Hükümetten konuta yüzde 15’e 5 yıl şartı

Hükümet, konut alımına yüzde 15 devlet desteği ile bireysel emeklilik sistemi (BES) modelini inşaat sektöründe de uygulayacak. Ancak yurttaş ev almak için “konut hesabına” yatırdığı parasını en az 5 yıl bankada tutarsa yüzde 15 devlet desteği alabilecek. Eğer 5 yıldan önce parayı çekerse verilecek
devlet desteği de düşecek. Devlet desteğinde kaynak BES’te olduğu gibi yine bütçe olacak. Bunun için de bütçe gelirleri artırılacak. Bütçenin ana gelir kalemi ise vergi. Yani kaynak yine yurttaşın
cebinden çıkacak. Uzmanlara göre, AKP hükümeti ekonomiyi rayında götürebilmek için inşaat sektörünü canlı tutmak istiyor.

Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıkladığı modele göre tasarrufları artırmak isteyen hükümet, konutta da BES’te olduğu gibi devlet katkısı getiriyor. Şu anda bankalar, konut kredisi için satın alınacak evin
değerinin en az yüzde 25’i kadar peşinat talep ediyor. Şimdi ev almak isteyen yurttaş evin değerinin
yüzde 25’ini bankadaki konut hebasında biriktirecek, geri kalan bölümünü de bankalardan kredi çekecek. Devlet de yüzde 15 destek verecek ancak destek için paranın en az 5 yıl bankada tutulması zorunlu olacak. Uygulama BES modeline benziyor. BES’te de devlet katkısı bulunuyor. Tasarrufları artırmak amacıyla BES’e verilen devlet desteği için de kaynak bütçeden sağlanıyor. Bunun için bütçeye ödenek konuluyor. Konuta devlet desteğinin de bütçe ödeneklerinden sağlanacağına işaret ediliyor; ancak bunun için de bütçeye ek gelire gereksinim var. Bunun da vergilerle sağlanabileceği ifade ediliyor.

Sistem nasıl işleyecek?

Hesap nasıl açılacak?: Yasa yürürlüğe girdikten sonra yurttaş bankaya giderek “konut edinmek üzere” hesap açtıracak. Bunu da hesap açtırırken beyan edecek.

Her yıl için yüzde 15 destek verilecek mi?: Hayır. Hesaba yatırılan para en az 5 yıl tutulup daha sonra kullanıldığında yüzde 15 devlet desteği verilecek. Para daha önce çekilirse yüzde 15’lik destek de düşecek. Örneğin bir kişi ev almak için bankaya yatırdığı parasını 4. yılda çekerse destek yüzde 12’ye, 3 yılda çekerse destek yüzde 10’a düşecek. Yani destek kademeli olacak.

En erken ne zaman çekilebilir?: Başbakan Davutoğlu bu konuda, “en az 3 yıl o tasarruf teşvik edilmiş olacak” dedi. Bu da paranın en erken 3 yıl sonra çekilebileceği şeklinde yorumlandı.

Her ev alışta destek olacak mı?: Hayır. Sadece ilk ev alımında devlet desteği verilecek. İkinci, üçüncü evler için destek yok. Başbakan Davutoğlu, uygulamanın daha çok yeni evliler için söz konusu olduğunu, aynı zamanda evlilikleri de teşvik edeceklerini söyledi. Davutoğlu’na göre bu talep artışı, inşaat sektörünü de rahatlatacak.

İMO: 3 amaç var

Modeli değerlendiren İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Nevzat Ersan hükümetin bunu bireysel emeklilik sisteminde de yaşama geçirmeye çalıştığına dikkat çekti. İktidarın uzun süredir, ekonomiyi inşaat sektörü üzerinden götürmeye çalıştığına işaret eden Ersan, bunun için de konut sektörünün ön plana çıkarıldığını, kentsel dönüşüm uygulamalarının da bunun örneği olduğunu dile getirdi. Ersan, hükümetin 3 hedefini şöyle açıkladı: “1- İnşaat, konut sektörünü canlı, diri tutmak. 2- Bankaların kredi vermesini sağlamak. Kredi sirkülasyonunu devam ettirmek. 3- Yurttaşı birikim yapmaya zorlamak.” Ersan, kamu yatırımı olmayınca işin konut yatırımı ile götürülmeye çalışıldığını da belirterek, “Sanayiye yönelmeleri gerekirken inşaat sektörünü konut sektörü ile götürmeye çalışıyorlar” dedi. Ersan, kentsel dönüşümün de konut sektörünü canlandırmak amacıyla çıkarıldığını vurguladı. Yurttaşların sisteme talebi olup olmayacağı konusunda da Ersan, “Yurttaş yüzde 15 devlet desteği almak için 5 yıl para biriktirecek. Dar gelirli yurttaşların şartları buna uyar mı? Çok cüzi bir kesim olabilir” dedi.

Ersan, toplantıya İMO Başkanı olarak davet edildiğini ancak katılmadığını belirterek bunu gerekçesini de şöyle açıkladı: “Başbakanı dinlemek için davet edildim. Bize konuşma olanağı verilmedikten sonra sadece başbakanı dinlemek için oraya katılmanın çok doğru olmadığını düşünüyorum. Dinleyici olarak oraya katılmak sadece süreci tamamlamak olur.” CHP Adana Milletvekili Ali Demirçalı da, ekonominin belkemiği olan inşaat sektörünün sıkıntıda olduğunu, müteahhitlerin daireleri satamadıklarını, sektörün daraldığını söyledi. “İnşaat sektörü durduğunda ekonomi çöker” diyen Demirçalı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bunu gördüğü için faturayı Merkez Bankası’na kesmek istediğini, “faizleri düşür” baskısı yaptığını belirtti. Sistemin ABD’de, Avrupa’da uygulandığını ancak sorun çıktığını belirten Demirçalı, “Çok zor uygulanır. ABD’de, Avrupa’da uygulandı, olmadı. Çöker. Uygulanır tarafı yok” dedi.