İşsiz sayısı kriz öncesi dönemin 600 bin üzerinde

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR) işsiz sayısının hala krizin ilk etkisinin istihdam verilerine yansıdığı Eylül 2008 döneminin 333 bin, kriz öncesi dönem olan Eylül 2007 döneminin ise 594 bin üzerinde olduğunu ifade ederek, bununla beraber krizin etkilerinin hissedilmeye başlandığı Eylül 2008 döneminden bu yana geçen 2 yıllık sürede yaratılan 1 milyon 171 bin kişilik istihdamın yüzde 32'sinin de kayıtdışı olarak sisteme dâhil olduğunu savundu.

DİSK-AR Eylül dönemi istihdam raporu sonuçlarını açıkladı. Raporda, 'Türkiye'nin işsizlik sorunun ağır etkilerini, taşeronlaşma, güvencesiz ve kuralsız çalışmanın girdabındaki milyonların giderek artan sessiz çığlıkları ile hissetmeye başladı' denildi.
 

İşsiz sayısı 594 bin kişi fazla

Ağustos, Eylül ve Ekim aylarını (Eylül dönemi) kapsayan Hanehalkı İşgücü Anketi (HİA) sonuçlarına göre işsizlik oranı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre 2.1 puanlık düşüşle yüzde 11.3 oldu. İşsiz sayısı ise 462 bin kişi azaldı. Buna karşın İşsizlik sayısı hala krizin ilk etkisinin istihdam verilerine yansıdığı Eylül 2008 döneminin 333 bin, kriz öncesi dönem olan Eylül 2007 döneminin 594 bin üzerinde seyretti. Buna göre işsiz sayısı 3 yıl öncesine göre yüzde 25 oranında artmış oldu.
 

Kayıtdışı kanayan yara

Kayıtdışı ekonominin Türkiye'nin en can yakıcı sorunlarından biri durumunda olduğunun ifade edildiği Raporda, kayıtdışını, kayıt altındaymış gibi göstermeye çalışmanın, kayıtsızlığı kayıt altına alan bir anlayışın sorunu çözmeyeceği dile getirildi. 2010 Eylül dönemi için açıklanan istihdam verilerine göre, kayıtdışı istihdam edilenlerin sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre 76 bin kişi, krizin ilk dönemine göre (2008 Eylül) ise 370 bin kişi artarak, 10 milyon 383 bine ulaştı. Buna karşın 2 yıllık süreçte kayıtdışı istihdam oransal olarak sadece 1.9 puan gerileyerek yüzde 44 oldu.

2008-2010 Eylül dönemi kayıtdışı verilerine baktığımızda, ücretli ve yevmiyeliler arasında kayıtdışı çalışanların sayısı 3 milyon 639 binden, 3 milyon 705 bine çıktı. İşverenler arasındaki kayıtdışı oranının azalmasına, işveren sayısında yaşanan azalma eşlik etti. Kendi hesabına çalışanlar arasında kayıtdışı çalışanların hem sayısında hem de oranında gözlenen artış çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. 2010 yılı için kendi hesabına çalışan 4 milyon 492 bin kişinin, yüzde 68.1'i kayıtdışı olarak sisteme dahil oldu. Bu oran 2008 yılının aynı dönemi için yüzde 66.1 idi. Kendi hesabına, çoğunlukla güvencesiz ve kötü işlerde çalışan bu kesim açısından kayıtdışı 2 puan artış gösterdi.


Güvencesiz çalışma yaygınlaşıyor

"İşçinin iş ilişkisine süreklilik sağlanarak geleceğine güven duyması, işini kaybetme, dolayısıyla kendisinin ve ailesinin geçim kaynağını oluşturan gelirinden yoksun kalma endişesinin dışında tutulması temel bir haktır." Raporda, bu çerçevede geçici iş ilişkisinin, işçinin geleceğe olan inancını zedeleyen, yeni bir iş bulamama korkusunu tetikleyen, işçinin temel haklarından birinin ihlali anlamını taşıdığı dile getirildi.

Geçici bir işte çalışanların sayısı, 2010 yılında 1 milyon 760 bin düzeyine ulaşmıştır. Güvencesiz ve geleceğinden endişeli olan bu kesimin sayısındaki artış 44 bindir. Geçtiğimiz yılın aynı dönemi ile karşılaştırdığımızda ise artış miktarı 161 bini bulmaktadır.
 

Geçici işçilerde işsizlik kalıcılaşıyor

Resmi rakamlara göre işsiz kalanların, işsiz kalma nedenlerine göre en ön sırasında yine güvencesiz çalışan, geçici işçiler bulunduğunu belirten DİSK-AR, geçici bir işte çalışan yaklaşık her iki işçiye karşın, geçici bir işte çalıştığı ve iş sona erdiği için işsiz kalan bir işçinin olması, güvencesizliğin işsizliğe nasıl bir boyut kattığının somut bir ifadesi olduğunu ifade etti. Bu dönemde ücretlilerin yüzde 12.6'sı geçici bir işte çalıştığı halde, işsizlerin yüzde 27.6'sını geçici işlerde çalıştığı için işsiz kalanlar oluşturmaktadır. Bu halde olanların sayısı 810 bindir. 1 milyon 760 bin geçici işçinin halen istihdam da olduğu düşünüldüğünde, geçici işlerde çalışanların işsizlik oranı yüzde 32'ye ulaşmaktadır.
 

Çalışıyormuş gibi görünenlerin sayısı 1 milyon 154 bin

TÜİK HİA Eylül dönemi verilerine göre eksik istihdam rakamlarında da artış göründü. Buna göre esas işinde ve diğer işinde/işlerinde toplam olarak 40 saatten daha az süre çalışmış olan ve 1 saat çalışmış olsa bile istihdam da sayılanlarla, aynı nedenlerle istihdamda görünen ancak iş bakanların yani gizli işsizlerin sayısında, krizin başlangıç dönemi olan Eylül 2008 dönemine göre 448 bin, kriz öncesi Eylül 2007 dönemine göre 508 bin kişilik artış gerçekleşti. Bugün 1 milyon 154 bin kişi yetersiz ya da zamana bağlı eksik istihdam edilmekte. DİSK-AR, dolayısıyla istihdamdaki artışın nitelikli ve insan onuruna yaraşır bir çalışma yaşamına işaret etmediğini savundu.