorum.''

Obama yeni döneminde ilk yurtdışı ziyaretini İsrail'e yapacak. Bu gezinin çok önemli olduğunun altını çizen Gözen, ''İlk geziyi İsrail'e yapması Netanyahu yönetimi Filistin yönetimiyle işbirliği yapsın mesajını içeriyor. Bu süreçte Türkiye'nin de çok önemli rol oynayacağını ABD yönetimi de biliyor. Türkiye'nin Filistin'de özellikle El Fetih ve Hamas gruplarının bütünleşmesi yönünde çok büyük gayretleri var. Dolayısıyla Türkiye'den bu süreçte rol oynamasını bekleyecekler'' ifadelerini kullanıyor.

Gözen, Filistin meselesinin ardından İran meselesinin masaya yatırılacağını ve yine Türkiye'nin sorunun çözümünde ön plana çıkacağını kaydediyor.

Chuck Hagel kimdir?

ABD'nin Nebraska eyaletinde 1946'da doğan Chuck Hagel, siyasi kariyeri öncesinde iş dünyasında yer almış bir isim. Vietnam Savaşı'na katılan ve yaralanan, göğsünde hala şarapnel izlerinin parçalarını taşıyan Hagel, 1996'da Senato'ya adım atmadan önce bir telefon şirketinin eş kurucusu olarak görev yapmış ve bir yatırım bankacılığı firmasına başkanlık etmişti.

1996'dan 2009'a kadar Cumhuriyetçi Parti Nebraska senatörü olan ve Senato kariyeri boyunca önemli görevlere gelen Hagel, 2009'da Senato'dan emekli oldu. Hagel, şu ana kadar Georgetown Üniversitesi'nde ders veriyordu ve Atlantic Council adlı düşünce kuruluşunun başkanlığını yapıyordu. Hagel ayrıca ABD Başkanı'nın İstihbarat Danışma Kurulu'nun da eş başkanı.

ABD Savunma Bakanlığı makamına oturan ilk Vietnam Savaşı gazisi olan Hagel, Türk-Amerikan ilişkilerinin de güçlü bir savunucusu ve sıkı bir Atatürk hayranı.