Karşılıklı iki okul, aralarında uçurum

Pencereleri birbirine bakan, karşılıklı iki okul.. İkisi de devlet okulu ama birinde ikili eğitim, diğerinde tam gün eğitim yapılıyor. Birinin öğretmen kadrosunun 21’i, diğerinin 2’si ücretli. Bir okulda spor alanları ve öğle yemeği var, diğerinde yok.

Eğitim Reformu Girişimi’nin (ERG) ‘‘Karşı Pencere’’ başlıklı çalışmasında eğitimde fırsat eşitsizliği, iki devlet okulunun hikâyesi ile gözler önüne serildi. ERG araştırmacısı Umay Aktaş Salman’ın yaptığı çalışmaya göre, aynı ilçede olsa bile okullar arasında sınıf mevcudu, öğretmen kadrosu ve fiziksel koşullar açısından farklılıklar var. Bu örneklerden en çarpıcısı karşı karşıya olan ve pencereleri birbirine bakan bu iki okul. İkisi de devlet okulu ama farklılıklarının en büyük sebebi okullardan birinin sitelere daha yakın olması. Öğrencilerinin yüzde 40’ını bu sitede oturan, sosyoekonomik düzeyi daha iyi ailelerin çocukları oluşturuyor. Çevre ilçelerden de adresini bu bölgede gösterip çocuğunu okula yollayanlar var. Yoksul ailelerin çocukları ise azınlıkta. Ailelerin sosyoekonomik seviyesinin daha yüksek olması okulun çehresini de, okula bakış açısını da değiştiriyor.

İkili eğitim

Yoksul ailelerin çocuklarının gittiği okul, sabahları ortaokul, öğlenleri ilkokul. Yani ikili eğitim yapılıyor. Yaklaşık 1800 öğrencisi var. Sabahçı öğrencilerin ardından okulun öğlenci öğrencilere hazırlanması için sadece 25 dakika var. İlkokul öğrencilerinin okuldan çıkış saati 19.00’u buluyor. 26 derslikli okulda sınıf mevcutları ortalama 40 kişi. Bu sayı yıllar önceki durumla karşılaştırıldığında ‘iyi’ olarak görülüyor. Çünkü okulun 50-70 sınıf mevcudunu gördüğü dönemler de olmuş. İlk ve ortaokulun öğretmen sayısı toplam 71. Bu sayının 21’ini ücretli öğretmenler oluşturuyor. İlkokulda 2, ortaokulda 19 ücretli öğretmen var. Ücretli öğretmenlerin büyük çoğunluğunu iki yıllık üniversite (ön lisans) mezunları oluşturuyor. Burası 3 yılın sonunda öğretmenlerin tayin isteyip genellikle ayrıldığı bir okul. Ancak idarenin öğretmenleri desteklemesi, sorun ve çözüm toplantıları yapması sonucunda bu yıl ilkokulda ayrılmayı düşünen öğretmen yok.

Okulun elektrik, su, doğalgaz masrafları, büyük onarımları tüm okullarda olduğu gibi devlet tarafından karşılanıyor. Devletin okula tahsis ettiği hizmetli sayısı üç. Ancak bu sayı çok az. Okul 4 hizmetli daha çalıştırarak, ücretlerini karşılamaya çalışıyor. İhtiyaçlar için velilerden yıllık 50 TL ücret isteniyor, ama çoğu veli bu rakamı ödeyemiyor.

Spor salonu yok

Okulun bir spor salonu yok. Bahçesini öğretmenler ellerinden geldiği kadar renklendirmeye çalışmış. Bahçedeki ufak yeşil alanın düzenlenmesi için bir süredir belediyeden destek bekleniyor. Bilgisayar laboratuvarındaki bilgisayarların yarısı bozuk. Kendi çabalarıyla kurmaya çalıştıkları kütüphane ise hem kitaplar hem de düzen açısından yetersiz. İlkokul ve ortaokulun birer rehber öğretmeni var. Yani öğretmen başına 900 öğrenci düşüyor. Çalışan çocukların da azımsanmayacak kadar çok olduğu okulda 40 da Suriyeli öğrenci var.

Tam karşıdaki devlet okulunun öğrenci sayısı da yaklaşık 1600. Burası da hem ilkokul hem de ortaokul. 40 dersliğin olduğu bu okulda da sınıf mevcutları az değil. Sınıflarda ortalama 40 öğrenci var. Ancak derslik sayısı daha fazla olduğu için, diğer okuldan farklı olarak burada tam gün eğitim yapılıyor. Okulda saat 14.00’ten sonra çalışan anne-babaların çocukları için ücretsiz halk oyunları, karate, drama, satranç gibi kurslar veriliyor.

Okulun 65 kişilik öğretmen kadrosunun tamamı kadrolu. Şu an sadece iki öğretmen doğum izninde olduğu için geçici olarak iki ücretli öğretmen var. Sınıflarda zekâ oyunları var. Rehber öğretmen kadrosunda 4 rehber ve psikolojik danışman var. Bu okulda çocuklar öğle yemeği de yiyebiliyor. Yemekhanede verilen yemeğin yıllık 1.550 TL olan ücreti ise veliler tarafından karşılanıyor.

Okula girer girmez fiziksel imkânların farklılığı göze çarpıyor. Okulun bahçesi daha düzenli. Ana sınıfının ayrı bir girişi ve parkı var. Okulun bahçesinde basketbol ve futbol sahası var. Ayrıca kapalı bir spor salonu, konferans salonu da mevcut.