Kalitesiz kömür zehirliyor

Bülent Ecevit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Maden Mühendisleri Odası (MMO) Zonguldak Şube Başkanı Yrd. Doç. Dr. Erdoğan Kaymakçı, yaptığı açıklamada, ucuz ve kalitesiz kömür kullanımının, sobalardan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenmelerin en önemli nedenleri arasında yer aldığını söyledi.

Türkiye'de ısınmada genellikle kömür sobalarının kullanıldığını dile getiren Yrd. Doç. Dr. Kaymakçı, şunları kaydetti: ''Karbonmonoksit zehirlenmelerinin en önemli nedenleri arasında gösterilen kalitesiz kömürler, düşük kalorisiyle ısınma verimliliğini de olumsuz etkiliyor. Külü ve nemi yüksek olan kalitesiz kömür, ısınma için yanlış tercihtir. Isınmayı sağlayan da kömürün kalorisidir. Nemi yüksek kömür aldığınızda ısınmak için daha fazla kömür yakmanız gerekir. Torbalı kömür tercih edilmeli ve mutlaka kalori değeri öğrenilmeli. Kalori değerinin, yerli kömür için en az 4 bin kilokalori, ithal kömürde de 6 bin kilokalori olmalıdır. Karbonmonoksit kömürün sobada tam yanmamasıyla ortaya çıkıyor. Gaz, ev ortamına sızması durumunda da zehirlenmelere yol açıyor. Ne yazık ki ucuz fiyatından tercih edilen kömürler, cana mal oluyor. Uyarılara rağmen maalesef fosil yakıtların bilinçsizce yakılmasından kaynaklanan zehirlenmelere bağlı ölüm sayısı artmaktadır.''

Yrd. Doç. Dr. Kaymakçı, soba borularının mümkün olduğunca kısa kurulmasının önem taşıdığını vurgulayarak, ''Bacanın çekişini zayıflatmamak için borular bacaya fazla sokulmamalıdır. Zehirlenmelerin önlenmesi için kaliteli kömür kullanımı, gece yanan soba üzerine kömür atılmaması ve lodoslu havalarda soba yakmamaya dikkat edilmesi önemlidir'' dedi.

İyi yanma için bacanın temiz olmasının önemine değinen Kaymakçı, yılda en az bir kez temizlenmesi gereken bacalarda zehirli gazların oda içine gitmesini önlemek için rüzgar yönüne göre yön değiştiren kapak kullanılmasında yarar olduğunu kaydetti.

 

Zehirlenme belirtileri

MMO Şube Başkanı Kaymakçı, karbonmonoksit zehirlenmesi vakalarında baş ağrısı, bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, bulantı ve halsizlik görüldüğünü ifade ederek, şöyle devam etti: ''Sobadan gaz sızması durumunda karbonmonoksitle dolu odanın havalandırılması gerekir. Zehirlenen kişinin derhal ortamdan uzaklaştırılmalısını ve 45 saniye içinde dışarıya çıkarılacak şekilde kurtarma planı uygulanması şarttır. Oksijen yetmezliği en çok sinirleri ve beyni etkiler. Kişiler uzun süre zehirlendiğinin farkına varamazlar. Suni teneffüs ve kalp masajı gibi gerekli ilk müdahale yapılmadığı durumda, zehirlenmeye maruz kalan kişi yaşamsal açıdan ciddi tehlike yaşar.''

Kömürün tam yanmasını sağlamak açısından, kullanılan kömüre uygun soba seçimine dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Kaymakçı, ''Uçucu madde içeriği az olan ithal kömürler alttan tutuşturulmalı. Yerli kömürlerin ise üstten tutuşturularak yakılması uygundur. Tam yanmanın soba içinde gerçekleştirilmemesi durumunda oluşan zehirleyici karbonmonoksit gazının bacadan ortaya yayılabilir'' diye konuştu.