Kadın istihdamında karneler zayıf

DİSK'e bağlı SOSYAL-İŞ Sendikası ''8 Mart'ın 100. Yıl Dönümünde Türkiye'de ve Dünyada Kadın Emeği ve İstihdamı Raporu'' hazırladı. Raporda, küresel krizin gölgesinde dünyada kadın istihdamı ve emeği, Türkiye'de toplumsal cinsiyet eşitsizliği, Türkiye'de kadın emeğinin durumu gibi konular değerlendirildi. Raporda, 2009 itibariyle dünya ölçeğinde çalışma yaşındaki erkek nüfusun yüzde 77,7'si iş gücüne katılırken, kadın nüfusta bu oranın yüzde 51,6'ya gerilediği ifade edildi. Dünya ölçeğinde çalışma yaşındaki erkek nüfusun yüzde 72,8'i istihdam edilirken, kadınların yüzde 48'inin istihdam edildiğine dikkat çekilen raporda, 2007'de yüzde 6'ya kadar düşen kadın işsizlik oranının geçen yıl yüzde 7'ye yükseldiği, erkeklerde ise bu oranın yüzde 6,3 olduğu belirtildi. Raporda, kadınların işsizlik oranının, sürekli erkeklerden yüksek seyrettiği vurgulandı.

Resmi iş düzenlemelerinden, temel işçilik haklarında ve sosyal güvenlikten yoksun, yetersiz gelirle çalışmayı ifade eden ''korunmasız istihdam'' konusunda da durumun kadınların aleyhine olduğuna işaret edilen raporda, geçen yıl korunmasız istihdam edilen kadınların oranının yüzde 52,3, erkeklerin oranının yüzde 49,4 olduğu kaydedildi. Küresel ölçekte toplumsal cinsiyet temelli ücret eşitsizliğinin azalma eğilimi gösterdiği ifade edilen raporda, ancak hala, ülkelerin çoğunluğunda kadınların ücretlerinin, erkeklerin ücretlerinin yüzde 70'i ila yüzde 90'ı arasında değiştiği, bu oranın bazı Asya ve Latin Amerika ülkelerinde daha da düşük olduğu belirtildi.

Dünya Ekonomik Forum'unun ''ekonomik katılım ve fırsatlar, eğitime erişim, siyasal güçlenme, sağlık ve hayatta kalabilme'' gibi dört temel kriter esas alarak hazırladığı Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporu'na göre, Türkiye'nin 134 ülke arasında 129. sırda bulunduğuna dikkat çekilen raporda, Türkiye'nin ''ekonomik katılım ve fırsatlar'' kategorisinde 134 ülke arasında 130. sırada olmasının, Türkiye'de kadınların iş gücüne katılımı ve istihdamı konusunda dünya ölçeğinde ne kadar geri bir konumda olduğunu gözler önüne serdiği kaydedildi. Raporda, Social Watch örgütü tarafından ''eğitim, ekonomik faaliyet ve güçlenme'' kriterleri dikkate alınarak yayımlanan ''Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İndeksi''ne göre Türkiye'nin 2008'de 139. sıraya gerilediği belirtildi.

Türkiye'deki durum

Türkiye'de 2009 itibariyle kadınların iş gücüne katılım oranının yüzde 26, istihdam oranının yüzde 22,3, işsizlik oranının yüzde 14,3 olduğu ifade edilen raporda, erkeklerde ise iş gücüne katılım oranının yüzde 70,6, istihdam oranının yüzde 60,7, işsizlik oranının yüzde 13,9 seviyesinde bulunduğuna işaret edildi. Kadınların iş gücüne katılım, istihdam ve işsizlik oranları açısından Türkiye'nin, dünya geneli ve çeşitli bölgeler ile kıyaslandığında kötü bir noktada olduğu belirtilen raporda, şu tespitlere yer verildi: ''2009 yılı itibariyle Türkiye'de kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 26 iken dünya ortalaması yüzde 51,6, Türkiye'de kadınların istihdam oranı yüzde 22,3 iken dünya ortalaması yüzde 48, Türkiye'de kadınların işsizlik oranı yüzde 14,3 iken dünya ortalaması yüzde 7'dir. Türkiye, kadınların iş gücüne katılım ve istihdam oranı açısından dünya ortalamasının ancak yarısı kadar bir oran yakalayabilirken, kadın işsizliğinde dünya ortalamasının iki katı bir orana ulaşmaktadır. 2009 yılı esas alınarak Türkiye dünyanın çeşitli bölgeleri ile kıyaslandığında ise Türkiye'de kadınların iş gücüne katılım ve istihdam oranının yalnızca Orta Asya ortalamasının biraz üstünde olduğu, diğer 8 bölgeden ise düşük olduğu görülmektedir. İşsizlik oranı açısından ise Türkiye'de kadın işsizliği Kuzey Afrika ve Orta Asya ortalamasının biraz altında olup, diğer 7 bölgeden yüksektir.''

Kriz ortamında kadın istihdamı arttı

Raporda, 2008'e kıyasla 2009'da ücret ya da yevmiye karşılığı çalışan kadınların oranının düştüğü, kendi hesabına ya da ücretsiz aile işçisi olarak çalışan kadınların oranının arttığı belirtildi. Bu dönemde kadınlar daha çok ''korunmasız istihdam'' biçimlerine yöneldiği vurgulanan raporda, şu görüşlere yer verildi: ''Kadınların iş gücüne katılım ve istihdamında son 20 yılda yaşanan gerileme eğilimi kriz koşullarında değişmiş, kadınların iş gücüne katılımı ve istihdamı artmış ancak bu değişim, kadınlar açısından korunmasız istihdam biçimlerinde nitelik gerektirmeyen işlerde, sağlıksız çalışma koşullarında istihdamı ve giderek büyüyen bir işsizlik sorununu beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla bu değişimin olumlu bir sürecin işareti olduğunu söylemek güçtür."