'Hayır' cephesinde fatura MHP'ye çıktı

12 Eylül'de yapılan referandumun sonuçlarına ilişkin tartışmalar devam ediyor. YSK'nin açıkladığı geçici sonuçlara göre gümrük ve cezaevleri dahil 52 milyon 51 bin 828 kayıtlı seçmenden 38 milyon 369 bin 253'ü sandık başına giderek oyunu kullandı. Referanduma katılım oranı ise yüzde 73.7 oldu. Oy kullanan seçmenlerden 21 milyon 788 bin 911'i (Yüzde 57,88) "Evet", 15 milyon 854 bin 379'u da (Yüzde 42,12) 'hayır' yönünde oy kullandı. Referandumda 725 bin 963 oy ise geçersiz sayıldı. Referandumda en çok katılım yüzde 89,30'le Burdur'da, en az katılım da yüzde 9.05'le boykot kararının en sıkı bir şekilde uygulandığı Hakkari'de yaşandı. Anayasa değişikliğine en yüksek oranda 'evet' diyen il yüzde 95.57 ile Ağrı olurken, en yüksek oranda 'hayır' diyen il de yüzde 81,02 ile Tunceli oldu. İllerin 62'sinde "Evet"', 19'unda ise '"Hayır" oyları önde çıktı.

Referandumun hemen ardından çıkan evet ve hayır oylarının yanı sıra siyasi partilerin başarı ve başarısızlığı da değerlendirilmeye başlandı. Yüzde 57.88'lik 'evet' oyunun başarısı iktidar partisi AKP'nin hanesine yazılırken, Saadet Partisi ve BBP gibi partilerin 'evet'çi cephede yer alması ve bir çok sivil toplum örgütünden gelen desteğin oyların yükselmesinde etkili olduğu kaydedildi.


Fatura MHP'ye kesildi

'Hayır' oylarının yüzde 42'de kalmasının faturası ise MHP'ye kesildi. Kampanyasını "PKK açılımına hayır" görüşü üzerine oturtan MHP'nin 29 Mart yerel seçimlerinde belediye başkanlığı kazandığı bazı iller ile ülkücü kesimin ağırlıkta olduğu İç Anadolu illerindeki 'evet' oylarının ağırlığı, MHP'nin anayasa değişikliğinin 'PKK açılımının devamını sağlayacağı' yönündeki görüşleri konusunda tabanını ikna edemediğini ortaya koydu. MHP'nin 2009 yerel seçimlerinde belediye başkanlığı kazandığı Adana, Balıkesir, Mersin, Manisa, Uşak gibi illerde seçmenin tercihi 'hayır' yönünde olurken, Bahçeli'nin memleketi Osmaniye ile MHP'nin belediye başkanlığı kazandığı Isparta, Kastamonu, Bartın gibi illerde halkın tercihi 'evet'ten yana oldu. MHP'nin, Yozgat, Çorum, Kırıkkale, Kırşehir, Kayseri, Niğde, Çankırı gibi ülkücülerin ağırlıkta olduğu İç Anadolu illerinde 'evet' oylarının ezici bir çoğunlukta çıkması 'hayır' kampanyasının başarısızlığı olarak yorumlandı. MHP ise "başarısızlık" yorumlarına karşılık yüzde 42'lik hayır oyunda yürüttüğü kampanyanın büyük etkisinin olduğunu belirterek, faturayı CHP'ye kesiyor. MHP, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun 'genel af ve türban' gibi konulardaki söylemlerinin seçmen üzerinde olumsuz etki yaptığını savunuyor. MHP ayrıca Ramiz Ongun gibi eski ülkücülerin yürüttüğü propagandanın da etkili olduğunu öne sürüyor.


CHP'de Giresun, Sinop ve Zonguldak şoku

CHP ise genel ve yerel seçimlerdeki sahil şeridi ile Trakya'daki başarısını referandumda da korudu. CHP'nin yerel seçimlerde kazandığı İzmir, Kırklareli, Muğla, Tekirdağ, Antalya, Artvin, Aydın, Çanakkale, Edirne gibi illerde seçmenin tercihi 'hayır'dan yana oldu. Yine CHP'nin belediye başkanlığı kazandığı Giresun'da evet tercihi yüzde 63.49'la öne geçerken, Sinop'un tercihi de 'evet'ten yana oldu. Artvin'de oylar birbirine yakın çıkarken yüzde 50,02 ile kılpayı 'hayır' çıktı. CHP'nin belediye başkanlığı kazandığı Zonguldak'da ise yüzde 50.05'le 'evet' oyları önde çıktı. Referandumda en yüksek 'hayır' oyu ise yüzde 81,02 ile Kılıçdaroğlu'nun memleketi Tunceli de çıktı. CHP'nin etkili olduğu İstanbul'un Kadıköy ve Beşiktaş gibi ilçelerinde de hayır oyları önde çıkarken Ankara'da ise Çankaya ve Yenimahalle'nin tercihi de yine 'hayır' yönünde oldu.


Boykotta başarılı

Yapılan değerlendirmeler, sandığı boykot kampanyası yürüten BDP'nin ise Hakkari, Diyarbakır, Batman, Siirt, Şırnak gibi bölge illerinde bu kampanyasında başarılı olduğu yönünde. Hakkari'de referanduma katılım oranı yüzde 9 olurken, Diyarbakır'da yüzde 34'lerde kaldı. Mardin'de katılım oranı yüzde 43, Siirt'te yüzde 50.88, Van'da yüzde 43.61, Batman'da yüzde 40.62, Şırnak'ta ise yüzde 22.5 oldu.


Ordu 'evet' Eskişehir 'hayır' dedi

DSP'nin belediye başkanlığı kazandığı Ordu'da yüzde 63.50 ile tercihler 'evet' yönünde olurken, yine 2009 seçimlerinde belediye başkanlığı kazandığı Eskişehir tercihini yüzde 54,02 ile 'hayır'dan yana kullandı.


Yalova 'evet' dedi

29 Mart seçimlerinde DP'nin belediye başkanlığı kazandığı Yalova ise tercihini yüzde 51.20 ile 'evet'ten yana koydu. Anayasa değişikliğine 'hayır' diyen DP'nin 29 Mart belediye seçimlerinde kazandığı bazı ilçe ve beldelerde belediye başkanları referandum öncesi 'evet' oyu vereceklerini açıklamışlar ve DP'den istifa etmişlerdi.