Her yıl 2 milyondan fazla ölüme yol açıyor: Aşı ile korunmak mümkün

Türkiye EKMUD Erişkin Bağışıklama Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. İftihar Köksal, "Aşılama deyince hep çocukluk yaş grubu akla gelir ama aşılama yaşam boyu devam eden bir süreçtir" uyarısında bulundu.

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD), ülkede erişkin bağışıklaması konusunda farkındalığı artırmak ve tüm sağlık çalışanlarıyla buluşmak amacıyla, 2-3 Kasım tarihlerinde, Ankara'da "II. Erişkin Bağışıklama Akademisi" düzenledi. Etkinliğe, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Türk Geriatri Derneği, Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği, Türk Toraks Derneği, Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği, Viral Hepatitle Savaşım Derneği ve Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu paydaş olarak katıldı.

Toplantıda enfeksiyon kaynaklı ölümlerin dünya genelinde azaltılması için erişkin bağışıklamasının önemine dikkat çekilirken, Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında artık risk grubu erişkinlere yönelik aşıların ücretsiz yapılmasına karar verildiği açıklandı. Bundan sonra tüm 65 yaş üstü erişkinler, diyabet, kronik akciğer ve kalp hastaları gibi risk grupları aile sağlığı merkezlerinde ve aşıya erişimin olduğu kurumlarda ücretsiz aşılanabilecek.

'GRİPTEN AŞI İLE KORUNMAK MÜMKÜN'
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, bağışıklama sayesinde her yıl 2-3 milyon kişinin enfeksiyona bağlı ölümü engelleniyor. Küresel bağışıklama kapsamı arttırılarak ilave 1,5 milyon ölümün daha engellenmesi mümkün. Aşılanmamış çocukların yanı sıra erişkinler de risk altında. Özellikle 65 yaş üzeri kişilerde aşı ile korunmanın mümkün olduğu grip ve zatürre önemli bir ölüm nedeni olarak öne çıkıyor. Dünya genelinde her yıl 2 milyondan fazla ölüme yol açan zatürreden ve 500 binin üzerinde ölüme neden olan gripten aşı ile korunmak mümkün.

'AŞILAMA YAŞAM BOYU DEVAM EDEN BİR SÜREÇTİR'
Türkiye EKMUD Erişkin Bağışıklama Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. İftihar Köksal, erişkin bağışıklamayı çok önemsediklerini belirtti. "Aşılama deyince hep çocukluk yaş grubu akla gelir ama aşılama yaşam boyu devam eden bir süreçtir" diyen Köksal, şöyle konuştu:
"Her yaş grubunu etkileyen bir süreçtir. En az çocuklarda olduğu kadar erişkin yaş grubunda da son derece önemlidir. Çünkü erişkinler çocuklardan farklı olarak bir takım risklere sahiptir. O nedenle risk grupları başta olmak üzere erişkin bağışıklama gelişmesi muhtemel olan bir çok enfeksiyon hastalığına karşı koruyucu özelliğe sahiptir. Bugün baktığımızda Dünya'da büyük bir nüfus hareketi görüyoruz. Gerek göçler gerekse seyahatler ülkeler arasındaki hastalıkların kişilere yayılması bakımından son derece önemli bir konu. Yine bunun dışında bir çok risk grubu türedi. Örneğin önceden yaşam daha kısaydı ama bugün baktığımız zaman 65 yaş artık orta yaş kabul edilmekte. Bunun dışında diyabet, kalp hastalığı, tansiyon gibi kronik hastalıkların giderek arttığını, obezitenin toplumun gerçekten ciddi bir sorunu olduğunu görüyoruz. Yine bunun yanı sıra organ nakli eskiden bu kadar yaygın değildi. İlaç kullanımları bu kadar yaygın değildi. İşte bunların devreye girmesi, organ nakilleri yeni grupların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu grupların tümünün aşılama ile korunması mümkündür."

'AŞILAMA SON DERECE ÖNEMLİDİR'
14 ölümcül bulaşıcı hastalığa karşı hastaların korunduğunu söyleyen Dr. Köksal, şöyle devam etti:
"Çocukları da buna kattığımızda bu sayı 25'in üzerine çıkmakta. Ama erişkinler çocukluk yaşındaki her hastalığı geçirmiyorlar ancak geçirdikleri zamanda bunun için de 2 sebep gerekiyor. Ya aşılanmamış olması gerekiyor ya da doğal olarak enfeksiyonu çocukluğunda geçirmeyip bağışık olmaması gerekiyor. Çocukluk yaş grubunda geçirilen hastalıklar eğer erişkin yaşa kalırsa çok daha ağır bir sürecin geçirilmesine neden oluyor. Bu bakımdan da erişkin bağışıklama çok önemli. Biz erişkin bağışıklama da risk gruplarının yanı sıra şöyle bir algoritmamız da var: Çocukluk yaşında başlanmış olan aşıların devam aşıları vardır ileri yaşta. Örneğin tetenoz aşısında olduğu gibi ki çok önemli bir aşıdır. Bunun yanı sıra erişkin yaş gruplarına has aşılar vardır. Örneğin zatürre aşıları gibi bir çok aşıyı erişkin yaş grubunda kullanarak diğer hastalıkların gelişmesini engelliyoruz. Aşılamanın öneminden biri ise kişiyi hastalıklara karşı koruyor ve hem de o hastalığın toplumda yayılmasını önlemek bakımından çok önemli. Çünkü eğer kişi korunmuyorsa ve kendi hasta olursa korunmamış bireylerin de enfekte olmasına neden olacaktır. Aşılama bu bakımdan da son derece önemlidir. Yine Hepatit B aşılarına baktığımızda karaciğer kanserinden koruyan bir aşı olduğunu görüyoruz."

