‘İstenmeyen’ konuk geliyor

Cizre olaylarından bu yana Birleşmiş Milletler’in (BM) insan hakları alanındaki gözlemcilerine ziyaret izni vermeyen Türkiye, BM’nin işkence iddialarıyla ilgili özel raportörü Juan E. Mendez’e önce 10-14 Ekim için izin vermiş ardından da bu ziyareti kasım ayına ertelemişti. Mendez, 31 Ekim’de görevi biteceği için bu ziyareti yapamayacağını duyurmuş ve ziyaret izninin görevi devralacak isme verilmesini istemişti.

Ankara’nın peş peşe ertelediği o ziyaret 27 Kasım- 2 Aralık tarihlerinde gerçekleşecek. BM İşkence Konusundaki Özel Raportörü Nils Melzer Türkiye’yi ziyaret edecek. Raportör Melzer, ziyaret öncesinde “Hukukun üstünlüğünün korunması, hesap verebilirliğin desteklenmesi ve kurbanların tazminat hakkının korunması konusundaki zorlukların özellikle darbe girişimi sonrası dönemde olmak üzere üstesinden nasıl gelineceği konusunda Türk hükümeti ile birlikte çalışmayı bekliyorum” dedi.

Melzer, ziyareti esnasında hükümet yetkilileri ve insan hakları kuruluşlarının yanı sıra yerel ve uluslararası sivil toplum kuruluşları, kurbanlar ve aileleri ile de görüşecek. Türk hükümetinin davetlisi olarak Türkiye’yi ziyaret edecek olan özel raportör, birçok şehirde polis karakolları, yargılama öncesi tesisleri ve hapishaneler olmak üzere gözaltı için kullanılan mekanları ziyaret edecek.

Melzer, 2 Aralık’ta ise izlenimlerini önce basın toplantısında aktaracak, ardından da raporunu sunacak. Türkiye, BM’nin İnsan Hakları Yüksek Komiseri’nin başta Cizre olmak üzere sokağa çıkma yasağı uygulanan bölgeleri ziyaret talebine aylarca yanıt vermemiş ardından Cenevre’nin bu talebe yanıt verilmediğini duyurması üzerine Ankara ziyaret izni verileceğini açıklamıştı. Ancak 15 Temmuz’un ardından BM uzmanları, raportörleri ve çalışma grupları bu defa bir ‘Türkiye bildirisi’ yayımladı.

BM’nin tarihinde ender görülen bir şekilde bildiriye 19 BM uzmanı, raportör ve çalışma grubu imza koydu. BM Cenevre Ofisi’nden yapılan açıklamada Türkiye’nin OHAL uygulamaları eleştirildi ve “Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nde 4’üncü maddedeyi istisna tutmak tüm sorumluluklarınızı sınırsız yetkiyle göz ardı etme hakkı vermez” denildi. Ankara raportörün ziyaretini geciktirirken önce BM’nin İfade ve Fikir Özgürlüğü raportörüne izin verdi. David Kaye, geçen hafta temaslarını tamamladı.