İTO'ya göre fiyat artışları (01.04.2011)

İstanbul Ticaret Odası'nca (İTO) İstanbul için hazırlanan 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksine göre, mart ayında perakende fiyatlar yüzde 0,83 oranında, Toptan Eşya Fiyatları İndeksine göre toptan fiyatlar ise yüzde 0,89 oranında arttı.

İTO tarafından hazırlanan Fiyat İndekslerinin 2011 yılı mart ayının bir önceki yılın aynı ayı ile mukayesesinde perakende fiyatlar yüzde 4,86, toptan fiyatlar ise yüzde 13,56 oranında artış kaydetti.

Söz konusu indekslerde 24 aylık serilerden oluşan yıllık ortalama artış hesabına göre 2011 yılı mart ayında, 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksi yıllık ortalama yüzde 8,47, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yıllık ortalama yüzde 11,17 oranında arttı.

Konut Harcamaları grubundaki akaryakıt ürünlerine yapılan fiyat ayarlamalarının yanı sıra Yaş, Kuru, Sebze ve Meyve grubundaki bazı ürünlerin arz yetersizliğine dayalı fiyat artışları, giyim grubunda İstanbul genelinde Shoping Fest uygulamasına rağmen yeni sezon ürünlerinin devreye girmesi, ev eşyası ile sağlık ve kişisel bakım gruplarında maliyet kaynaklı fiyat artışları mart ayındaki enflasyonun belirleyicileri oldu.

Giyim, sağlık ve kişisel bakım, ev eşyası, gıda, konut ile ulaştırma ve haberleşme harcamaları gruplarında kaydedilen fiyat hareketleri genel enflasyon üzerinde artırıcı yönde, Kültür, eğitim ve eğlence harcamaları ise azaltıcı yönde etkili oldu.

Sağlık ve kişisel bakım harcamalarında yüzde 3,47, giyimde yüzde 3,02, ev eşyasında yüzde 1,81, gıda harcamalarında yüzde 0,62, konut harcamalarında yüzde 0,60, ulaştırma ve haberleşmede yüzde 0,23 oranında artış kaydedilirken, kültür, eğitim ve eğlence harcamalarında yüzde 0,49 oranında azalış meydana geldi.

2010 yılı Mart ayında yüzde 12,01 olan yıllık perakende fiyat artış oranı, bu yılın mart ayında bir önceki yıla göre önemli oranda azalarak yüzde 4,86 oldu. Yıllık ortalama artış oranı ise 2010 Aralık ayından itibaren girdiği azalış eğilimini devam ettirerek 2011 Mart ayında yüzde 8,47 olarak gerçekleşti.

Toptan eşya fiyatları

Toptan fiyat hareketlerini yansıtan ve 2011 şubat ayında yüzde 2,42 oranında artan Toptan Eşya Fiyatları Endeksi 2011 Mart ayında yüzde 0,89 artış gösterdi. Bu oran mart ayları itibariyle son beş yılın en düşük ikinci enflasyon oranı oldu. Kuzey Afrika ülkelerinde yaşanan siyasi krize bağlı olarak küresel piyasalarda enerji ve emtia fiyatlarındaki artışların yanı sıra mevsimsel özelliklere bağlı olarak gıda maddeleri grubunda yer alan bazı ürünlerde görülen arz eksikliği ile ithal girdi maliyetlerindeki artışlar toptan eşya fiyatlarındaki artışın ana nedenlerini oluşturdu.

Mart ayında, mensucatta yüzde 1,83, madenlerde yüzde 1,02, gıda maddelerinde yüzde 1,34, işlenmemiş maddelerde yüzde 0,58, inşaat malzemelerinde yüzde 0,61, yakacak ve enerji maddelerinde yüzde 0,46, kimyevi maddelerde ise yüzde 0,04 oranında artış kaydedildi. 2010 yılı Mart ayında yüzde 9,41 olan yıllık toptan fiyat artış oranı, geçen ay bir önceki yıla göre artarak yüzde 13,56'ya, yıllık ortalama değişim oranı ise 2010 yılında başladığı yükselme eğilimine devam ederek yüzde 11,17'ye ulaştı.

Değerlendirme

İTO'nun değerlendirmesinde, 2011 yılının ilk üç aylık döneminde Avrupa ülkelerinde kamu maliyesine yönelik, ABD'de ise konut ve işgücü piyasasında oluşan belirsizliklerin devam etmesinin yanı sıra gelişmekte olan ülkelerdeki artan sermaye girişlerine rağmen küresel ölçekte tahmin edilenin üzerindeki kaydedilen büyümenin, finans piyasalarındaki risk algılamalarını azalttığı belirtildi.

Şubat ayı başlarında Kuzey Afrika ülkelerinde özellikle önemli bir petrol ihracatçısı olan Libya'da yaşanan siyasi istikrarsızlığın yanı sıra Japonya'da yaşanan depremin etkilerinin emtia ve finansal piyasalarda hissedildiği, küresel enflasyonda artış eğiliminin ise devam ettiği vurgulanan değerlendirmede, şunlar ifade edildi: ''Bu gelişmelere paralel olarak Merkez Bankasının yurt içinde enflasyonist baskıları sınırlandırmak ve finansal istikrarı sağlama konusunda aldığı 'zorunlu karşılık oranlarının artırılması' kararı kısa veya orta vadede etkisini gösterse bile, küresel ölçekte artan gıda madde fiyatlarının yanı sıra emtia ve enerji piyasalarındaki yukarı yönlü fiyat hareketleri enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturmaya devam edeceği düşünülmektedir.''