Hukukçular'dan çağrı: Artık bırakın

Anayasa Mahkemesi’nin, devlete karşı işlenen suçlarda tutukluluk süresinin 10 yıl uygulanacağına ilişkin düzenlemeyi iptal etmesi hukukçular arasında 5 yıldan fazla tutuklu kalanların tahliye edilmesi gerektiği tartışmasını başlattı. Eski Yargıtay Başkanı Prof. Dr. Sami Selçuk, kararla birlikte tahliye olasılığının belirdiğine işaret ederek “5 yılın üzerinde tutuklusu bulunan mahkemelerin, salıvermesi gerekiyor” yorumunu yaptı. Prof. Dr. Timur Demirtaş da, “Vicdanlı hâkimlerin otomatik olarak artık böyle bir hüküm yok deyip süresi dolanları tahliye etmesi gerekir” dedi.

Eski Yargıtay Başkanı, Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sami Selçuk, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarının olumlu olduğuna işaret ederek “Demokratik bir ülkede olması gereken kararlar” dedi. Ceza yargılama hukukunun Türkiye’de en az uygulamaya yansıyan hukuk olduğunu vurgulayan Selçuk, “Bir ülkeye bakın, ceza yargılama hukuku iyi uygulanıyorsa orada demokrasi vardır. Bu, bir ölçüttür. Ceza yargılama hukuku hak ve özgürlükleri çiğnemeden daha önce yaşanmış olan gerçeği bulmak amacını taşır. Yaşanan gerçeği her ne pahasına olursa olsun değil hak ve özgürlüklere dokunmamak koşuluyla bulmak için. Sorun da burada. Onun için sürekli olarak gözaltına almadan, tutuklamadan yakınıyoruz. Türkiye’de ceza yargılaması hukuku tam anlamıyla bugüne kadar hiçbir dönemde uygulanmamıştır. Bu büyük ayıbımızdır bunu düzeltmemiz gerekiyor.”

Yargıçların kafası değişmeli

İzmir Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Timur Demirtaş da Anayasa Mahkemesi’nin anayasaya aykırılık belirlemesinin ardından yerel mahkemelerin hukuksuzluğun sürmesini engellemek için tahliye kararı vermesi gerektiğine dikkat çekti. Tutukluluğun bir geçicilik niteliği bulunduğunu vurgulayan Demirtaş, “Maalesef bizde tutukluluk adeta bir yargısız infaz şeklinde uygulanıyor. Elbette bu kararla tutukluluğun kaldırılması gerekir. 3. yargı paketinde tutuklama kararının neden verildiğinin gerekçeli yazılması yönünde düzenleme getirilmesine rağmen sonuç vermedi. Kafaların değişmesi lazım. Belirli mahkemelerde, hâkimlerin belirli görevleri icra ettikleri biliniyor. Vicdanla değil adeta başka duygularla hareket etmeleri söz konusu. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi’nin kararı umarım bunlara uyarı niteliğini taşır” diye konuştu.

Avukat Hüseyin Ersöz de kararın yerel mahkemeleri bağlayacak nitelikte olduğunu belirterek, “Zira Anayasa Mahkemesi’nin gerekçesi ortadayken, başta Ergenekon ve KCK davalarına bakanlar olmak üzere mahkemelerin 10 yıllık süreyi uygulamaları hukuken mümkün olmakla birlikte vicdanen meşru bir karar olmayacaktır. 5 yıla yaklaşmış ya da geçmiş olan sanıkların salıverilmeleri gerekmektedir” değerlendirmesini yaptı.


Selçuk: 15 günde düzenleme yapılır

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararını gerekçesini hızla yayımlamasının önemine işaret eden Prof. Dr. Sami Selçuk, şu değerlendirmeyi yaptı: “Salıverme olanağı yaratabilir. 5 yılın üzerinde tutuklu kalanlar için yüzde yüz diyemiyorum. Ama değerlendirmek gerekiyor. Bu olasılık çok artmıştır. Yüzde 90 olmuştur. Onların zaten bu kadar uzun tutuklanmasına da gerek de yoktu. Kanıtları karartmayacaklar, kaçacak durumları yok adli kontrol diye bir mekanizma var. Asıl olan hak ve özgürlüktür. Ceza yargılaması hukukunun varlık nedeni budur. Anayasa Mahkemesi bu süreyi verir. O süreyi illede 1 yıl olarak kullanmazsınız. Bir düzenleme yapılacaksa 15 günde yapılır.”


Kazan: 1 yıllık süre düşünülmeli

Avukat Turgut Kazan,1 yıllık süre verilmesinin düşünülmemesi gerektiğini vurgularken bunun nedenini “Hem adil yargılanma hakkı, hem özgürlük dengesi düşünüldüğünde derhal yürürlüğe girebilecek bir iptal olmalıydı” sözleriyle açıkladı. “Eğer hukuka uygun adil yargılama yapan mahkemeler varsa 1 yıllık erteleme sorun yaratmaz” vurgusunu yapan Kazan, değerlendirmesini şöyle sürdürdü: “Aykırılık saptandığında mahkeme mahkemeyse, adil yargılama yapıyorsa tutukluluğu kaldırır. Ama özel yetkili mahkemelerin adil yargılama yaptığına inanmadığım için ne yazık ki olumlu sonuçlar getirebileceğine, belli bazı davalar açısından umutla bakmıyorum. İnşallah yanılırım.”

Feyzioğlu: Bir ayıbı kaldırır

Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Metin Feyzioğlu, Anayasa Mahkemesi’nin tutuklama süresini artıran hükmü iptal etmesine ilişkin “Elbette an itibarıyla yürürlüğe girmiştir, 5 yılı dolmuş bütün tutuklulukların sona ermesi insan haklarının emredici niteliği gereğidir” diye konuştu. Feyzioğlu, şunları söyledi: “Anayasa Mahkemesi’nin kararlarının yürürlüğe girmesini belli süre ertelemesi ancak iptal kararının kamu düzeni açısından kaotik bir durum yaratacağı boşluk oluşturması halinde söz konusudur. Anayasa Mahkemesi’nin burada yaptığı, tutuklulukla asla bağdaşmayacak, 10 yıl gibi akıl almaz, akılla mantıkla izah edilmez bir sürenin iptal edilmesi ve dolayısıyla bir ayıbın kaldırılmasıdır. Ayıbın kaldırılması boşluk yaratmaz olsa olsa takdir yaratır.”