Kamu güvencesizliğe koşuyor

Gerek iş cinayetleri ve kazalarının en önemli nedeni gerekse sendikal örgütlenmenin önündeki en büyük engel olarak görülen taşeron çalışma ve güvencesizlik son sürat devam ediyor. Yılın ilkyarısında kamuda yaratılan 53 bin kişilik istihdamın yarısına yakınını geçici ve sözleşmeli personel oluşturuyor. Sosyal çalışma uzmanları ve sendikacılar, hükümeti güvencesizliği yaygınlaştırmakla eleştiriyor.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre kamudaki istihdam, yılın ilkyarısında yaklaşık yüzde 1.6 arttı. Geçen yılın sonunda kamuda toplam 3 milyon 319 bin 584 kişi çalışırken haziran sonunda bu sayı 3 milyon 372 bin 806’ya çıktı. Böylece kamuda istihdam edilenlere 53 bin 222 kişi daha eklenmiş oldu.

Sözleşmeli personel sayısı bu yılın ilk 6 ayında 11 bin 283 arttı. Böylece kamudaki sözleşmeli personel sayısı 116 bin 567’ye çıkarken sözleşmeli personel sayısındaki artış yüzde 10.7 oldu.

Güvenceli istihdam yok
Hükümetin istihdam politikalarını eleştiren ve taşeron çalışmaya karşı ciddi bir mücadele içinde yer alan DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu, kamuda güvencenli istihdamın gittikçe yok edildiğini dile getirerek “Kendi verilerine göre 600 binin üzerinde taşeron işçi çalıştıran bir devletten söz ediyoruz ve bu sayı her geçen gün artıyor. Yeni haklar getireceğim diye sunmaya çalıştığı yasalarda da haktan hukuktan bahsetmek mümkün değil” diye konuştu.

Sendikal hakların her gün tırpanladığını ve gerek kamu gerekse özelde taşeronlaşmanın önünün açıldığını hatırlatan Çerkezoğlu, kamunun bir an önce 4B’li, 4C’li sözleşmeli adı ne olursa olsun öncelikli olarak güvenceli çalışmanın koşullarının oluşturulması gerektiğini vurgladı.

Taşeron yaygın
Çalışma Bakanlığı’nın mayısta açıkladığı taşeron işçi raporuna göre kamuda 661 bin, özel sektörde de 572 bin taşeron işçi istihdam ediliyor. En yaygın sektörler ise temizlik ve inşaat.

Taşeron işçilik, çalışma hayatının en çok tartışılan gündem maddelerinden biri. 2003’te yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu’ndaki düzenleme ile uygulama yaygınlaştı. Kanunda ‘alt işverenlik’ adı ile tanımlanıyor.

Bazı kaynaklara göre kamuda 1.1 milyon olmak üzere 2.5 milyon olduğu ileri sürülen taşeronluktan vazgeçilmiyor. Kamuda 661 bin, özel sektörde ise 572 bin taşeron işçi bulunuyor. Yani Türkiye’de bir milyonun üzerinde taşeron işçi var. Kamu kurumları arasında en çok belediyeler, KİT’ler ve yükseköğretim kurumları taşeron işçi çalıştırıyor. En çok temizlik ve inşaat sektöründe istihdam ediliyor taşeron işçiler. 27 Avrupa Birliği ülkesinde ise alt işveren kapsamında çalışan işçi sayısı 4 buçuk milyon civarında.

İş cinayet taşeronda
İstatistiklere göre iş kazalarının yüzde 90’a yakını taşeron olan işyerlerinde meydana geliyor. Taşeron işverenler istihdam ettikleri işçilerle genellikle bir yıldan kısa süreli sözleşmeler yapıyor. Taşeron işçisi bulunduğu işyerinde tam bir yılı doldurmak üzereyken işvereni tarafından işten çıkarılıyor. Böylece kıdeme bağlı haklarını alamıyorlar. Aslında taşeron işçiler yasal olarak işverenin asıl işlerinde çalıştırılamıyor ancak bu uygulamada geçerli olmuyor.