İmzalar atıldı

Rusya Başbakanı Vladimir Putin ve İtalyan Başbakan Silvio Berlusconi, Türkiye ile Rusya arasındaki ikili anlaşmaların imza törenine katılmak üzere Ankara'ya geldi. 

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Federasyonu Başbakanı Vladimir Putin, iki ülke arasında ''gaz alanında işbirliği'' ve ''petrol alanında işbirliği'' protokollerini imzaladı.

Başbakanlık Yeni Bina'da düzenlenen törende Erdoğan ve Putin, Türkiye ile Rusya arasında gaz ve petrol alanlarında işbirliğini öngören protokollere imza koydular. Törene İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi de katıldı.

Törende, iki ülke arasında nükleer güç mühendisliği alanında işbirliği protokolü de Rusya Federasyonu Başbakan Yardımcısı İgor Sechin ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız tarafından imzalandı.

Törende imzalanan ve Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında değişik alanlarda işbirliğini öngören diğer metinler ise şöyle:

- Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu 9. Dönem KEK Toplantısı Protokolü,

- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti arasında Nükleer Enerjinin Barışçıl Amaçlarla Kullanımına İlişkin İşbirliği Anlaşması,

- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti arasında Nükleer Kazaların Erken Bildirimi ve Nükleer Tesisler Hakkında Bilgi Değişimi Anlaşması,

- Türkiye Cumhuriyeti Türk Standartları Enstitüsü ile Rusya Federasyonu Federal Teknik Regülasyon ve Metroloji Servisi Arasında Standardizasyon ve Uygunluk Değerlendirmesi Alanlarında İşbirliğine İlişkin Memorandum,

- Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile Rusya Federal Uzay Ajansı (ROSCOSMOS) Arasında Dış Uzayın Keşfi ve Barışçı Amaçlarla Kullanımı Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı,

- Eğitim, Bilim, Kültür, Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliği Programı (Kültürel Değişim Programı-KDP)

- Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Rusya Federasyonu Federal Bitki Karantina ve Veterinerlik Servisi Arasında İthal ve İhraç Edilen Su Ürünlerinin Gıda Güvenliği Konusunda İşbirliğine İlişkin Memorandum,

- Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Müsteşarlığı ile Rusya Federasyonu Federal Gümrük Servisi Arasında Gümrük İşlemlerine İlişkin Mutabakat Zaptı,

- Türkiye Sermaye Piyasası Kurulu ile Rusya Federal Finansal Piyasalar Otoritesi Arasında Bilgi Alışverişi Hakkında Mutabakat.

Putin ve Erdoğan  toplam 15 enerji protokolünü imzalıyor. Törende aynı zamanda Rusya Başbakanı Vladimir Putin ve Başbakan Erdoğan ortak basın toplantısı düzenledi.

Erdoğan, "Putin ile gerçekten verimli görüşmelerimiz oldu. Toplantımız aslında geçtiğimiz Mayıs ayında Putin'in ev sahipliğinde yaptığımız görüşmenin devamı oldu. İlişkilerimizi daha da ileri hedeflere ulaştırma kararımızı sürdürdük. Rusya ile karşılıklı anlayış, güven ve ortak çıkarların daha da sağlamlaştırılması ilk amacımızdır. 2008 yılı itibariyle geldiğimiz nokta 40 milyar dolardır. Rusya Türkiye'nin birinci, Türkiye ise Rusya'nın 5. ticari ortağıdır. Karşılıklı yatırımlardaki artış ve turizmde ulaşılan seviye ekonomik ilişkilerimizin gelişmesinin ifadesidir. İlişkilerimiz siyasi alanda, askeri, ekonomik ve kültürel alanda farklılık göstermeye başlamıştır. Müteahhitlerimiz tarafından Rusya'da ele alınan proje sayısı 1152'dir.

Teknik problemlerimizi de ele aldık düzelttik. Dün gerçekleştirilen karma ekonomik komisyon toplantılarında da başta sayın Seçil olmak üzere tüm bürokratlarımıza, enerji bakanıma da teşekkür ediyorum. Görüşmelerimizdeki bir diğer önemli konu enerji. Enerji konusu. Bu alandaki işbirliğimizin stratejik niteliğiyle önemi vardır. İlişkilerimizin karşılıklı anlayış ve güven temelide sürmesini diliyoruz. Bu projelerin daha da ileri götürülmesini diliyoruz. Gerek gaz, petrol ve nükleer enerji konusunda 3 ana başlıkta projelerimizi planladık. Bundan sonraki süreçte de bu adımları zenginleştireceğiz. Protokolleri imzaladık. İmzaladığımız gaz protokolü Rusya'dan doğalgaz almamıza imkan sağlayan, 2011'de bitecek olan sözleşmemizin yenilenmesidir.

