Kapasite kullanımı düşüyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), İmalat Sanayiinde Eğilimler Haziran 2009 verilerini açıkladı. Buna göre; geçen yıl Haziran ayında yüzde 82.3 olan imalat sanayi kapasite kullanım oranı bu yıl aynı dönemde 9.6 puan azalarak yüzde 72.7'ye indi. Buna karşılık aylık bazda 2.3 puan artış görüldü. Bu artışla Kasım ayından sonraki en yüksek kapasite kullanımına ulaşıldı. Kapasite kullanımı Kasım'da 72.9, Aralık'ta 64.7, Ocak'ta 63.8, Şubat'ta 63.8, Mart'ta 64.7, Nisan'da 66.8, Mayıs'ta 70.4 olmuştu. Böylece Eylül 2008'de başlayan kapasite kullanımında azalış trendi, Şubat'tan itibaren, geçen yılki oranları yakalayamamakla birlikte, artış trendine girdi. Mayıs ayında aylık bazda 3.6 puan olan artış düzeyi ise Haziran ayında yakalanamadı.
 

Aylık bazda devlettki kıpırdanma kurtardı

Haziran ayında geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, imalat sanayi kapasite kullanım oranı devlette yüzde 95.2'den yüzde 80.7'ye, özel sektörde yüzde 80.6'dan yüzde 72.6'ya geriledi. Mayıs ayında ise kapasite kullanım oranı devlette yüzde 55.2, özel sektörde yüzde 70.5 olmuştu. Böylece aylık bazda kapasite kullanımı devlette 25.5 puan birden artarken, özel sektörde artış 2.1 puanda kaldı.
 

Yıllık bazda hemen tüm sektöler geriledi

Haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre bakıldığında; gıda ürünleri ve içecek imalatı yüzde 71.2'den yüzde 70.2'ye, tekstil ürünleri imalatı yüzde 75.7'den yüzde 73.5'e, giyim eşyası imalatı yüzde 81.4'ten yüzde 76.3'e, derinin işlenmesiyle bavul-çanta imalatı yüzde 65.7'den yüzde 61.3'e, mobilya hariç ağaç ve mobilya imalatı yüzde 87.3'ten yüzde 77.3'e, kağıt ürünleri imalatı yüzde 84.1'den yüzde 79.7'ye, kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı yüzde 94.6'dan yüzde 73'e indi.

Kimyasal madde ürünleri imalatı yüzde 78.6'dan yüzde 75.2'ye, plastik-kauçuk ürünleri imalatı yüzde 82'den yüzde 72.1'e, metalik olmayan diğer mineral maddeler imalatı yüzde 84.7'den yüzde 74.3'e, ana metal sanayi yüzde 88.5'ten yüzde 75.1'e, makine hariç metal eşya imalatı yüzde 78.6'dan yüzde 65.2'ye, başka yerde sayılmayan makine ve teçhizat imalatı yüzde77.2'den yüzde 68.4'e geriledi.

Başka yerde sayılmayan elektrikli makine imalatı yüzde 82.5'ten yüzde 68.9'a, tıbbi aletler imalatı yüzde 84.9'dan yüzde 83.1'e, mobilya imalatı yüzde 78'den yüzde 67.2'ye indi.
 

Taşıt araçlarında yıllık bazda büyük gerileme

Krizin en çok vurduğu sektörlerden motorlu araçlarda teşviğe rağmen yıllık bazda ciddi gerileme, küçük bir miktar azalmakla birlikte, sürdü. Taşıt araçları ve karoseri imalatı yüzde 89.4'ten yüzde 70.3'e, diğer ulaşım araçları imalatı yüzde 85.8'den yüzde 83.4'e indi.
 

22 sektörden yalnızca dördünde artış var

Yıllık bazda bakıldığında Haziran itibariyle 22 sektör içinde kapasite kullanımında artış yaşayan yalnızca dört sektör oldu. Tütün ürünlerinde kapasite kullanımı yüzde 78.3'ten yüzde 81.1'e, basım ve yayım imalatında yüzde 72.3'ten yüzde 74.6'ya çıktı. Büro makinelerinde yüzde 41.6'dan yüzde 47.2'ye, radyo, TV, haberleşme cihazlarında yüzde 81.8'den yüzde 91.5'e yükseliş görüldü.

Haziran ayında tam kapasite ile çalışamama nedenlerine bakıldığında, iç pazarda talep yetersizliği yüzde 51.9, dış pazarda talep yetersizliği yüzde 33.1, mali imkansızlıklar yüzde 3.5, yerli mallarda hammadde yetersizliği yüzde 2.9, ithal mallarda talep yetersizliği yüzde 1.7, işçilerle ilgili meseleler yüzde 1.4 oranında etkili oldu.
 

Gelecek ay beklentileri düşük

Haziran itibariyle işyerlerinin mevcut ve beklenen durumuna bakıldığında, geçen aya göre artış belirten işyerlerinin oranı üretim miktarında yüzde 49.5, yurtiçi satışlarda yüzde 45.1, satış fiyatlarında yüzde 18.4, hammadde fiyatlarında yüzde 23.9 oldu. Geçen aya göre azalış belirten işyerlerinin oranı üretim miktarında yüzde 20.6, yurtiçi satışlarda yüzde 25.4, satış fiyatlarında yüzde 10.4, hammadde fiyatlarında yüzde 11.3 olarak belirlendi.

Geçen aya göre değişim oranı üretim miktarında yüzde 5.8, yurtiçi satışlarda yüzde 6.4, hammadde fiyatlarında yüzde 1.4 olurken, satış fiyatlarında yüzde 2 oldu.
Gelecek ay için beklenen değişim oranları üretim miktarında yüzde 1.4, yurtiçi satışlarda yüzde 0.4, satış fiyatlarında yüzde 0.4, hammadde fiyatlarında yüzde 0.3 oldu.