"İdam kaldırılsın çünkü..."

İdam Cezası Enformasyon Merkezi (DPIC) Müdürü Richard Dieter'ın imzasını taşıyan raporda, idam cezalarının vergi mükelleflerine milyonlarca dolar yük getirdiğine işaret edildi ve "Bugünkü ekonomik şartlar altında idam cezası ihdas eden bir yasanın çıkarılması pek muhtemel değil" denildi.

Rapora göre, idam talep edilen bir davada devlet, diğer davalardan daha fazla para harcıyor. Ortalama üç idam davasının birinden idam kararı çıkıyor, 10 mahkumdan sadece biri idam ediliyor. Kısaca, bir idam cezasının devlete maliyeti 30 milyon doları buluyor.

ABD'de 35 eyalette idam cezası olsa da sadece 10 kadar eyalet cezayı uyguluyor. Dieter, raporda, idam cezası için milyonlarca dolar harcayan eyaletlerin adalete ayırdıkları bütçelerde kısıtlama yaptıklarına dikkati çekti ve örnek verdi: Pennsylvania'da polis açığı var. New Hamsphire'da tasarruf amacıyla bütün davalar bir ay ertelendi.

İdam cezalarını muhafaza etmek için ''Maliyeti düşürelim'' diyenlerin teklifini "elinin tersiyle iten" Dieter, dava masraflarını azaltma veya temyiz sayısını kısıtlamanın, masum birinin idamına yol açabileceği ya da hafifletici şartların göz önüne alınmasını engelleyebileceği uyarısında bulundu.

Raporda, ölüm cezasının caydırıcı olmadığı görüşü de savunuldu ve New Jersey'de 2007 sonunda idam kaldırılalı beri cinayet sayısının azaldığına işaret edildi.

Neden pahalı?

İdam cezalarında maliyetin büyük kısmı davaya gidiyor. Öyle ki "aslan payı"; dava, temyiz başvuruları ve ölüm koridorundaki denetleme mekanizmasına gidiyor.

Dieter, "İdam cezasının bu kadar masraflı oluşunu tek cümle izah edebilir: Çünkü ölüm farklıdır" ifadesini kullandı. Dieter'e göre, daha davanın başında iddia makamının idam talep etmesi, davayı diğerlerinden daha uzun, daha karışık ve daha pahalı hale getiriyor. Diğer davalardan çok daha fazla çalışan avukatların ücretlerini vergi mükellefi ödüyor.

ABD'de davalar iki aşamalı görülüyor: İlkin sanığın suçlu olduğuna karar veriliyor, ikincisinde ceza tespit ediliyor. Fakat sanık idam cezasına çarptırılabileceği bir suçtan yargılanıyorsa, ikinci aşama, lehte ve aleyhte yeni tanıklar ve yeni unsurlarla tamamen farklı dava haline geliyor. Sanığı genellikle iki avukat savunuyor. Mahkemeye çok sayıda uzman, görüş almak amacıyla çağrılabiliyor.Bu tür davalarda jüri üyelerinin seçimi haftalar alabiliyor.

İdam cezasına çarptırılan mahkumun cezaevinde "ölüm koridorunda" beklemesi, bir müebbet mahkumunun içeride olmasından daha maliyetli hale geliyor, çünkü güvenlik önlemleri ve gardiyan sayısının artırılıyor.

Dieter'e göre, söz gelimi California'da idam mahkumu başına müebbet mahkumundan yılda 90 bin dolar fazla para harcanıyor. Dava sonunda idam cezası verildikten sonra da avukatlar, savcılar ve yargıçlar için temyiz mesaisi başlıyor. Üst mahkemeye başvurular yeni bir davayla sonuçlanabiliyor ki, bu da yeni masraf anlamına geliyor.