Enerji alanında Türkiye atom enerjisi kurumu ile RUSATOM arasında nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla ilgili, nükleer tesislerle ilgili olmakla birlikte 2 anlaşma daha imzalanmıştır. Ayrıca da kültürel değişim programı da akledilmiştir. Putin'in ziyaretiyle TÜPRAŞ, TETAŞ, AKSA Enerji ve Çalık Holding gibi şirketlerimiz Rus ortaklarıyla 8 belge imzalamıştır. Putin'in getirdikleriyle birlikte 20 belge imzalanmıştır. Güncel bölgesel konularda da kapsamlı değerlendirmeler yaptık. Bu arada 2 ülke arasında çok boyutlu işbirliğini koordine etmek için hükümetler arası bir üst düzey buluşmayı, liderlerin eşbaşkanlığında yürütelim diye bir karar aldık. İlk uygulamayı 2010 yılının başında Rusya'da gerçekleştireceğiz. Bugün atılan imzaların ülkelerimiz arasında aydınlık yarınlara vesile olmasını diliyorum"  dedi.

Başbakanı Vladimir Putin ise yaptığı konuşmada, "Bugün kapsamlı, samimi görüşmelerimiz olmuştur. Enerji alanındaki işbirliğinin daha da genişlemesi gereğini vurguladık. Enerji alanı Güney Akım ve Mavi Akım önemlidir. İtalya için de bugün hayırlı bir gündür. Büyük çaplı projeler için anlaştık. İtalyan ortaklarımız Mavi Akım'a katılmışlardı halen de bu boru hattıyla büyük miktarda Rus doğalgazı nakledilmektedir Türkiye'ye. Artan Rusya ve Hazar'daki petrol çıkarma miktarını göz önünde bulundurarak bu projenin çok cazip olduğunu düşünüyor ve desteklemeye karar verdik. Nükleer enerji işbirliğimize gelince Türk-Rus konsorsiyumunun ihaleyi kazanmış olması bizim için gurur kaynağıdır. Birçok konuda mutabakata vardık. Birçok başka alanda atom enerjisi, petrol, alanında da barışçıl amaçlarla kullanılması, ithal ve ihraç edilen su ürünlerinin gıda güvenliği konusunda belgeler de imzalandı. Çok boyutlu, ileri gelişmiş ortaklığa doğru hareket etmeye başladık. Bugün de küresel krizin şartları altında bu olumlu dinamikleri muhafaza etmeye çalışacağız. Bugün de bunları konuştuk. Özellikle tarım konusunda ortak çalışmalarımızı değerlendirdik" dedi.

Sorular:

İmzalanan belgelerin ışığında Türk tarafının Güney Akım projesinin yapılmasına "evet" dedi diyebilir miyiz? Somut uygulamalar görüşüldü mü?

Putin: Bugün esas olarak içinde çalıştığımız belge 1986 tarihli Rus doğalgazının Türkiye'ye satışına ilişkin. Türk tarafı bunun uzatılmasını istiyor. Mavi Akım boru hattının uzatılması, diğer ülkelere Türkiye topraklarından ihraç edilmesiydi. Bu konu da da anlaştık. Türkiye böylece önemli bir transit devlet olmuştur. Türkiye Avrupa çapında büyük bir enerji transit bölgesi oldu. Doğalgaz konusunda mutabakat sağlandı. Her kıs Türk halkı sıkıntıya düşmektedir. Büyük depoların yapılması kolaylık sağlayacaktır. Atom enerjisinde, enerji birim fiyatları konusunda görüşmelerimiz devam ediyor. ABD'deki fiyatlardan 2 misli daha ucuzdur.

