Hipotiroide dikkat

Tiroit hormonları miktarının azalması sonucu gelişen bir hastalık olan hipotiroidi  yeni doğan döneminden ileri yaşa kadar her zaman ortaya çıkabiliyor. Kadınlar bu hastalığa erkeklerden 4-8 kat daha fazla yakalanma riski taşıyor. Kadın hormonları olan östrojen ve progesteronun etkisi olabileceğine dair şüpheler olsa da, bu hastalığın kadınlarda neden daha fazla görüldüğüne dair kesin bir kanıt yok. Acıbadem Bağdat Caddesi Polikliniği’nden  İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Yaser Süleymanoğlu, yaşam boyu süren hipotiroidi hastalığının mutlaka tedavi edilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Hastalık tedavi edilmezse tiroit eksikliğine bağlı gelişen metabolik sorunların devam etmesi sonucunda, kalpte büyüme, kalp yetmezliği, pıhtı oluşumu, hipertansiyon ve damar  sertliği gibi ölümcül tablolar ortaya çıkabiliyor.’ diyor.

Kalp kasının kasılma gücü azalıyor

Tiroit hormonu eksikliğinde kalp hızında yavaşlama ve kalp kasının kasılma gücünde azalma görülüyor.  Zamanla kalp kası ve kalp büyümesi gelişiyor. Bu durumda klasik bir kalp yetmezliği hastası gibi hipertansiyon ve damar sertliği gelişiyor. Damar sertliği gelişmesinin bir diğer nedeni ise hipotiroidi hastalığına bağlı yükselen kolesterol ve trigliserid seviyeleridir. Bu durum genelde uzun yıllar tanısız kalan hipotriodi hastalarında gözüküyor. Günümüzde bu sorun sık rastlanmasa da, uzun süre hipotiroidi durumunda kalmış olan hastalarda ortaya çıkabiliyor. Kalp yetersizliği ilk ve başlangıç döneminde saptanırsa tedaviden sonra kısa sürede düzelebiliyor.  Ancak uzun süren hipotiroidi hastalığında geç kalınmış olabiliyor.

Tiroit hormonu yetersizliğine en sık Hashimoto olarak bilinen tiroit bezinin bir iltihabi hastalığı neden oluyor. Oluşum mekanizması henüz net olmayan, ancak bağışıklık sistemindeki bir bozukluk sonucu ortaya çıktığı düşünülen Hashimoto hastalığında tiroit bezi nedeni bilinmeyen bir şekilde küçülüyor ve bunun sonucunda hormon üretimi zamanla azalıyor.

İyot kullanımına dikkat

İyot eksikliği ise Hashimato hastalığını tetikleyen en önemli nedeni oluşturuyor. Tiroit hormonu üretimi için gerekli olan iyodun her gün yeteri kadar besin ve su ile alınması gerekiyor. Çünkü iyot eksikliğinde tiroit hormonları yeteri kadar üretilmiyor. Aynı zamanda aşırı iyot tüketimi de tiroit bezini zehirleyebiliyor. İyot yüksek miktarda deniz ürünlerinde bulunuyor. Çocukluk döneminde 6 yaşa kadar günde 90 mikrogram ve 6-12 yaş arasında da 120 mikrogram almak gerekiyor. Genç erişkinlerde ve erişkinlerde bu rakam günde 150 mikrograma yükseliyor.  Hamilelerde ve emzirme sırasında ise günde 200 mikrogram almak gerekiyor. Bunun için haftada 2 gün balık veya deniz ürünleri, 2 gün tavuk eti, haftada ortalama 4 yumurta ve günde 2 kibrit kutusu kadar beyaz peynir tüketmeli. Balık yağı takviyesi ve iyotlu tuz kullanmak eksikliği gideriyor.

- Graves hastalığı gibi zehirli tiroit sorunlarında uygulanan radyoaktif iyot tedavisi tiroit bezinde hasar oluşturabildiği için tedaviden birkaç ay sonra veya ilk yıl içinde hipotioidi gelişebiliyor. 
- Tiroit bezi iltihabı geçiren hastaların bir kısmında tiroit bezi hücrelerindeki hasar düzelmiyor ve hormon üretecek olan hücreler yok olduğu için kalıcı hipotiroidi, yani tiroit yetmezliği ortaya çıkabiliyor.
-  Tiroit ameliyatı olanlarda tiroit bezinin ameliyatla bir kısmı veya tamamı çıkarıldığı için tiroit hormonu yapacak olan hücreler azalıyor veya tümüyle ortadan kalkıyor. Bunun sonucunda da hormon azlığı ve tiroit yetmezliği ortaya çıkıyor.
-   Sistemik hastalıklarında kullanılan bazı ilaçlar da hipotiroidi yapabiliyor.
- Kanser nedeniyle baş ve boyuna bölgesine uygulanan ışın tedavisi (radyoterapi) sonrasında hastaların 1/3’ünde hipotiroidi gelişebiliyor.
- Beyinde bulunan hipofiz bezinin hastalıklarında TSH üretiminde sorun olursa santral hipotiroidi gelişebiliyor.
-  Aşırı flor ve klor içeren su içmek, şişmanlık ile sigara tüketimi de hipotiroidi hastalığını tetikliyor.  
Belirtiler hastalığın şiddetine göre değişiyor
Hipotiroidin belirtileri çok değişken oluyor ve hastalığın şiddetine göre değişiyor. Ayrıca birçok hastada hiçbir yakınmaya yol açmayabiliyor.
- Halsizlik, çabuk yorulma, hareketlerde yavaşlık,
-   Depresif bir hal ve mutsuzluk, 
- Soğuk ortamlara tahammülsüzlük,
- Ellerde ve ayaklarda ödem,
-  Terlemenin azalması,
-   Ses kısıklığı,
-  Kabızlık,
-  Anormal kilo artışı, iştah fazlalığı,
-  Unutkanlık, konsantrasyon azalması.
-  Erkelerde ergenlik gecikmesi,
- Kadınlarda adet azalması veya yokluğu.

İlaç tedavisi ile T4 hormonu eksikliği gideriliyor

Vücutta T4 hormonu yetersiz olduğunda dışarıdan verilen ilaç tedavisiyle bu eksiklik gideriliyor. Ancak hipotiroidinin  geçici değil, ömür boyu tedavi edilmesi gereken bir hastalık olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Yaser Süleymanoğlu şunları söylüyor: “Bu nedenle ilaç tedavisine doktorun önerdiği şekilde ömür boyu devam etmek gerekiyor. Tiroit ilacı başladıktan 2 hafta sonra şikayetlerde düzelme başlıyor. İlaç düşük dozlarda başlanıyor ve kısa sürelerle artırılarak, genelde 5-6 haftada bir, TSH hormonu normale dönünceye dek doz ayarlanıyor. Hamilelerde, yaşlılarda, koroner kalp hastalığı olanlarda hipotiroidi varsa daha sık kontrol gerekiyor. Bunun nedeni ise tiroit içeren hormon ilaçlarının kalbin daha hızlı çalışmasına neden olmaları. Bu yüzden ilaç ayarlanmasının iyi yapılması gerekiyor.”