İran'a silah ambargosuyla ilgili BM raporu

BM Güvenlik Konseyi bünyesinde oluşturulan ve İran'a yönelik yaptırımların uygulanmasını incelemekle görevli Uzmanlar Paneli tarafından hazırlanan, Reuters'ın elde ettiği gizli raporda, "Panel, konvansiyonel silahlarla ilgili olarak bildirilen bir çok olayda, İran ile uzun dönemli ve yakın ilişkilere sahip olan Suriye'nin de devrede olduğunu not etmiştir" deniliyor.

Panel tarafından incelenen bu tür olaylarda, yaptırım kararları gereği yasaklanmış olan materyalin "düzenli denetimlerden dikkatlice kaçırıldığı ve bu materyallerin son alıcısının gizlendiği" belirtildi. Raporda, bu yolla denetimden kaçırılmış transferler olabileceği, yasa dışı sevkıyatların belirlenmiş olmasına karşın bu olayların BM Yaptırımlar Komitesi'ne bildirilmesinden kaçınılmış olabileceği ifade edildi.

Raporda, konvansiyonel silah transferleri ile ilgili olarak İran bağlantılı dokuz olayın altısında, bildirilmiş nihai liman olarak Suriye'nin gösterildiği kaydedildi. Panelin bu nedenle Suriye'den, yönelttiği bazı sorulara yanıt beklediği de ifade edildi.

Raporda İran'ın Afrika'daki varlığını da ticari ve diplomatik faaliyetlerini yoğunlaştırarak genişletmeye çalıştığı, İran'ın Cumhuriyet Muhafızları'nın da bölgedeki nüfuzunun arttığına ilişkin bilgilerin bulunduğu ifade edildi. Bu kapsamda Nijerya tarafından geçen yıl BM'ye bildirilen bir kargoya dikkat çekildi. İran'ın yaptırımlara aykırı biçimde silah sevkıyatı olarak şikayet edildiği bu olayda Tahran yönetimi, olayın, Gambiya ile olağan ticaretinin bir parçası olduğunu bildirmişti.

Raporda Türkiye, Kıbrıs Rum Yönetimi, Almanya, İsrail ve İngiltere tarafından engellenen sevkıyatlara da dikkat çekildi ve bu kargolarda mermiden makineli tüfeklere, patlayıcılardan küçük çaplı füzelere ve fırlatıcılara kadar çeşitli silahların yakalandığı kaydedildi.

Rapora göre Tahran yönetimi, kendi nükleer programını ilerletirken de yaptırımları da önemsemiyor. İran'daki uranyum oksitin tükenmenin sınırına yaklaştığı, İran'ın bu nedenle uranyum zenginleştirme programını geliştirebilmek için farklı uranyum kaynakları arayışına girebileceği ifade edildi.

Yaptırımların İran'ın nükleer faaliyetlerini yavaşlatmayı başardığı ancak ülke liderliğini, "uranyum zenginleştirme programıyla ağır su ile ilgili çalışmaları durdurma kararı almaya zorlayacak" derecede bir baskıyı henüz oluşturmadığı belirtildi.