Erdoğan: Türkiye'nin ekonomik bölgesinden Karadeniz'den geçecek olan Güney Akım ile ilgili, buna değindik, sözleşmeyi imzaladık. Bu süreç çok uzun değil. Araştırmalar kısa zamanda başlamış olacak. Türkiye bu noktadaki desteğini Güney Akım'a verdi. Samsun-Ceyhan'da mutabıkız, nükleerle ilgili söylenecekler söylendi. Tedarik, transit ve tüketim önemlidir. Türkiye'nin tedarikçi özelliği yok. Rusya tedarikçidir, bu konuda güçlüdür. Türkiye transit ve tüketici ülkedir. Aynı zamanda tüketimde bir lojistik merkez özelliğini bu atılan adımlarla kazanmaktadır. Bunu da bölgedeki iki ülke olarak Rusya ve Türkiye bu adımları atıyoruz. Bu güven temelinde süren bir süreç. Bundan dolayı da memnunuz.

Bazı eksperler ülkede iki petrol boru hattı için yeterince petrol bulunmadığını söylüyorlar.

Putin: Her konuda anlaştık. Erdoğan'a teşekkürlerimi ifade etmek istiyorum. Görüşmelerimiz çok kolay geçmedi. Türk dostlarımız, başta yanımdaki beyfendi olmak üzere çok zorlu görüşmecilerdir. Her konuda anlaştık, bütün konularda mutabakat sağlandık. Doğalgazda Güney Akım ve Nabucco rakip. Çok güçlü bir rekabettir. Güney Akım'ın yapılacak olması Nabucco'nun önünü kapatmıyor. Her iki proje de gerçekleştirilebilir. Güney Akım öncelikli hedefimizdir. Artan petrol üretim miktarına bakarsanız üretim hacmi genel olarak bu projelere yeterlidir. Bu enerji güvenliğini sağlıyor.

Erdoğan: Bunları paylaşırken bir konunun üzerinde durmayı faydalı görüyorum. Güney Akım ve Nabucco bana göre bir çeşitliliktir. Bunlar zaten yetmeyecek Avrupa'ya. Bugünden alınan bir tedbirdir. Medyanın bunu bu biçimde takdim etmesi gerekir. Araştırmalar açık nettir. İşin içinde olanlar bunun ne denli güçlü tedarik kaynakları olduğunu biliyorlardır. Samsun-Ceyhan da oradan petrolün verilmesi olayının gerek rafinede gerekse dünyaya takdimi hem rafine edilerek hem ham olarak çok işler görecektir. Ceyhan'a bakışımız çok farklıdır. Ceyhan'ı bu noktada bu işin dağıtım merkezi yapma gayretleri vardır.

İki ülke arasında yapılan anlaşma hem Rusya hem Türkiye'yi iyi bir noktaya getirdi. Umut verici bir gelişme gibi. Sorunların çözülmesi konusunda umut verici adımlar atacak mı? Kıbrıs ve Karabağ konusunda mesela. Karabağ ve Kıbrıs konusunda bir çabası var Türkiye'nin.

Putin: Kıbrıs meselesine yaklaşımımızı biliyorsunuz. Sorunun çözümünü destekliyoruz. BM'nin planlarını da destekliyoruz. Her iki tarafla ilişkilerimizi, adanın her iki kısmıyla, geliştirmeye devam edeceğiz. Karabağ'da ise, ifade etmiştim, devlet başkanımız Medvedev bu çalışmalara katıldı. Görüşmeler yapıyor. Çok olumlu çalışmalar sürdürüyor. Rusya bu sorunun çözümünü istiyor. Kafkasya'da bir ihtilafın olmasını istemiyor. Bölge ülkeleriyle ilişkilerimizi olumsuz etkilemektedir. Uzlaşmaya varabiliriz.

Nükleer enerji konusunda biraz daha bilgi verebilir misiniz?

Putin: Türk tarafı taleplerini bize aktarmıştı. Genel olarak Rus-Türk konsorsiyumu bu taleplere olumlu tepki vermiştir. İlave bir takım çalışmalara ihtiyacımız var ki bu proje olsun. KW saatin birim fiyatıyla ilgili sorunları var Türk tarafının. Ama gerek birim fiyatı olarak hidroelektrik santrallerde üretilen enerjinin fiyatına yaklaştık. Dünyada böyle birşey yok. İnşaatın maliyeti konusunda benzer projelerden iki misli daha ucuz olacaktır. İlave imkanlarımız varsa katılımcılar bunu değerlendireceklerdir.

Erdoğan: Herkese teşekkürlerler.

İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi de Başbakan Erdoğan ve Putin'in yanına geçti. 3 Başbakan birlikte medyaya görüntü verdiler.

FOTO GALERİ İÇİN,

http://www1.cumhuriyet.com.tr/?im=galeri&kid=375&sn=1#sd