'ORANLAR ÇOK DÜŞÜK'
Özellikle çok yüksek risk grubu dedikleri gruplarda yapılması gereken zatürre aşılarının, grip aşılarının oranlarının çok düşük olduğunu gördüklerini kaydeden Dr. Köksal, şunları söyledi:
"Yine yeni bir tehdit olan boğmaca çocuklarda görülen bir hastalık olmasına rağmen son zamanlarda ve özellikle çevre ülkelerdeki salgınlar erişkinler de bağışıklık oranlarının düşük olması sebebiyle önemli bir hastalık haline gelmiştir. Onun için şimdi bu aşıların gündeme gelmesi çok önemli. Oranlar çok düşük. Zaten zatürre aşılarında yüzde 10'ların altında grip aşılarında da yüzde 30'lara zor çıkabiliyoruz. Yani toplumun yüzde 70'i aşılanmamış durumda. Şöyle bir baktığımızda her ne kadar aşılanmamış çocuklarda ölüm oranları yüksek gibi gözükse de değil. Erişkinlerdeki ölüm oranları bu konuda çocukların kat ve kat üzerindedir. En az 20 kat daha üzerindedir. Çünkü erişkinler hastalıkları geçirdiğinde çocuklara oranla daha ağır geçiriyorlar. Yoğun bakıma yatma olasılıkları daha fazla oluyor, yoğun bakımda kalış süreleri daha fazla oluyor. Bu nedenle özellikle 65 yaş üzerinin, kronik bir hastalığı olanların mutlaka aşılanmaları gerekiyor."

DR. ŞENOL ATAKAN: AŞILAMAYLA YOK EDİLEN KANSERLER VAR
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Şenol Atakan, aşılamanın öneminin çok büyük olduğunu söyleyerek, şunları ifade etti:
"Bizim koruyucu sağlık hizmetlerinin en önemli unsuru. Aşılama olmasa enfeksiyon hastalıkları sebebiyle toplumda çok ciddi ölümler olma riski olur. Yani toplumun hem yaşam ömrünü etkileyen en önemli sağlık kriterlerinden biri aşılamadır. Türkiye'de bebeklik ve çocukluk çağındaki aşılamalardaki yakaladığımız başarıyı aile hekimliğinin de desteklenerek erişkin aşılamanın da gelişmesini sağlamayı hedefliyoruz. Bunun için 'Sağlıkla Yaşayan Sağlıkla Yaşlanan Türkiye' diyoruz her zaman. Bu yüzden aile hekimliği gerçek işlerine yönelirse aile hekimliği bu manada toplumuzun sağlığı ve sağlık ekonomisinde de çok büyük faydaların olduğu zamanla anlaşılacaktır. Çünkü artık aşılamayla yok edilen kanserler var. Aşılamayla yok edilen ciddi maliyetli hastalıklar var. Bunların önceden tedbir almak çok önemli. Bir hastalık birinin başına geldiğinde çok daha büyük maliyetleri de yanında getirebiliyor. Aşılamanın maliyetini de bazen soruyorlar. Öbür rahatsızlıkların yanında aşının maliyeti hiç bir şey ifade etmez. Erişkin aşılama Türkiye'de çok zayıf. Bebeklik ve çocukluk aşılamalarında dünyanın imrendiği bir orana ulaştık. Ama erişkin aşılama da aynı noktada olduğumuzu söyleyemeyiz. Bakanlık bu konuda ciddi güzel adımlar da attı. Umarım önümüzdeki seneler de istediğimiz seviyelere ulaşırız. Bir ivme kazanacağına inanıyoruz. Çünkü erişkin aşılamaya da biz yaşam boyu aşılama diyoruz. Türkiye'de önceden genç nüfus sayısı fazla denirdi. Ancak şimdi nüfusumuz yaşlı nüfus olmaya doğru kayıyor. Aşının önemi bu manada daha da artıyor. Yaşı nüfus arttıkça bu tür aşılamalar daha da önem kazanacak."